Tuesday, October 7, 2025

DƯƠNG QUAN KHÚC - TRUNG THU TÁC (TÔ THỨC)


Dương Quan khúc - Trung thu tác

Mộ vân thâu tận dật thanh hàn,
Ngân Hán vô thanh chuyển ngọc bàn.
Thử sinh thử dạ bất trường hảo,
Minh nguyệt minh niên hà xứ khan?

Bài này Tô Thức làm khi tác giả ở Từ Châu, trong một lần ngắm trăng trung thu, cảm xúc trước nỗi vô thường của đời người. Theo Toàn Đường thi - Khang Hy ngự định (Hà Bắc nhân dân xuất bản xã, 1993), bài này được chép là Trung thu 中秋 của Đỗ Mục 杜牧 đời Đường làm trong khoảng thời gian bị biếm đi Hoàng Châu làm thứ sử.


陽關曲-中秋作

暮雲收盡溢清寒
銀漢無聲轉玉盤
此生此夜不長好
明月明年何處看


Dương Quan khúc - Làm khi trung thu
(Dịch thơ: Chi Nguyen)

Tầng không, mây lạnh ánh tà.
Trăng như đĩa ngọc, Ngân Hà soi chung.
Cảnh đẹp người nghĩ mông lung.
Sang năm còn được vui cùng trăng thanh?


Sơ lược tiểu sử tác giả:

Tô Thức 蘇軾 (1037-1101) tự Tử Chiêm 子瞻, Hoà Trọng 和仲, hiệu Đông Pha cư sĩ 東坡居士, người đời thường gọi là Tô Đông Pha 蘇東坡, thuỵ Văn Trung 文忠, người My Sơn (nay thuộc tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc). Ông từng làm quan Thông phán, Thái thú. Cha là Tô Tuân, em là Tô Triệt, đều là các đại gia thi văn, đương thời người ta gọi là Tam Tô. Thái độ của ông rất hào sảng lạc quan, tuy ông làm quan thăng giáng nhiều lần, song ông không để ý, vẫn ưu du tự tại, đọc sách làm vui, ông là người giàu tình cảm, cho nên phản ánh tới từ của ông, vừa hào phóng lại vừa tình tứ. Ông là người có tài nhất trong số bát đại gia của Trung Hoa (từ thế kỷ VII đến thế kỷ XIII, gồm có Hàn Dũ, Liễu Tông Nguyên đời Đường, Âu Dương Tu, Tô Tuân (cha Tô Thức), Tô Thức, Tô Triệt (em Tô Thức), Vương An Thạch và Tăng Củng), khoáng đạt nhất, tư tưởng và tính tình cũng phức tạp nhất.

Nguồn: Thi Viện