Thursday, December 11, 2025

HOÁN KHÊ SA KỲ 1 (浣溪沙其一) - LÝ THANH CHIẾU (李清照)


Hoán khê sa kỳ 1

Tú diện phù dung nhất tiếu khai,
Tà phi bảo áp sấn hương tai,
Nhãn ba tài động bị nhân sai.

Nhất diện phong tình thâm hữu vận,
Bán tiên kiều hận ký u hoài,
Nguyệt di hoa ảnh ước trùng lai.


浣溪沙其一

繡面芙蓉一笑開
斜飛寶鴨襯香腮
眼波才動被人猜

一面風情深有韻
半箋嬌恨寄幽懷
月移花影約重來


Hoán khê sa kỳ 1
(Dịch thơ: Tạ Trung Hậu)

Dưới trướng phù dung nở nụ cười
Bên lò hương lộ má hồng tươi
Vừa trao mắt liếc gây nghi ngại
Một nét phong tình khó nhạt phai
Nửa tờ thư hận ghi thương nhớ
Nguyệt rời hoa ảnh nguyện theo người


Sơ lược tiểu sử tác giả:

Lý Thanh Chiếu 李清照 (1084-1155) hiệu Dị An cư sĩ 易安居士, người Tế Nam, Sơn Đông. Bà chẳng những là một tác gia vĩ đại trong nữ thi nhân, mà còn là một tác gia vĩ đại trong Tống từ. Bà là con gái của học giả trứ danh Lý Cách Phi. Năm 18 tuổi, bà kết hôn với con trai Tể tướng Triệu Đĩnh Chi, tức Hồ Châu thái thú Triệu Minh Thành, có thể nói là một mối nhân duyên tốt đẹp nhất thời Bắc Tống. Đôi tài tử cùng nhau xướng hoạ thơ từ, chỉnh lý văn chương, sống một đời thanh tao u nhã. Năm Tĩnh Khang 1126, quân Kim đánh Tống, bà theo chồng chạy xuống phương nam, không lâu sau trượng phu qua đời, thân gái dặm trường thực khiến người ta thương xót. Một mình phiêu bạc, vãn cảnh rất thê lương, đấy đã gây thành bối cảnh ảm đạm trong toàn bộ Sấu ngọc từ 漱玉詞 của bà.

Bà quan niệm từ khúc cần hợp luật, ý tứ thanh nhã, coi thơ và từ là hai thể loại hoàn toàn độc lập (biệt thị nhất gia). Tác phẩm của Lý Thanh Chiếu có hai thời kỳ: trước đại biến Tĩnh Khang là những từ khúc về tình yêu đôi lứa thiết tha đằm thắm. Sau khi Tống triều nam di, tác phẩm của bà là nỗi nhớ thương cố quốc, tình cảm cô liêu u tịch, phong cách kín đáo thâm trầm, xót xa cho kiếp hồng nhan bạc mệnh, hình thành phong cách riêng Lý Dị An, đẩy uyển ước từ phái lên vị trí đỉnh cao thời Lưỡng Tống. Từ của bà chỉ còn sót lại hơn 20 bài, song đều là những châu ngọc, gấm thêu.

Nguồn: Thi Viện