Sunday, December 24, 2017

PETIT PAPA NOËL

Nhạc Pháp lời Việt : Giai thoại Ông Noel Dễ Thương


Mỗi lần nhắc đến Giáng Sinh, người Pháp nghĩ tới ngay ca khúc Petit Papa Noël. Có thể nói đây là ca khúc nổi tiếng nhất trong số các sáng tác về chủ đề Giáng Sinh bằng tiếng Pháp. Ăn khách vào cuối năm 1946, đầu năm 1947, Petit Papa Noël trong vòng 70 năm qua vẫn gắn liền với giọng ca tenor Tino Rossi. Bài này từng được chuyển sang lời Việt với tựa đề "Ông Noel Dễ Thương".

Trong nguyên tác, bài hát Petit Papa Noël đã được viết từ đầu những năm 1940, tức là trong thời Đệ Nhị Thế Chiến. Nhạc sĩ Henri Martinet là người đã soạn ra giai điệu này (lời đầu tiên của tác giả Xavier Lemercier) cho một vở nhạc kịch, kể lại câu chuyện của một em bé không vòi quà nhân mùa Giáng Sinh mà chỉ nguyện cầu ông già Noël đem người bố bị bắt làm tù bình từ Đức trở về Pháp. Thế nhưng, phép lạ lại không nhiệm mầu. Vở nhạc kịch hoàn toàn gặp thất bại khi được biểu diễn tại nhà hát Odéon ở Marseille. Ca khúc Petit Papa Noël bị bỏ trong ngăn kéo khóa lại, dần dần chìm vào quên lãng.


Mãi tới cuối năm 1946 tức là sau thời chiến, khi danh ca tenor Tino Rossi quay bộ phim ca nhạc Định Mệnh (Destins của đạo diễn Richard Pottier), thì một cách tình cờ ngẫu nhiên ông mới gặp bài hát này. Trong kịch bản ban đầu, Tino Rossi dự trù ghi âm một bản nhạc Phúc Âm với một dàn đồng ca thiếu nhi, nhưng dự án này lại bị hủy bỏ vào giờ chót. Nhà sản xuất Émile Audiffred trong đoàn làm phim bí quá không biết phải làm gì, mới sực nhớ lại ca khúc Petit Papa Noël bị bỏ quên từ vài năm trước của nhạc sĩ Henri Martinet. Chỉ có điều là nội dung bài hát viết trong thời kỳ chiến tranh, không còn thích hợp với bối cảnh thời bình khi niềm lạc quan là điều cần thiết trong giai đoạn tái thiết.

Chính cũng vì thế mà tác giả Raymond Vincy đã đặt lại toàn bộ lời cho ca khúc Petit Papa Noël, lái hẳn nội dung bài hát này sang một hướng mới. Lời thứ nhì nói lên khung cảnh thanh bình của vạn vật đang ngủ yên dưới lớp tuyết trắng mùa đông, niềm vui quây quần bên nhau trong mọi nhà đang chờ đón Giáng Sinh, nỗi háo hức của các em nhỏ mơ ước tìm thấy dưới chân cây thông các gói quà, do ông già Noël đem từ trên trời xuống cõi trần ban tặng.

Petit Papa Noel par Tino Rossi


Ghi âm vào cuối năm 1946, Petit Papa Noël trở thành ca khúc cực kỳ ăn khách từ đầu năm 1947 trở đi. Giai điệu bài hát chỉ được chỉnh sửa ở phần điệp khúc sao cho hợp với quảng giọng tenor của Tino Rossi. Nhạc sĩ Henri Martinet thật ra đã gợi hứng sáng tác từ một đoạn của bài Tiebe Paiom của tác giả nhạc cổ điển người gốc Ukraina Dmitro Bbortnianski. Bản thân ca sĩ Tino Rossi cũng không nghĩ rằng bản nhạc này sẽ thật sự ăn khách, vì thế cho nên ông lược bỏ hẳn một đoạn (Et si tu dois t’arrêter, sur les toits du monde entier, tout ça avant demain matin, mets-toi vite en chemin), rút gọn bài hát từ ba câu xuống còn hai câu.

Petit Papa Noël trở thành bài hát ăn khách nhất trong suốt nửa thế kỷ sự nghiệp của Tino Rossi với hơn 30 triệu bản bán chạy. Nổi danh từ giữa những năm 1930 nhờ chất giọng mượt mà và tướng mạo chải chuốt như tài tử Rudolph Valentino, Tino Rossi có tài năng tỏa sáng nhờ vào sự phát triển của các đài phát thanh và sau đó là nhờ thành công của dòng phim ca nhạc trong làng nghệ thuật thứ bảy. Sinh trưởng ở đảo Corse, ông nổi danh nhờ chất giọng tenor, vầng hào quang sáng chói đến nổi làm lu mờ các nghệ sĩ cùng thời như André Claveau (nổi tiếng với Khúc Nhạc Muôn Đời Domino) hay là giọng ca baryton của Jean Sablon.


Trong vòng nhiều thập niên liền, tính từ năm 1947 trở đi, bản nhạc Petit Papa Noël được tái bản vào mỗi mùa Giáng Sinh và cứ mỗi lần lại ăn khách. Tính tới nay, Tino Rossi đã bán hơn 30 triệu đĩa đơn Petit Papa Noël. Bản nhạc này sau đó đã được nhiều thế hệ nghệ sĩ ghi âm lại, trong số các bài thành công nhất, có phiên bản của Dalida, Nana Mouskouri, Céline Dion, Roch Voisine hay gần đây hơn nữa của Josh Groban.

Còn trong tiếng Việt, bài hát Petit Papa Noël được đặt thêm lời thành bản nhạc Ông Noel Dễ Thương. Theo các nguồn ghi chép, có tới hai lời Việt khác nhau, lời thứ nhất của tác giả Hùng Dũng, lời thứ hai của tác giả Nguyễn Lê, từng được nhiều nghệ sĩ thể hiện như Đoan Trang, Phương Thảo, Tam ca Áo Trắng ……


Lúc sinh tiền, Tino Rossi đã ghi âm gần 1.200 bài hát, trong đó có những ca khúc rất ăn khách như Marinella, Méditerranée, Le Plus Beau Tango du Monde (Bài tango đẹp nhất trên đời) …… nhưng dường như không có bài nào có thể sánh bằng kỷ lục của bản nhạc Petit Papa Noël. Có lẽ cũng vì thế mà sinh thời danh ca tenor Tino Rossi thường hay nói đùa rằng, nếu bạn thử xếp lại với nhau 30 triệu đĩa hát Petit Papa Noël từng được bán trong nhiều thập niên qua, thì chồng đĩa nhựa này sẽ cao hơn gấp 10 lần ngọn tháp Eiffel.

Tuấn Thảo
Nguồn: RFI

Ông Noel dễ thương - Lời Việt


No comments: