Thu phong từ - Lưu Triệt
Thu phong khởi hề bạch vân phi,
Thảo mộc hoàng lạc hề nhạn nam quy.
Lan hữu tú hề cúc hữu phương,
Hoài giai nhân hề bất năng vương.
Phiếm lâu thuyền hề tế Phần hà,
Hoành trung lưu hề dương tố ba.
Tiêu cổ minh hề phát trạo ca,
Hoan lạc cực hề ai tình đa,
Thiếu tráng kỷ thì hề nại lão hà.
秋風辭 - 劉徹
秋風起兮白雲飛，
草木黃落兮雁南歸。
蘭有秀兮菊有芳，
懷佳人兮不能忘。
汎樓船兮濟汾河，
橫中流兮揚素波。
簫鼓鳴兮發櫂歌，
歡樂極兮哀情多，
少壯幾時兮奈老何。
Bài hát về gió thu
(Người dịch: (Không rõ))
Gió thu thổi làm bay mây trắng
Cỏ hoa tàn, nhạn thẳng về nam
Hoa lan đẹp, hoa cúc thơm
Nhớ giai nhân mãi vấn vương trong lòng
Chèo lâu thuyền qua sông Phần thủy
Ngang giữa dòng, sóng dậy trắng ngần
Điệu hò tiêu trống hòa ngân
Toàn vui vẻ, lại thêm phần thương đau
Trẻ trung khỏe mạnh bao lâu
Bỗng nhiên già lão bạc đầu biết sao ?
Sơ lược tiểu sử:
Hán Vũ Đế (Trung văn giản thể: 汉武帝; Trung văn phồn thể: 漢武帝; bính âm: Hàn Wǔdì), tên thật là Lưu Triệt (劉徹), là vị hoàng đế thứ bảy của nhà Hán trong lịch sử Trung Quốc. Ông là con trai thứ 11 của Hán Cảnh Đế, vua thứ sáu của nhà Hán với hoàng hậu thứ hai là Vương Chí, chào đời vào ngày 31 tháng 7 năm 156 TCN. Thời trẻ, nên Lưu Triệt giành được ngôi thái tử của anh trai Lưu Vinh nhờ vào cuộc hôn nhân cùng với Trần Hoàng hậu. Năm 141 TCN, sau cái chết của cha, ông bước lên ngôi hoàng đế và cai trị từ năm 140 TCN đến 87 TCN (54 năm), là vua trị vì lâu nhất trong các vua nhà Hán và lâu nhất ở Trung Quốc từ sau đời Tần Chiêu Tương vương đến trước đời Khang Hy. Ông được đánh giá là vị hoàng đế tài ba, đã làm nhiều việc củng cố nền cai trị và mở cửa ra bên ngoài. Dưới thời trị vì của ông, nhà Hán đã phát triển lớn về chính trị và quân đội, tiến hành các cuộc xâm lược vào Vệ Mãn Triều Tiên, Dạ Lang, Hung Nô, Nam Việt, Mân Việt, Đông Âu; kết thân và thiết lập quan hệ với các nước ở phía tây, mở rộng lãnh thổ phía đông đến bán đảo Triều Tiên, phía bắc đến vùng sa mạc Gobi, phía nam tới miền Bách Việt và phía tây vươn ra tận Trung Á. Ông chủ trương sử dụng Nho giáo làm tư tưởng trị nước, nhưng cũng tôn sùng đạo giáo. Ông qua đời vào ngày 29 tháng 3 năm 87 TCN ở tuổi 69.
Lưu Triệt là người sáng lập ra cơ quan nhạc phủ coi sóc về âm nhạc trong cung đình và sưu tầm những bài dân ca, nhạc khúc, khiến cho thơ ca phát triển mạnh mẽ. Bản thân ông cũng là người giỏi ca phú, nay còn các bài "Điệu Lý phu nhân phú" 悼李夫人賦, "Hồ Tử ca" 瓠子歌 (nhị thủ), "Thu phong từ" 秋風辭, "Lý phu nhân ca" 李夫人歌.
Nguồn: Thi Viện