Wednesday, September 24, 2025

XUÂN NHẬT TÂY HỒ KÝ TẠ PHÁP TÀO CA - ÂU DƯƠNG TU


Xuân nhật Tây Hồ 
ký Tạ pháp tào ca

Tây Hồ xuân sắc quy,
Xuân thuỷ lục vu nhiễm.
Quần phương lạn bất thâu,
Đông phong lạc như tảm.
Tham quân xuân tứ loạn như vân,
Bạch phát đề thi sầu tống xuân.
Dao tri hồ thượng nhất tôn tửu,
Năng ức thiên nhai vạn lý nhân.
Vạn lý tư xuân thượng hữu tình,
Hốt phùng xuân chí khách tâm kinh.
Tuyết tiêu môn ngoại thiên sơn lục,
Hoa phát giang biên nhị nguyệt tình.
Thiếu niên bả tửu phùng xuân sắc,
Kim nhật phùng xuân đầu dĩ bạch.
Dị hương vật thái dữ nhân thù,
Duy hữu đông phong cựu tương thức.

Bài này tuyển từ Âu Dương văn trung toàn tập quyển 3 (Cư sĩ ngoại tập). Vào năm Cảnh Hựu thứ 4 đời Nhân Tông, vì dâng thư trách nặng Cao Tư Gián, bị biếm làm tri huyện Di Lăng, Thiểm Tây (nay thuộc huyện Tuyên Xương, Hồ Bắc), bạn ông là Tạ Bá Sơ làm pháp tào Hứa Châu, nghe tin này biên thư an ủi. Âu Dương Tu làm bài này đáp lại. Tác giả từ sắc xuân Tây Hồ ở Hứa Châu tả sang sắc xuân ở Di Lăng, do thay đổi về nhân sự và vật thái, tình cảm đối với xuân sang của tác giả cũng lộn xộn.


春日西湖寄謝法曹歌

西湖春色歸,
春水綠于染。
群芳爛不收,
東風落如糝。
參軍春思亂如雲,
白髮題詩愁送春。
遙知湖上一樽酒,
能憶天涯萬里人。
萬里思春尚有情,
忽逢春至客心驚。
雪消門外千山綠,
花發江邊二月晴。
少年把酒逢春色,
今日逢春頭已白。
異鄉物態與人殊,
惟有東風舊相識。


Bài ca ngày xuân ở Tây Hồ
gửi ông pháp tào họ Tạ
(Dịch thơ: Lê Xuân Khải)

Ở Tây Hồ sắc xuân đã đến
Nước xuân xanh hơn nhuộm màu hồ
Hoa đều nở hết không thu
Cánh vương lả tả theo chiều gió bay
Xuân tham quân như mây tứ loạn
Bạc đầu đề thơ tiễn sầu xuân
Trên hồ bình rượu xa còn
Nhớ người vạn dặm nơi chân trời này
Xuân muôn dặm vẫn đầy tình tứ
Gặp xuân sang khách tự tủi thân
Cửa nghìn núi biếc tuyết tan
Bên sông hoa nở ấm dần tháng hai
Gặp sắc xuân thời trai nâng chén
Nay gặp xuân tóc bén màu sương
Đất người cảnh vật tha hương
Chỉ còn có mỗi gió đông quen mình.


Sơ lược tiểu sử tác giả:

Âu Dương Tu 歐陽修 (1007-1072) tự Vĩnh Thúc 永叔, hiệu Tuý ông 醉翁, Lục Nhất cư sĩ 六一居士, thuỵ hiệu Văn Trung 文忠, người huyện Lư Lăng tỉnh Giang Tây, ông là một vị cổ văn gia, lịch sử học gia có tiếng, lại là một thi nhân tài tình phong phú. Ông hiện còn lại Lục nhất từ 3 quyển.

Nguồn: Thi Viện