VẼ RỒNG BẰNG CHÂN

Lần đầu tiên về Việt Nam năm 1992, tôi có ra Huế và đến tham quan lăng Khải Định. Lúc đó nhìn bức tranh vẽ mấy con rồng trên trần lăng thấy lạ và cứ nghĩ không biết người họa sĩ ngày xưa quay ngược đầu thì làm sao mà họa được mới hay. Người tài xế đưa tôi đến mới nói là bức tranh nghe nói là được vẽ bằng chân. Nghe thì nghe vậy rổi bỏ qua cho đến hôm nay đọc được bài viết này mới biết bức tranh có tên là "Cửu Long Ẩn Vân" do họa sĩ Phan Văn Tánh họa bằng chân. (LKH)

VẼ RỒNG BẰNG CHÂN

Rồng là môtíp trang trí phổ biến ở kinh đô Huế. Trong các kiến trúc triều Nguyễn, nếu phụng tượng trưng cho phái nữ, các bà Thái Hậu, các công chúa, thì rồng là biểu tượng cho phái nam, của Vua chúa. Nhưng muốn phân biệt con rồng của Vua và con rồng của phái nam thì phải cấu tạo con rồng của vua có 5 móng, không phải vua thì chỉ có 4 móng mà thôi. Vì thế khi muốn vẽ rồng 5 móng, triều đình phải rất cẩn thận, phải tìm cho được hoạ sĩ giỏi nhất và phải dùng những chất liệu, những phương tiện tốt nhất để thể hiện.

Trong suốt thời gian trị vì, vua Khải Định đã cho xây dựng nhiều công trình, mà đến hôm nay phải làm cho mọi người kinh ngạc. Vì khi xây dựng các công trình, ông đều sử dụng chất liệu hiện đại của Tây phương, nhưng trong lúc xây dựng ông cố giữ cho được đường nét dân tộc. Vì thế, để xây dựng cung An Định, Ứng Lăng, Điện Kiến Trung, vua Khải Định đã sử dụng nhiều hoạ sĩ, điêu khắc gia danh tiếng trong nước. Một trong những người nghệ sĩ danh tiếng đương thời tham gia xây dựng các công trình kiến trúc, đó là hoạ sĩ Cửu Tánh.

Một hôm, vua Khải Định lên xem thợ xây lăng, thì thấy Cửu Tánh đang nằm ngửa trên một giàn tre, trên thân hình chỉ mặt độc nhất một chiếc quần đùi, hai chân cắp hai bút vẽ nhúng vào phẩm vẽ rồng 5 móng ẩn mây trang trí trên trần điện Khải Thành. Thấy vua mà không chịu ăn mặc đàng hoàng đến phụ phục chào vua đã là mắc tội khi quân, huống hồ lại còn dùng 2 chân để vẽ rồng 5 móng nữa, quả thật Cửu Tánh quá to gan, khó mà tránh được tội chết!

Vua Khải Định đứng dưới nhìn lên nói như quát vào mặt Cửu Tánh:

- Vì răng mi dám dùng chân mà vẽ rồng 5 móng? Mi không biết khi quân rứa là chết à?

Cửu Tánh vẫn nằm ngửa, mắt nhìn lên trần điện Khải Thành hai chân vẫn nguý ngoáy bột phẩm vẽ lia lịa, miệng nói xuống với vua Khải Định:

- Dạ bẩm Hoàng thượng mô dám! Vì vẽ bức rồng ẩn mây ni lớn, mà khoảng cách giữa tay và mắt quá gần nên không thể điều chỉnh xa, gần, đậm, lạt được cho nên phải dùng chân!

Vua Khải Định nghe có lý đành dịu giọng nói:

- Mày chỉ có một Cửu Tánh, chứ có đến hai đứa Cửu Tánh thì tau phải lấy đầu mi!

Cửu Tánh tủm tỉm cười, và hình như cái đầu rồng vừa vẽ xong dưới cái trần nhà cũng đang nhìn vua Khải Định và nhe răng cười...

Nguyễn Đình Hiếu

Theo: Kiến Thức Ngày Nay 563