Friday, January 31, 2025

LÂM AN XUÂN VŨ SƠ TỄ - LỤC DU


Lâm An xuân vũ sơ tễ

Thế vị niên lai bạc tự sa,
Thuỳ linh kỵ mã khách kinh hoa.
Tiểu lâu nhất dạ thính xuân vũ,
Thâm hạng minh triêu mại hạnh hoa.
Nuỵ chỉ tà hành nhàn tác thảo,
Tình song tế nhũ hí phân trà.
Tố y mạc khởi phong trần thán,
Do cập thanh minh khả đáo gia.

Bài này tuyển từ Kiếm Nam thi cảo quyển 17, bản Tứ khố toàn thư. Lục Du viết bài này năm 1186, khi đó 63 tuổi, được bổ dụng làm tri phủ Nghiêm Châu. Trước khi nhậm chức, ông đến Lâm An (nay thuộc Hàng Châu, Chiết Giang) hầu kiến hoàng thượng, trú tại nhà trọ bên Tây Hồ. Trong khi chờ yết kiến, buồn bã vì không được trọng dụng vào việc lớn mà làm bài này.


臨安春雨初霽

世味年來薄似紗
誰令騎馬客京華
小樓一夜聽春雨
深巷明朝賣杏花
矮紙斜行閑作草
晴窗細乳戲分茶
素衣莫起風塵嘆
猶及清明可到家


Mưa xuân ở Lâm An mới tạnh
(Dịch thơ: Chi Nguyen)

Đời người sao bạc như vôi.
Vì ai dong duổi, tái hồi kinh hoa.?
Bên lầu nghe tiếng mưa sa.
Xuân về ngõ vắng, hương hoa gọi mời.
Giấy điều thư pháp viết chơi.
Bên song mưa bụi, thảnh thơi chén trà.
Phong trần rũ áo bỏ qua.
Thanh minh là tiết về nhà chung vui.


Sơ lược tiểu sử tác giả:

Lục Du 陸遊 (1125-1209) tự Vụ Quan 務観, hiệu Phóng Ông 放翁, người Sơn Âm, Việt Châu (nay thuộc Nhạn Môn đạo, tỉnh Sơn Tây), thời Nam Tống. Ông đã trải các chức quan Tri châu, Tri phủ, Quốc sử biên tu, và là một vị thi nhân ái quốc. Sống vào thời kỳ hai hai triều Tống - Kim đánh nhau, Lục Du trở thành một người rất trăn trở vì mất nước. Khi đó người Nữ Chân (vương triều Kim) đã đánh chiếm xuống phía nam, đất nước chia năm xẻ bảy, dân tình ly tán loạn lạc. Ông đã từng vào đất Nam Trịnh (Tứ Xuyên hiện nay) theo phong trào chống Kim, đã từng mặc giáp cưỡi ngựa vượt qua sông Vị cùng những toán kỵ mã yêu nước, ban đêm đột kích quân Kim nhiều lần. Ông có Kiếm nam từ chuyên tập lưu truyền đến nay.

Nhưng thời tuổi trẻ ông đã bị một bi kịch về chuyện hôn phối. Năm 20 tuổi ông kết hôn với người em cô cậu tên Đường Uyển 唐婉. Mẹ Lục Du không thích Đường Uyển và cũng không tán thành cuộc hôn nhân này, đã cưỡng ép chia cách họ. Mười năm sau hai người gặp lại nhau ở Thẩm Viên, Lục Du viết lên tường một bài từ rất bi phẫn là Thoa đầu phụng 釵頭鳳. Không lâu sau, Đường Uyển chết, Lục Du vẫn còn lưu luyến mãi, viết bài thơ tình nổi tiếng Thẩm viên 沈園 được truyền tụng đến nay.

Nguồn: Thi Viện