Friday, September 26, 2025

TRONG THẾ GIỚI "CÂY CAO BÓNG CẢ"

Phòng thí nghiệm của Stephen Sillett nằm lủng lẳng ở độ cao 90 mét so với mặt đất. Đó là một mạng lưới chằng chịt các dây thừng và các thiết bị được treo lên trên các cành cây. Và trong điều kiện gió lớn trong rừng ở Tasmania thì nó trở nên rất chông chênh.


“Bạn có thể nghe gió lớn thổi tới giống như tiếng tàu lửa đang ầm ầm chạy đến,” Sillett, một nhà sinh thái học tại Đại học Humboldt ở Arcata, tiểu bang California, Hoa Kỳ, nói.

Cao đến bao nhiêu?

Cái cây được nói đến ở đây là cây tần bì núi (mountain ash), cây có hoa cao nhất trên thế giới. Nó không phải là cây cao nhất trong thế giới thực vật: kỷ lục đó thuộc về cây cự sam (coast redwood) ở miền tây nước Mỹ.

Cây tần bì núi có thể cao đến bao nhiêu? Nằm trong chương trình nghiên cứu của mình, Sillett và các đồng sự của ông đã đo được chiều cao của cây cao nhất trên đảo Tasmania hồi cuối năm 2013. Độ cao đo được là 98,8 mét, tức cao hơn 3 mét so với tháp đồng hồ Big Ben ở London.

Tần bì núi cũng có thể sinh trưởng ở đông nam nước Úc và bang Victoria nhưng Tasmania mới là nơi chúng vươn tới độ cao nhất. Hòn đảo này có hơn 140 cây cao hơn 85 mét.

Thân cây có màu trắng hoặc xám trừ phi nó bị ướt. “Trong trời mưa hay sương sớm, thân cây chuyển sang màu xanh lá sáng,” ông George Koch thuộc Đại học Bắc Arizona nói.

Nguồn hình ảnh,BBC World Service

Gỗ cây rất dễ bị mục cho nên thân cây và cành luôn có những hốc – nơi đọng nước. Những vũng nước trên cao này trở thành nơi trú ẩn của các loài bò sát, côn trùng và ếch nhái và là nơi cung cấp nước uống cho các động vật có vú và chim chóc.

“Có rất nhiều hoạt động diễn ra trên tán cây,” ông Sillett nói.

Thoạt nhìn thì cây tần bì núi có thể vượt cây cự sam, vốn cao đến 115 mét, về độ cao. Chúng lớn nhanh gấp năm lần cây cự sam. “Chúng là cây lớn nhanh nhất,” Sillett nói.

Nhưng chúng lại không sống lâu được như cây cự sam. Thông thường, vòng đời của tần bì núi được cho là trong khoảng từ 350 cho đến 450 năm. Một nghiên cứu gần đây cho thấy nó có thể sống được hơn 500 năm. Ngay cả khi như thế thì nó vẫn chưa là gì so với cây cự sam vốn có tuổi thọ đến 3.000 năm.

“Cây tần bì núi sống vội và chết sớm,” ông Koch nói.

Tại sao cần phải cao?

Nguồn hình ảnh,BBC World Service

Các tài liệu lịch sử cho thấy tần bì núi còn vươn tới độ cao thậm chí còn cao hơn những cây cao nhất ngày nay. Hồi năm 1881, nhà khảo sát George Cornthwaite đã đo được một cây đã đổ ở Victoria có chiều dài 114,3 mét, tức là chỉ thấp hơn khoảng 1 mét so với cây cao nhất thế giới còn sống.

Cây cối có một lý do đơn giản để mọc cao, ông Koch nói. Chúng tranh thủ ánh sáng để chuyển đổi nước và khí CO2 thành dưỡng chất. Nhưng chính sự mất nước đã giới hạn khả năng vươn cao của chúng.

Hút nước lên trong thân cây là cuộc chiến chống lại trọng lực. Do đó đối với những cây cao nhất, phần trên cao khó mà nhận đủ nước. Nói cách khác, phần ngọn cây giống như là một cái cây nhỏ sống ở nơi khô cằn, Koch nói.

Để tạo ra nhiều năng lượng nhất từ ánh nắng mặt trời, cây cối cần phải có lá to. Sự phát triển của lá bị chi phối bởi sức ép của nước trong các tế bào. Khi cây phát triển cao thì sự thiếu nước tương ứng đã làm giảm sức ép này do đó lá cây phát triển chậm hơn.

Nguồn hình ảnh,BBC World Service

Ngoài ra, ở những cây cao còn xảy ra tình trạng các bong bóng khí hình thành trong các tế bào đưa nước lên trong thân cây. Những bong bóng khí bé tí này sẽ chặn nước di chuyển trong những mao dẫn nhỏ.

Để tránh tình trạng này, các cây cao sẽ điều khiển lượng nước bị thất thoát thông qua lá bằng cách đóng lại lỗ li ti trên khắp bề mặt lá. Nhưng những lỗ như lỗ chân lông này cũng là con đường tiếp nhận khí CO2, do đó đóng chúng lại cũng có nghĩa là cây đã hạn chế lượng dinh dưỡng chúng tạo ra.

Tất cả những yếu tố này có nghĩa là cây sẽ lớn chậm hơn một khi chúng mọc cao, Koch nói. Cuối cùng thì không có lý do gì để cây mọc cao hơn nữa vì khi đó phần năng lượng bổ sung mà cây thu được không bằng phần năng lượng mà chúng cần để đưa nước lên cao. Khi đó, cây sẽ ngừng cao.

Nguy cơ bên ngoài

Bên cạnh những hạn chế nội tại này, tần bì núi đôi khi chấm dứt sự sống trước khi chúng vươn lên đến độ cao tối đa. “Nếu chúng không sống lâu thì chúng sẽ không cao được,” Sillett nói. Có hai thứ thường xuyên cắt ngắn vòng đời của chúng: lửa và nấm.

Nguồn hình ảnh,BBC World Service

Khi tần bì núi bén lửa, sức nóng đun sôi các mô của thân cây. “Chúng giống như là bị hấp chín chứ không phải bị cháy,” Koch giải thích. Nhưng sức nóng đó khiến cho cây chết.

Điều may mắn là sức nóng làm khô những nang gỗ nằm tít trên ngọn cây khiến chúng bị nứt ra và làm cho hạt rơi ra ngoài. Những hạt mầm này rơi xuống mặt đất và bắt đầu hấp thụ chất dinh dưỡng trên nền đất. Việc tái tạo này có thể nhanh chóng đến không ngờ. Koch đến Vườn Quốc gia Kinglake trên đại lục Úc chẳng lâu sau trận cháy rừng hồi năm 2009. “Chỉ vài tuần sau đó, mặt đất phủ đầy cây non,” ông cho biết, “Trong 300 năm nữa, rừng tần bì núi sẽ trở lại như xưa.”

Nấm cũng là một vấn đề lớn. Cây cự sam tự bảo vệ mình bằng cách chiết ra các chất độc trên lớp gỗ cứng của nó. Nhưng tần bì núi thì không quan tâm do chiến lược của chúng là ‘sống vội, chết sớm’. Do đó cùng với thời gian, khi bão tố gây tổn hại trên thân cây, nấm len lỏi vào và gây hủy hoại.

Trong vòng vài trăm năm qua, tần bì núi đối diện với thách thức lớn nhất: con người. Vào đầu những năm 1800, những di dân châu Âu đầu tiên bắt đầu đốn từng vạt rừng để làm nguyên liệu cho các xưởng cưa. Do đó thách thức lớn nhất đối với sự sinh trưởng của cây tần bì là bị đốn hạ khi chúng đang lớn nhanh.

Ngày nay, chỉ còn một phần nhỏ các cây tần bì có từ trước thời người châu Âu đến đảo Tasmania là vẫn còn sống. “Trong quá khứ, có lẽ chúng còn cao hơn cây cự sam,” Sillett nói, “Chúng ta không bao giờ biết được.”

Nguồn hình ảnh,BBC World Service

Được bảo vệ

Gỗ của tần bì núi rất có sức hấp dẫn với những người đốn gỗ bởi vì lượng gỗ thu được. Chúng đạt được chiều cao phần lớn trong 90 năm đầu tiên của cuộc đời. Sau thời gian đó, chúng ngừng vươn cao và bắt đầu phát triển theo chiều ngang. Sillett ước tính rằng cây tần bì cao nhất nếu đốn xuống và sấy khô trong lò thì nó sẽ có cân nặng là 215 tấn.

Hồi tháng Sáu năm 2013, Ủy ban Di sản Thế giới đã mở rộng biên giới của Di sản Thiên nhiên Thế giới ở Tasmania lên thêm 170.000 hectare sau những cuộc đàm phán thành công giữa những người khai thác gỗ, những nhà bảo vệ môi trường và các chính khách.

Nhiều cây tần bì núi giờ đây đã được bảo vệ ở mức độ cao nhất. Điều này cho phép chúng tăng trưởng hết khả năng của mình.

Giờ đây, với sự bảo vệ này, liệu chúng có vươn đến độ cao mà chúng từng có trước khi người châu Âu đến hay không? Liệu tần bì núi có thể vượt qua cây cự sam để giành lấy danh hiệu cây cao nhất thế giới hay không?

Nhưng giờ đây phải tính đến một yếu tố nữa: biến đổi khí hậu. Nó có thể giúp hay cản trở sự tăng trưởng của cây tần bì núi.

Nhưng dù cho biến đổi khí hậu có tác động thế nào đi nữa, Koch nói rằng những cây tần bì núi ngày nay vẫn chưa phát triển hết giới hạn. “Tôi cho rằng nếu chúng ta có thể giữ nguyên tình trạng thời tiết như hiện nay thì tần bì núi có thể phát triển ngang bằng với cây cự sam,” Koch nói.

Điều này cần vài trăm năm nữa để chứng minh.

Theo: BBC News Tiếng Việt

HAI CHỮ "TÙY DUYÊN" THẬT DỄ NÓI NHƯNG KHÔNG DỄ LÀM

Tùy duyên là một thái độ sống, cũng là một cảnh giới nhân sinh, người có thể tùy duyên thì cuộc sống sẽ không còn phiền não.


Thế nào là tùy duyên?

Khi gặp chuyện phiền muộn, khó khăn, hay gặp lúc bế tắc, khó xử, người ta thường buột miệng mà nói ra 2 chữ “tùy duyên”. Đó là câu cửa miệng của rất nhiều người, nhưng để hiểu được ý nghĩa thực sự của nó thì không hề đơn giản.

Thực ra tùy duyên không phải dễ làm. Cái gọi là “tùy” ở đây không phải là tùy tiện, mà là thuận theo tự nhiên, không oán hận, không nóng nảy, không cưỡng cầu.

Còn về “duyên”, thì vạn sự vạn vật trên đời này hết thảy đều liên quan với nhau bởi một chữ “duyên”. Dù cho có là nhân duyên, cơ duyên, thiện duyên, ác duyên… thì cũng đều là có duyên mới gặp, hết duyên mới chia xa, duyên tụ duyên tán, có đến rồi cũng có rời đi.

Tùy duyên là chớ nên cưỡng cầu, nhưng cũng không được buông xuôi, qua loa và cẩu thả. Làm việc gì cũng hết sức mình nhưng không chấp vào kết quả, được mất, dù thế nào cũng vui lòng; ôm giữ trái tim từ bi, khoan dung, độ lượng, đây mới là tùy duyên thực sự.

Nhân sinh mệt mỏi cũng vì nắm giữ quá nhiều thứ (ảnh: Pinterest)

Tuy nhiên có nhiều người lại không làm tròn bổn phận, phó thác cho số phận, không có tâm cầu tiến, trốn tránh khó khăn; vậy thì hai chữ “tùy duyên” mà họ nói ra lúc này chỉ là cái cớ cho sự lười biếng và thiếu trách nhiệm với cuộc sống. Tùy duyên lúc này đã trở thành tùy tiện. Tùy tiện làm việc qua loa cho xong, được chăng hay chớ, không có nguyên tắc, cũng không có lập trường.

Để hiểu được tùy duyên và làm được tùy duyên là điều không hề dễ dàng, có khi phải học cả đời mới hiểu được thế nào là tùy duyên. Người ta vừa phải có trí tuệ để nhìn thấu, vừa phải có lòng bao dung để cảm thông, phải biết nhẫn nại chờ thời… nên mới nói tùy duyên là một cảnh giới nhân sinh.

Tùy duyên mới có thể tránh xa phiền não

Đại thần nhà Thanh, Tăng Quốc Phiên cũng nói: “Đời người có những việc có thể làm và có những việc không thể làm. Đối với những việc có thể làm, hãy tận sức mà làm. Đây gọi là ‘tẫn tính’. Đối với những việc không thể làm thì hãy tận tâm thuận theo. Đây gọi là ‘biết mệnh’.”

“Tẫn tính” chính là chỉ việc một người cần tận tâm tận sức làm tốt việc mình có thể làm, thấy việc nhân đức thì không bỏ qua, không lười biếng, càng không thể từ chối trách nhiệm của bản thân.

Nhân sinh bởi vì quá để ý cho nên thống khổ, bởi vì hoài nghi cho nên bị thương tổn, bởi vì xem nhẹ cho nên khoái hoạt, bởi vì xem nhạt cho nên hạnh phúc.

Người sống trên đời không cần lúc nào cũng phải tranh giành với người khác. Bởi tranh với người nhà, mình thắng, thân tình không còn; tranh với người yêu, mình thắng, tình cảm phai nhạt; tranh cùng bạn bè, mình thắng, tình nghĩa cũng mất; tranh giành là lý, thua là tình, tổn thương là chính bản thân mình.

Sống có mục đích nhưng không quá chấp vào được mất (ảnh: Pinterest)

Dù gặp chuyện đắc ý hay thất ý thì cũng dùng lòng cảm kích để đối đãi. Bởi người làm tổn thương bạn đã tôi luyện ý chí cho bạn; người lừa gạt bạn đã cho bạn kiến thức; người đánh bạn đã loại bỏ nghiệp chướng cho bạn; người vứt bỏ bạn đã dạy bạn tự lập; người trách cứ bạn đã giúp bạn sáng tỏ. Một đường nhân sinh tràn đầy lòng biết ơn, vậy thì cuộc sống của bạn sẽ ngày càng trở nên đặc sắc.

Có những chuyện, hôm nay thấy thật lớn, ngày mai đã thành chuyện nhỏ; năm nay là chuyện lớn, qua năm đã thành chuyện cũ; đời này là chuyện lớn, đến đời sau đã là truyền thuyết, chúng ta cùng lắm chỉ là người trong câu chuyện. Vậy nên khi gặp chuyện chúng ta chỉ cần nói với chính mình: Hôm nay sẽ qua đi, ngày mai sẽ tới, một ngày mới lại bắt đầu.

Nhân sinh, chẳng qua là một ly trà, đầy cũng tốt, vơi cũng tốt, không cần phải tranh giành; đậm cũng tốt, nhạt cũng tốt, đều có hương vị; nhanh cũng tốt, chậm cũng tốt, thì cứ thế vậy; ấm cũng tốt, lạnh cũng tốt, nhìn nhau mỉm cười.

Hiểu được hai chữ tùy duyên thì gặp chuyện vui cũng không quá phấn khích, gặp chuyện buồn cũng không quá âu sầu, bi thương, mọi chuyện cứ để tùy duyên là được rồi.

Minh Nguyệt / Theo: nguyenuoc

TÙY CUNG (TỬ TUYỀN CUNG ĐIỆN TỎA YÊN HÀ) - LÝ THƯƠNG ẨN


Tuỳ cung 
(Tử tuyền cung điện toả yên hà)

Tử tuyền cung điện toả yên hà,
Dục thủ Vu thành tác đế gia.
Ngọc tỷ bất duyên quy nhật giác,
Cẩm phàm ưng thị đáo thiên nha.
Ư kim hủ thảo vô huỳnh hoả,
Chung cổ thuỳ dương hữu mộ nha.
Địa hạ nhược phùng Trần Hậu Chủ,
Khởi nghi trùng vấn “Hậu đình hoa”.


隋宮 
(紫泉宮殿鎖煙霞)

紫泉宮殿鎖煙霞
欲取蕪城作帝家
玉璽不緣歸日角
錦帆應是到天涯
於今腐草無螢火
終古垂楊有暮鴉
地下若逢陳後主
豈宜重問後庭花


Cung nhà Tuỳ
(Suối xanh cung điện khoá yên hà)
(Dịch thơ: Huyền Lâm)

Suối xanh cung điên khói sương
Thành không định dựng Đế Vương đời đời
Tiếc thay ấn ngọc về người
Nếu không buồm gấm cõi trời mở xa
Cung giờ cỏ mọc đóm nhòa
Từ xưa nhành liễu quạ già dừng chân
Suối vàng nếu gặp vua Trần
Hậu Đình Hoa khúc bao lần ra sao ?


Sơ lược tiểu sử tác giả:

Lý Thương Ẩn 李商隱 (813-858) tự Nghĩa Sơn 義山, hiệu Ngọc khê sinh 玉谿生, người Hà Nội, Hoài Châu (nay là Tầm Dương, phủ Hoài Khánh, tỉnh Hà Nam, Trung Quốc), xuất thân trong một gia đình quan lại nhỏ sa sút. Thuở thiếu thời giỏi văn thơ, được giao du với các con của tể tướng Lệnh Hồ Sở 令狐楚, trong đó có Lệnh Hồ Đào 令狐綯. Bấy giờ trong triều có hai phe đối nghịch nhau, tranh quyền đoạt lợi, một phe là Ngưu Tăng Nhụ 牛僧孺, phe kia là Lý Đức Dụ 李德裕, hầu hết quan lại đều bị lôi cuốn vào cuộc tranh chấp ấy. Sở theo phe Ngưu. Năm Lý Thương Ẩn mười bảy tuổi (829), Sở tiến cử làm tuần quan mạc phủ. Năm hai mươi lăm tuổi (837), ông lại được Lệnh Hồ Đào khen ngợi, nâng đỡ nên đỗ tiến sĩ năm Khai Thành thứ 2. Năm sau ông được Vương Mậu Nguyên 王茂元, tiết độ sứ Hà Dương mến tài, dùng làm thư ký và gả con gái cho. Chẳng may, Vương thuộc phe Lý Đức Dụ khiến ông trở thành kẻ vong ân bội nghĩa, xảo quyệt vô hạnh trong mắt Lệnh Hồ Đào. Vương Mậu Nguyên chết, rồi Lý Đức Dụ thất thế, ông đến kinh sư nhưng không được làm gì cả. Sau nhờ Trịnh Á vận động, ông được làm chức quan sát phán quan. Trịnh Á bị biếm ra Lĩnh Biểu, ông cũng đi theo. Ba năm sau ông lại trở về, làm huyện tào tại Kinh Triệu. Ông nhiều lần đưa thư, dâng thơ cho Lệnh Hồ Đào để phân trần và xin tiến dẫn, nhưng vẫn bị lạnh nhạt. Tiết độ sứ Đông Thục là Liễu Trọng Hĩnh dùng ông làm tiết độ phán quan, kiểm hiệu Công bộ viên ngoại lang. Liễu bị bãi quan, ông cũng mất chức. Như thế là ông mắc kẹt giữa hai phái, chưa hề được đắc chí trên hoạn lộ, cứ bôn tẩu khắp nơi: Tứ Xuyên, Quảng Đông, Quảng Tây, Từ Châu nương nhờ hết người này đến người khác, long đong khốn khổ. Cuối cùng ông về đất Oanh Dương thuộc Trịnh Châu rồi bệnh chết năm 46 tuổi.

Nguồn: Thi Viện



TOP 8 MÓN ĂN TRỨ DANH ẨM THỰC NEW ZEALAND

Văn hóa ẩm thực luôn là một trong những nét đẹp độc đáo tạo nên sự khác biệt của mỗi quốc gia. Với cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, nền ẩm thực New Zealand cũng hấp dẫn không kém khi mang đến những hương vị truyền thống kết hợp giữa phong cách châu Âu và văn hóa bản địa. Cùng Phiêu Lưu 5 Châu khám phá các món ăn trứ danh mà bạn không thể bỏ lỡ khi du lịch New Zealand nhé!


1. Thịt Cừu Nướng – Lamb Roast

Thịt cừu New Zealand từ lâu đã nổi tiếng với chất lượng vượt trội, nhờ quy trình chăn thả tự nhiên và khí hậu ôn đới lý tưởng. Món thịt cừu nướng ở đây thường được ướp với lá hương thảo và các loại gia vị truyền thống, sau đó nướng đến khi đạt độ mềm hoàn hảo, mang đến vị ngọt tự nhiên và mọng nước. Thịt cừu nướng thường được phục vụ cùng rau củ tươi và nước sốt đặc biệt, tạo nên món ăn thượng hạng dễ dàng chinh phục mọi thực khách.

Thịt cừu nướng – món ăn nổi tiếng của ẩm thực New Zealand

2. Bánh Pavlova

Pavlova là món bánh ngọt mang đậm chất truyền thống ẩm thực New Zealand, với lớp vỏ giòn bên ngoài và lớp marshmallow mềm mịn bên trong. Được làm từ lòng trắng trứng và đường, bánh Pavlova có vị xốp giòn độc đáo, thường được trang trí bằng các loại trái cây tươi như dâu tây, việt quất, hoặc kiwi. Sự kết hợp của lớp vỏ giòn và vị thanh mát của trái cây tạo nên hương vị hài hòa, nhẹ nhàng và tao nhã, khiến món bánh trở thành một trong những món tráng miệng đặc trưng không thể bỏ lỡ.

Bánh Pavlova – món bánh ngọt mang đậm chất truyền thống ẩm thực New Zealand

3. ANZAC Biscuit

Bánh quy ANZAC là biểu tượng lịch sử ẩm thực New Zealand, được đặt tên theo cụm từ “Australian and New Zealand Army Corps” để tưởng nhớ những người lính trong Chiến tranh Thế giới thứ nhất. Bánh được làm từ các nguyên liệu đơn giản như yến mạch, dừa, siro và bột mì, mang vị ngọt bùi và mùi thơm quyến rũ. Với hương vị mộc mạc nhưng ấm áp, bánh quy ANZAC không chỉ là món ăn mà còn là ký ức lịch sử, được người dân New Zealand vô cùng trân quý.

Bánh quy ANZAC – biểu tượng lịch sử ẩm thực New Zealand

4. Bánh Pie Nhân Thịt

Bánh pie nhân thịt ở New Zealand mang phong cách đậm đà, với nhân thịt bò hoặc thịt cừu kết hợp nấm và phô mai tan chảy, tất cả được bọc trong lớp vỏ giòn tan. Đặc biệt, người New Zealand có nhiều biến thể phong phú cho món bánh này với các loại rau củ và gia vị đặc trưng. Đây là món ăn nhanh lý tưởng, được yêu thích bởi sự tiện lợi và hương vị phong phú, đậm đà.

Bánh pie nhân thịt ở New Zealand được yêu thích bởi sự tiện lợi và bắt miệng

5. Hangi

Hangi là một trong những món ăn truyền thống đặc sắc của người Maori, có từ hơn 200 năm trước. Nguyên liệu chính bao gồm thịt gà, thịt lợn, thịt cừu cùng các loại rau củ được gói trong lá và nấu chín bằng cách đốt nóng hòn đá rồi chôn sâu dưới đất. Qua nhiều giờ hấp chín, các nguyên liệu hòa quyện với nhau, tạo ra hương vị thơm ngon đặc trưng và đậm đà của thiên nhiên. Món Hangi thường được chuẩn bị vào các dịp đặc biệt, mang ý nghĩa gắn kết cộng đồng.

Hangi – món ăn truyền thống đặc sắc của người Maori

6. Cá Trắng Nhỏ – Whitebait

Món Whitebait hay còn gọi là cá trắng nhỏ, là món đặc sản vào mùa xuân ở New Zealand, được đánh bắt ở bờ Tây đảo Nam. Cá trắng nhỏ thường được trộn với một chút bột và gia vị rồi chiên giòn, tạo nên hương vị đậm đà, thơm ngon và giòn tan. Người dân địa phương thường ăn món cá này kèm nước sốt hoặc tương ớt, nhâm nhi cùng ly rượu vang trắng để cảm nhận trọn vẹn hương vị biển cả.

Du lịch New Zealand nhất định phải thưởng thức món cá trắng nhỏ trứ danh

7. Fish and Chips

Fish and Chips là món ăn phổ biến của ẩm thực New Zealand, mang đậm phong cách ẩm thực Anh nhưng có sự biến tấu đặc trưng với loại cá tươi ngon và khoai tây giòn tan. Miếng cá được tẩm bột mỏng, chiên đến màu vàng hấp dẫn và thường được phục vụ kèm với khoai tây chiên giòn, đậu nghiền hoặc sốt cà chua. Món ăn này rất được yêu thích bởi hương vị dễ ăn và sự tiện lợi, phù hợp cho những buổi dã ngoại hoặc ngồi bên bờ biển thư giãn.

Fish and Chips – món ăn đặc trưng của ẩm thực New Zealand

8. Trái Kiwi

Nhắc đến New Zealand, không thể không nhắc tới trái kiwi – loại quả biểu tượng của đất nước này. Kiwi New Zealand có hai loại phổ biến: kiwi xanh với vị chua nhẹ thanh mát, kiwi vàng ngọt dịu với hương thơm đan xen giữa dâu và dứa. Loại quả này không chỉ ngon mà còn giàu vitamin, rất tốt cho sức khỏe, trở thành món ăn vặt lý tưởng và quà lưu niệm tuyệt vời cho du khách.

Trái kiwi giàu vitamin, rất tốt cho sức khỏe – món quà tuyệt vời trong chuyến du lịch New Zealand

Ẩm thực New Zealand không chỉ đa dạng mà còn phản ánh nét văn hóa độc đáo của người dân nơi đây. Từ những món ăn truyền thống như Hangi, bánh quy ANZAC đến các món hiện đại như Fish and Chips, New Zealand mang đến cho thực khách những trải nghiệm vị giác tuyệt vời. Nếu có dịp đến xứ sở kiwi, bạn nhất định phải thử qua các món ăn này để cảm nhận trọn vẹn tinh hoa ẩm thực nơi đây!

Theo: phieuluu5chau.com



Thursday, September 25, 2025

NHO KOSHU, LOẠI QUẢ KỲ QUAN NÔNG NGHIỆP CỦA NGƯỜI NHẬT BẢN

Nho Koshu, giống nho hồng cổ xưa của Nhật Bản, đã bén rễ trên đất nước này suốt hàng ngàn năm, được xem như cầu nối giữa thiên nhiên và văn hóa.


Tổ tiên của Koshu theo những con đường thương mại từ lục địa Á-Âu tới Nhật Bản hơn một thiên niên kỷ trước, rồi tìm thấy quê hương vĩnh cửu ở Yamanashi – vùng đất dưới chân núi Phú Sĩ, nơi khí hậu mát mẻ, sương sớm dịu lành và thổ nhưỡng núi lửa đã tạo nên một cái nôi hoàn hảo cho nho và rượu vang Nhật.

Hạt giống Koshu nảy mầm từ quá khứ xa xưa, khoác lên mình lớp vỏ hồng trong suốt như sương mai, gợi cảm giác thanh tao và nhẹ nhàng.


Khi ép thành rượu, Koshu hé lộ những tầng hương kín đáo: mùi chanh tươi, hoa trắng, thoảng chút khoáng chất từ lòng đất. Vị rượu vừa chua thanh, vừa tươi mát, tạo nên trải nghiệm tinh tế tựa một bản haiku, ngắn gọn nhưng đủ sức lay động. Chính sự thanh lịch này đã khiến Koshu trở thành loại vang đầu tiên của Nhật Bản được thế giới công nhận như một phong cách riêng biệt, mang dấu ấn độc đáo không trộn lẫn với bất kỳ vùng trồng nho nào khác.

Trong ẩm thực Nhật, Koshu xuất hiện như một đối thoại nhẹ nhàng với sushi, sashimi và hải sản tươi sống, bởi độ thanh khiết của rượu nâng đỡ trọn vẹn hương vị biển cả. Ở Yamanashi, những nhà trồng nho truyền thống kể lại rằng tổ tiên họ từng coi Koshu là báu vật, bởi mỗi vụ mùa thành công mang đến rượu vang đồng thời thể hiện lòng tri ân đối với đất mẹ và núi Phú Sĩ. Ngày nay, giữa dòng chảy hiện đại, Koshu vẫn giữ nguyên tinh thần ấy: giản dị, tinh tế và sâu lắng.


Koshu là hiện thân của cách người Nhật gửi gắm sự trân trọng thiên nhiên vào từng giọt vang. Khi nâng ly Koshu, ta cảm nhận không chỉ vị chua nhẹ và thanh mát, mà cả hành trình ngàn năm văn hóa, sự kiên nhẫn, tinh tế và khát vọng đem cái đẹp thuần khiết giới thiệu ra thế giới.

STo / Theo: viendongonline
Link tham khảo:




SỐNG GIỮA ĐỜI....


- Đừng tính toán quá chi li, bởi thời gian còn lại của chúng ta mỗi ngày một ít đi.
 
- Đừng cứ mãi than phiền trách móc, còn gặp nhau thì hãy cứ vui.

- Đừng tranh cãi hơn thua, cùng đi chung một đoạn đường cũng là duyên... biết đâu ngày mai thôi mỗi người đã một hướng.

- Không cần so sánh thấp cao với người khác, miễn thấy mình tiến bộ hơn hôm qua là được.

- Đừng quá lo lắng, không ngừng nỗ lực nhưng cũng nên biết tùy duyên mà vui sống.


- Nhớ đối xử với bản thân mình tốt một chút, hãy học cách tha thứ cho bản thân.

- Hãy sống trọn vẹn ngày hôm nay như thể đó ngày cuối cùng của chúng ta. Tha thứ và yêu thương vô điều kiện, đừng bao giờ ngừng mỉm cười bởi... cuộc sống vốn rất ngắn ngủi.

Qua một ngày, mất một ngày.
Qua một ngày, vui một ngày.
Vui một ngày lãi một ngày...


- Hạnh phúc do mình tạo ra. Hạnh phúc, bình an là mục tiêu cuối cùng của đời người. Hạnh phúc luôn hiện hữu, niềm vui luôn ẩn chứa trong từng việc nhỏ nhiệm trong đời sống, mình phải tự tìm lấy.


Hạnh phúc tại tâm, khi tâm có chất liệu của hạnh phúc thì hoàn cảnh đau khổ, trái ý nghịch lòng đều là ''chuyện nhỏ'' so với dung lượng hạnh phúc hiện hữu trong tâm.

Nguyên Tâm

HOA ẢNH - TÔ THỨC


Hoa ảnh

Trùng trùng điệp điệp thướng dao đài,
Kỷ độ hô đồng tảo bất khai.
Cương bị thái dương thu thập khứ,
Khước giao minh nguyệt tống tương lai.


花影 - 蘇軾

重重疊疊上瑤臺
幾度呼童掃不開
剛被太陽收拾去
卻教明月送將來


Bóng hoa
(Dịch thơ: Lương Trọng Nhàn)

Từng từng hoa nở dao đài,
Bao lần gọi trẻ quét hoài chẳng đi.
Trời tàn vừa mới thu thì,
Lại giao trăng sáng tiễn đi trở về.


Sơ lược tiểu sử tác giả:

Tô Thức 蘇軾 (1037-1101) tự Tử Chiêm 子瞻, Hoà Trọng 和仲, hiệu Đông Pha cư sĩ 東坡居士, người đời thường gọi là Tô Đông Pha 蘇東坡, thuỵ Văn Trung 文忠, người My Sơn (nay thuộc tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc). Ông từng làm quan Thông phán, Thái thú. Cha là Tô Tuân, em là Tô Triệt, đều là các đại gia thi văn, đương thời người ta gọi là Tam Tô. Thái độ của ông rất hào sảng lạc quan, tuy ông làm quan thăng giáng nhiều lần, song ông không để ý, vẫn ưu du tự tại, đọc sách làm vui, ông là người giàu tình cảm, cho nên phản ánh tới từ của ông, vừa hào phóng lại vừa tình tứ. Ông là người có tài nhất trong số bát đại gia của Trung Hoa (từ thế kỷ VII đến thế kỷ XIII, gồm có Hàn Dũ, Liễu Tông Nguyên đời Đường, Âu Dương Tu, Tô Tuân (cha Tô Thức), Tô Thức, Tô Triệt (em Tô Thức), Vương An Thạch và Tăng Củng), khoáng đạt nhất, tư tưởng và tính tình cũng phức tạp nhất.

Nguồn: Thi Viện



ĐĨA ỚT VÀ CHÉN NƯỚC

Có một cô gái miền Bắc và một chàng trai người miền Nam lấy nhau. Họ khác nhau từ suy nghĩ, cách sống cho đến khẩu vị, cô gái thích ăn uống thanh đạm, trong khi anh chồng không có ớt thì không nuốt được cơm.


Một hôm, cô gái trở về nhà bố mẹ đẻ ăn cơm. Hôm đó, bố cô gái nấu thức ăn quá mặn, cô thẳng thừng chê bai không ăn, nhưng mẹ cô không nói gì, chỉ mang ra một chén nước nhỏ, khi gắp thức ăn bà nhúng vào chén nước trước mặt sau đó mới cho lên miệng.

Thông qua hành động của mẹ, cô gái đột nhiên đã hiểu ra được điều gì đó.

Từ hôm đó, mỗi khi ở nhà nấu cơm, cô gái đều làm những món ăn mà chồng cô thích. Mỗi loại thức ăn cô đều cho rất nhiều ớt. Và tất nhiên mỗi ngày trên bàn ăn đều có để sẵn một chén nước nhỏ. Người chồng nhìn vợ trước khi ăn đều nhúng đồ ăn qua cốc nước nhưng vẫn có vẻ rất hạnh phúc, khiến anh rưng rưng nước mắt.


Sau bữa đó, anh cũng tranh nấu cơm, nhưng trong thức ăn không còn nêm ớt nữa, chỉ khác là trên bàn có thêm một đĩa ớt tươi sắt lát.

Vì tình yêu, cũng vì bản thân mình, hai vợ chồng một người giữ một đĩa ớt, một người giữ một cốc nước, nhưng quan trọng hơn cả, họ đã hiểu được làm thế nào để giữ được trọn một tình yêu hạnh phúc dài lâu.


Trở lại với nhận định “Bách niên giai lão thực ra chẳng liên quan gì đến tình yêu, chỉ đơn giản là nhẫn nại… Thế nhưng, nhẫn nại cũng chính là một loại tình yêu. Vì thế, người thực sự yêu bạn, thực chất chính là người luôn tỏ ra nhẫn nại với bạn”.

Hôn nhân thành hay bại đôi khi chỉ là chuyện hôm nay ăn gì, ai dọn nhà đón con, đi làm về lúc mấy giờ… Không cần đến những đạo lý cao siêu, rộng lớn… mà thể hiện ngay trong những thói quen sinh hoạt thường ngày. Nếu hai người có thể vì nhau mà suy nghĩ, có thể vì nhau mà nhẫn nại, bao dung, thì những bất đồng hay cãi lộn trong hôn nhân cũng chỉ là gia vị của tình yêu.

Khi hai người thực sự có thể sống vì nhau, thì trong mọi hoàn cảnh, điều đầu tiên họ nghĩ chính là vì đối phương. Làm sao để có một cuộc hôn nhân lâu dài mà không gây cho đối phương sự nhàm chán? Điều đó phụ thuộc vào chính sự dụng tâm này.

Hạ An / Theo: ĐKN

Wednesday, September 24, 2025

KHÁM PHÁ CÔNG VIÊN LONG ĐÌNH: TRỜI XANH MINH OAN CHO DƯƠNG GIA TƯỚNG

Công viên Long Đình, di chỉ hoàng cung Bắc Tống nằm tại nội khu Long Đình, thành phố Khai Phong, tỉnh Hà Nam.


Công viên Long Đình là một điểm đến độc đáo với phong cách đình viện nhà Tống, công viên mang đậm khí chất hùng tráng hòa với vẻ thanh lịch, tú lệ của một khu vườn hoàng gia. Đến đây, du khách sẽ bị mê hoặc bởi cảnh sắc tuyệt đẹp, nơi hồ Dương Gia và hồ Phan Gia đối lập nhau được nối liền bằng một cây cầu đá phủ đầy cây xanh.

Công viên Long Đình – Hai hồ kỳ diệu: một bên trong, một bên đục

Một trong những điểm nhấn đặc biệt của công viên là hai hồ nước Dương Gia và Phan Gia, nằm không xa nhau và được nối thông bởi dòng nước chảy. Điều kỳ lạ là nước ở hồ Dương Gia trong vắt, trong khi nước ở hồ Phan Gia lại đục ngầu, bốc mùi khó chịu. Sự đối lập này khiến du khách không khỏi ngạc nhiên và tò mò. Theo truyền thuyết dân gian được lưu truyền hơn nghìn năm tại Khai Phong, đằng sau hai hồ nước này là một câu chuyện lịch sử đầy bi hùng của lòng trung nghĩa.


Câu chuyện bi tráng của Dương Gia Tướng

Vào thời Bắc Tống, sau khi Tống Thái Tổ Triệu Khuông Dận qua đời, người em trai là Thái Tông lên ngôi và quyết tâm thu phục đất đai phương Bắc, đặc biệt là 36 châu đất Yên Vân. Đại tướng Dương Nghiệp và các con trai, được mệnh danh là Dương Gia Tướng, trở thành lực lượng chủ chốt trong cuộc Bắc phạt. Với tài năng và lòng dũng cảm, họ liên tục lập công, đánh bại quân địch.

Tuy nhiên, trong một cuộc đàm phán tại bãi cát vàng, quân Liêu do Tiêu Thái hậu bày mưu hãm hại. Dương Đại Lang, con trai cả của Dương Nghiệp, đóng giả Tống Thái Tông tham dự và bị phát hiện. Quân Liêu bao vây quân Tống, dẫn đến một trận chiến khốc liệt. Các con trai của Dương Nghiệp lần lượt hy sinh: Đại Lang, Nhị Lang, Tam Lang tử trận; Tứ Lang, Ngũ Lang mất tích; chỉ có Lục Lang (Dương Diên Chiêu) bảo vệ được Tống Thái Tông thoát khỏi vòng vây.

Dương Nghiệp cùng con trai út Thất Lang cố thủ tại hang Trần Gia, nhưng Phan Nhân Mỹ, một tướng lĩnh ghen ghét Dương Gia, không đưa viện binh đến. Thất Lang bị hãm hại, còn Dương Nghiệp tự vẫn tại Bia Lý Lăng để giữ trọn khí tiết, chỉ còn Lục Lang sống sót trở về, ứng nghiệm lời tiên tri của Thiền sư Trí Thông trên núi Ngũ Thái Sơn: “Thất tử khứ, lục tử hồi” (Bảy người con đi, chỉ Lục Lang về).


Trời xanh phân rõ trung gian

Sau thảm kịch, Dương phu nhân (tức Xà Thái Quân) và Lục Lang trở về kinh đô, quyết tâm vạch trần tội ác của Phan Nhân Mỹ. Tuy nhiên, Phan Nhân Mỹ ỷ vào quyền thế và thế lực trong triều, vu cáo Dương Gia mưu phản, khiến Tống Thái Tông khó xử. Không có bằng chứng, việc trừng phạt Phan Nhân Mỹ trở nên bế tắc.

Trong lúc tuyệt vọng, Dương Diên Chiêu một mình ở lại Phủ Thiên Ba, khấn cầu trời xanh minh oan. Kỳ diệu thay, một trận hồng thủy bất ngờ ập đến Khai Phong. Nước lũ nhấn chìm phủ đệ của Phan Nhân Mỹ và đồng bọn, trong khi phủ Thiên Ba của Dương Gia vẫn an toàn, với dòng nước trong vắt, đối lập với nước đục ngầu bên Phan phủ. Dân chúng cho rằng đây là thần tích, minh chứng cho sự trung nghĩa của Dương Gia và tội ác của Phan Nhân Mỹ.

Dương Lục Lang (Ảnh minh họa)

Nhờ sự kiện này, dân chúng và binh sĩ dũng cảm đứng lên tố cáo. Tống Thái Tông trừng phạt Phan Nhân Mỹ, tước bỏ chức vị, lập miếu thờ Dương Nghiệp và cho xây lại Phủ Thiên Ba. Hồ Dương Gia trong vắt tượng trưng cho phẩm chất cao thượng của Dương Gia Tướng, còn hồ Phan Gia đục ngầu đại diện cho nhân cách bẩn thỉu của Phan Nhân Mỹ.

Ngày nay, Công viên Long Đình không chỉ là một di tích lịch sử mà còn là nơi lưu giữ câu chuyện bi tráng về lòng trung nghĩa và sự phản bội. Du khách có thể dạo bước trên cây cầu đá nối hai hồ, chiêm ngưỡng vẻ đẹp đối lập của dòng nước, và cảm nhận khí chất hào hùng của triều đại Bắc Tống. Những hướng dẫn viên địa phương sẽ kể lại câu chuyện nghìn năm, đưa bạn trở về thời kỳ anh hùng của Dương Gia Tướng, nơi trời xanh phân rõ trung gian.

Mỹ Mỹ biên tập / Theo: vandieuhay



TƯỚNG TÙY TÂM SINH, TƯỚNG TÙY TÂM DIỆT

Ngày nay, người người đều đua nhau đi phẫu thuật thẩm mỹ, ra sức gọt cắt bơm tiêm… Chứ chưa mấy ai nhìn nhận lại rằng người xưa cũng đã chỉ rõ cách cải biến “tướng” cho chúng ta rồi. Đó là thay đổi từ sâu bên trong, làm đẹp tâm hồn. “Tướng tùy tâm sinh” là một lời định hướng như vậy.

(ảnh minh họa: Adobestock)

Mỗi đứa trẻ khi mới sinh ra đều rất xinh đẹp, đáng yêu. Kể cả những đứa bé không may bị dị tật cũng không mất đi được vẻ ngây thơ trong sáng, dễ thương riêng của chúng.

Thế nhưng theo dòng đời, con người ta lớn lên và dần thay đổi. Có những người khi nhỏ thật đẹp, song càng lớn càng mất đi nét đẹp ấy. Có những đứa trẻ sinh ra có phần xấu hơn các bạn cùng trang lứa, nhưng lớn lên lại toát được thần thái, khí chất sáng bừng.

Các cụ xưa đã dạy rằng “tâm sinh tướng”, hoặc “tướng tùy tâm sinh, tướng tùy tâm diệt” là rất đúng đắn.

Một phần lớn góp lên sự thay đổi của nhân tướng là đến từ nội tâm. “Tâm” ra sao thì “tướng” phản ánh như vậy. Bên trong ra sao thì bên ngoài diễn tả ra như vậy.

Một gương mặt thiện lương, phúc hậu có lẽ chính là phong thủy tốt nhất của con người. Nhưng làm sao để có được nét đẹp ấy thì ít người quan tâm.

Người có tâm lương thiện, sống hài hoà vui vẻ thì ánh mắt luôn trong sáng, nụ cười ấm áp, gương mặt khả ái hiền lành. Người có tâm hồn an yên, gương mặt tự khắc mang nét ung dung tự tại, thong dong thanh thoát. Người có nội tâm vui vẻ, thần thái thường rạng rỡ, khi tiếp xúc luôn khiến cho người ta thấy dễ chịu…

(ảnh minh họa Pinterest)

Ngược lại, những người có nội tâm nóng nảy, gương mặt hay cau có. Người có mưu đồ bất chính, đôi mắt thường gian xảo không yên. Người ngang ngược, lỗ mãng bạo lực, thì nhân tướng thường hung dữ. Người đầy ý nghĩ xấu xa, da dẻ mặt mũi sẽ xám xịt, u tối…

Cơ thể của chúng ta là do trời ban, nhưng diện mạo như thế nào lại là do tu dưỡng mà thành. Tức là tướng mạo của con người có thể cải biến được nhờ tu luyện và sửa chữa bản thân.

Nếu muốn có một nhân tướng đẹp, chúng ta cần phải nghiêm túc nhìn nhận và chỉnh sửa lại nội tâm chính mình. Phải biết ước thúc đạo đức, hướng thiện và kiểm soát hành vi, lời nói, suy nghĩ của bản thân.

Suy cho cùng “tướng” chính là “quả” thu về của “tâm” con người kết thành. Cho nên mỗi người chính là tự phải có trách nhiệm với ngoại hình của mình.

Hoa Mặt Trời / Theo: nguyenuoc.com

XUÂN NHẬT TÂY HỒ KÝ TẠ PHÁP TÀO CA - ÂU DƯƠNG TU


Xuân nhật Tây Hồ 
ký Tạ pháp tào ca

Tây Hồ xuân sắc quy,
Xuân thuỷ lục vu nhiễm.
Quần phương lạn bất thâu,
Đông phong lạc như tảm.
Tham quân xuân tứ loạn như vân,
Bạch phát đề thi sầu tống xuân.
Dao tri hồ thượng nhất tôn tửu,
Năng ức thiên nhai vạn lý nhân.
Vạn lý tư xuân thượng hữu tình,
Hốt phùng xuân chí khách tâm kinh.
Tuyết tiêu môn ngoại thiên sơn lục,
Hoa phát giang biên nhị nguyệt tình.
Thiếu niên bả tửu phùng xuân sắc,
Kim nhật phùng xuân đầu dĩ bạch.
Dị hương vật thái dữ nhân thù,
Duy hữu đông phong cựu tương thức.

Bài này tuyển từ Âu Dương văn trung toàn tập quyển 3 (Cư sĩ ngoại tập). Vào năm Cảnh Hựu thứ 4 đời Nhân Tông, vì dâng thư trách nặng Cao Tư Gián, bị biếm làm tri huyện Di Lăng, Thiểm Tây (nay thuộc huyện Tuyên Xương, Hồ Bắc), bạn ông là Tạ Bá Sơ làm pháp tào Hứa Châu, nghe tin này biên thư an ủi. Âu Dương Tu làm bài này đáp lại. Tác giả từ sắc xuân Tây Hồ ở Hứa Châu tả sang sắc xuân ở Di Lăng, do thay đổi về nhân sự và vật thái, tình cảm đối với xuân sang của tác giả cũng lộn xộn.


春日西湖寄謝法曹歌

西湖春色歸,
春水綠于染。
群芳爛不收,
東風落如糝。
參軍春思亂如雲,
白髮題詩愁送春。
遙知湖上一樽酒,
能憶天涯萬里人。
萬里思春尚有情,
忽逢春至客心驚。
雪消門外千山綠,
花發江邊二月晴。
少年把酒逢春色,
今日逢春頭已白。
異鄉物態與人殊,
惟有東風舊相識。


Bài ca ngày xuân ở Tây Hồ
gửi ông pháp tào họ Tạ
(Dịch thơ: Lê Xuân Khải)

Ở Tây Hồ sắc xuân đã đến
Nước xuân xanh hơn nhuộm màu hồ
Hoa đều nở hết không thu
Cánh vương lả tả theo chiều gió bay
Xuân tham quân như mây tứ loạn
Bạc đầu đề thơ tiễn sầu xuân
Trên hồ bình rượu xa còn
Nhớ người vạn dặm nơi chân trời này
Xuân muôn dặm vẫn đầy tình tứ
Gặp xuân sang khách tự tủi thân
Cửa nghìn núi biếc tuyết tan
Bên sông hoa nở ấm dần tháng hai
Gặp sắc xuân thời trai nâng chén
Nay gặp xuân tóc bén màu sương
Đất người cảnh vật tha hương
Chỉ còn có mỗi gió đông quen mình.


Sơ lược tiểu sử tác giả:

Âu Dương Tu 歐陽修 (1007-1072) tự Vĩnh Thúc 永叔, hiệu Tuý ông 醉翁, Lục Nhất cư sĩ 六一居士, thuỵ hiệu Văn Trung 文忠, người huyện Lư Lăng tỉnh Giang Tây, ông là một vị cổ văn gia, lịch sử học gia có tiếng, lại là một thi nhân tài tình phong phú. Ông hiện còn lại Lục nhất từ 3 quyển.

Nguồn: Thi Viện

ĐỪNG SUY DIỄN QUÁ NHIỀU MÀ LÀM KHỔ CHÍNH MÌNH

Chuyện chỉ có 1 nhưng lại suy diễn ra thành 10, người khác không có ý gì nhưng bạn lại để tâm lo lắng, bạn có đang vướng phải tình trạng này không?

(ảnh minh họa: Boldhealthinc)

Khi lãnh đạo phê bình một vấn đề nào đó trong cuộc họp, bạn liền vô thức mà nghĩ rằng đang ám chỉ mình, rồi cảm thấy bất an lo lắng.

Đôi khi bạn bè trả lời tin nhắn trễ, bạn liền cho rằng họ cố ý lạnh nhạt, bởi vậy mà cảm thấy mất mát.

Khi đồng nghiệp đăng bài trên mạng xã hội, bạn luôn cảm thấy câu nào đó là nhắm vào mình, từ đó cứ buồn bực không vui.

Chỉ một câu nói, một hành động hay thậm chí một biểu cảm của người khác, bạn liền lập tức suy diễn ra hàng chục khả năng. Điều này không chỉ dễ dẫn đến hiểu lầm trong các mối quan hệ mà còn khiến bản thân rơi vào vòng xoáy dằn vặt nội tâm.
 
Những gì bạn suy diễn chỉ là giả tưởng do chính bạn tạo ra

Nhà tâm lý học Tưởng Lương đã đưa ra một khái niệm: Thoát khỏi kịch bản.

Mỗi người chúng ta đều có một kịch bản riêng và thường có thói quen dùng nhận thức của mình để phân tích người khác. Nếu quá đắm chìm trong đó, ta sẽ không thể nhìn thấy thế giới thực sự.

Nhiều khi, những lo lắng bất an trong đầu chúng ta chẳng qua chỉ là những giả tưởng do chính chúng ta tạo ra. Thực tế, không ai có thời gian để chú ý đến bạn đâu.

Khi giao tiếp với người khác, không cần phân tích đối phương quá mức. Càng suy đoán nhiều thì càng mệt mỏi; càng nghĩ sâu chỉ càng thêm dằn vặt.

Trong truyện ngắn “Cái chết của một viên chức”, Chekhov đã khắc họa hình ảnh một viên chức nhỏ vô cùng nhạy cảm. Trong lúc xem kịch, anh ta chỉ vô tình hắt hơi, khiến nước bọt bắn lên đầu vị tướng, liền sợ đến mức mặt cắt không còn giọt máu, vội vàng xin lỗi.

Nhưng vị tướng kia không hề để ý, chỉ phất tay một cái rồi tiếp tục xem kịch. Tuy nhiên, viên chức nhỏ lại cho rằng động tác phất tay tưởng chừng như vô ý đó thực chất đang thể hiện sự bất mãn với mình. Thế là anh ta càng chân thành xin lỗi hơn.

Vị tướng cảm thấy bất lực, bèn nói với anh ta: “Ôi trời, hãy ngồi yên đi! Để tôi xem kịch nào!”

Viên chức nhỏ càng hoảng sợ hơn, càng chắc chắn rằng vị tướng đã nổi giận với mình.Trong ba ngày sau đó, anh ta liên tục xin lỗi vị tướng.

Mãi đến lần thứ sáu, vị tướng bị anh ta làm phiền đến mức không chịu nổi, bực bội nói: “Ôi trời, đủ rồi! Tôi đã quên chuyện đó từ lâu, sao anh cứ nói mãi không dứt!”

Thế nhưng, anh ta lại suy diễn: “Ông ấy nói đã quên rồi, nhưng trong mắt vẫn ánh lên một tia giận dữ kìa!”

Thế là, viên chức nhỏ bị chính sự suy diễn của mình dọa cho sợ chết khiếp.

Nhà văn người Nga Anton Pavlovich Chekhov (ảnh: Theguardian)

Sự nhạy cảm giống như một con dao hai lưỡi, vừa mang lại khả năng cảm nhận tinh tế, vừa khiến người ta dễ bị tổn thương, rơi vào vòng xoáy tự chối bỏ bản thân và hao tổn tinh thần.

Nhà văn Matsuura Yataro từng nói: “Cái gọi là hoàn cảnh khó khăn trong cuộc sống chẳng qua chỉ là xiềng xích do chính bạn tạo ra bằng những suy nghĩ vẩn vơ.”

Những phiền muộn trong giao tiếp xã hội của chúng ta phần lớn bắt nguồn từ sự nhạy cảm quá mức và suy diễn thái quá.

Rất nhiều chuyện vốn dĩ không hề phức tạp, nhưng chúng ta lại tự bổ sung hàng loạt chi tiết, thêm vào vô số suy đoán, đến mức sự thật bị bóp méo hoàn toàn. Điều đó chẳng mang lại lợi ích gì ngoài việc khiến bản thân kiệt quệ tinh thần.

Đừng tự biên tự diễn, thực ra bạn chẳng có nhiều khán giả đến vậy

Siêu mẫu Trung Quốc trẻ nhất trong lịch sử Victoria’s Secret – Trần Du, khi mới bắt đầu sải bước trên sàn catwalk, từng bị một đồng nghiệp người Pháp vô cớ nói trước mặt rằng:

“Ồ! Đùi của bạn trông giống như đùi của một vận động viên vậy.”

Trần Du không hiểu ý tứ của câu nói đó, suy nghĩ phân tích hồi lâu, đặc biệt là giọng điệu phóng đại của đồng nghiệp, cuối cùng tin rằng đó là lời chế giễu đôi chân to của mình.

Vì vậy, cô lặng lẽ giữ khoảng cách với người đồng nghiệp ấy, thậm chí bắt đầu ép bản thân giảm cân, liên tục điều chỉnh dáng đi và thay đổi phong cách của mình.

Nhưng càng như vậy, cô càng cảm thấy kết quả không được như trước. Cho đến một lần, khi cô tình cờ nghe thấy cô đồng nghiệp người Pháp kia khen ngợi đôi chân tuyệt đẹp của cô với người khác trong nhà vệ sinh, cô mới hiểu ra, hóa ra ngay từ đầu người ta đã chân thành khen ngợi mình.

Thực ra, ngay từ đầu Trần Du đã rất thích người đồng nghiệp thẳng thắn này, nhưng chính vì suy diễn của bản thân mà mối quan hệ giữa hai người luôn xa cách.

Cô quyết định từ nay sẽ không suy diễn quá mức lời nói của người khác nữa, nếu có thắc mắc, cô sẽ hỏi thẳng ngay lập tức. Từ đó trở đi, trạng thái tinh thần của cô ngày càng tốt hơn, các mối quan hệ cũng trở nên suôn sẻ hơn.

Việc quá để tâm đến lời nói và hành vi của người khác, cố gắng phân tích mọi suy nghĩ và động cơ của họ, cuối cùng chỉ mang lại những hệ quả tiêu cực:

Thứ nhất, biến những chuyện đơn giản trở thành phức tạp, tự dựng lên ngày càng nhiều “đối thủ giả tưởng” cho bản thân.

Thứ hai, tự làm trầm trọng hóa vấn đề của bản thân, phóng đại quá mức những sai lầm và thất bại của chính mình.

Nhà văn Milan Kundera từng nói: “Giao bản thân cho ánh mắt của người khác phán xét chính là nguồn cơn của bất an và ngờ vực.”

Quá để tâm đến suy nghĩ của người khác chỉ khiến ta do dự, chần chừ và không thể tiến về phía trước.

Khi ta giảm âm thanh bên ngoài xuống mức nhỏ nhất, tập trung vào những gì bản thân thật sự mong muốn, ta mới có thể sống thoải mái theo nhịp điệu của chính mình và bước đi một cách vững vàng, thanh thản.

Đại học Cornell (Mỹ) từng thực hiện một thí nghiệm, những người tham gia được yêu cầu mặc áo phông có in hình khuôn mặt một minh tinh theo phong cách biếm họa, sau đó bước vào một căn phòng đầy sinh viên.

Họ cảm thấy vô cùng xấu hổ, nghĩ rằng tất cả những người có mặt đều sẽ chú ý đến bộ trang phục kỳ lạ của mình. Họ cho rằng những tiếng thì thầm của người khác là đang bàn tán về mình, rằng cử chỉ của người khác là đang chỉ trỏ, đánh giá mình.

Thế nhưng, theo khảo sát, chỉ có 23% số người thực sự để ý đến họ. Thực tế là, ai cũng có cuộc sống riêng để bận rộn. Quá để tâm đến ánh mắt của người khác chỉ khiến ta dần đánh mất chính mình.

Nhà tâm lý học Vũ Chí Hồng từng kể một câu chuyện về một cô gái nhạy cảm, tinh tế.

Khi báo cáo công việc, cô nhận thấy sếp khẽ nhíu mày khi xem bảng số liệu, liền bất an suy đoán: “Có phải mình đã không làm tốt?” Vì vậy, cô lo lắng cả buổi sáng, mãi cho đến chiều khi sếp khen cô trước nhóm mới thôi.

Đừng quá bận tâm đến ánh mắt và lời nói của người khác mà đánh mất chính mình (ảnh: Vandieuhay)

Sau khi đi công tác bên ngoài trở về công ty, cô thấy đồng nghiệp đang uống trà sữa cùng nhau, lập tức cảm thấy như mình bị cô lập. Từ đó, cô bắt đầu tự trách, nghĩ rằng mình đã làm gì không tốt, thậm chí còn buồn bã thở dài: “Đúng là mọi người không thích mình rồi.” Không ngờ sau khi tan làm, đồng nghiệp lại rủ cô đi ăn lẩu – món cô thích nhất.

Một lần nọ, tiền bối đã giúp đỡ cô đi công tác xa, nhắn tin nhờ cô chỉnh lại định dạng của một tập tin. Nhưng cô không để ý nên một lúc lâu sau mới thấy tin nhắn, liền lo lắng xin lỗi, nhưng tiền bối chỉ nói: “Không sao, không cần nữa.”

Câu nói đó càng khiến cô cảm thấy có lỗi hơn. Sau khi cúp máy, cô cứ mãi nghĩ rằng liệu tiền bối có thất vọng về mình không. Nghĩ một hồi lâu, cuối cùng cô nhắn một tin dài hàng trăm chữ để giải thích và xin lỗi. Tiền bối chỉ còn cách nghiêm túc đáp lại rằng: “cô thật sự không cần nghĩ quá nhiều”.

Nếu một người không thể kiểm soát được suy nghĩ của mình, họ sẽ rơi vào vòng xoáy tiêu hao tinh thần vô tận và đánh mất sức mạnh làm chủ cuộc sống.

Vậy nên, đừng suy diễn nhiều quá, gặp người thì tùy duyên, gặp chuyện thì tùy tâm, có như vậy mới có thể sống bình thản, thong dong, đón nhận được – mất một cách nhẹ nhàng, thản đãng.

Chân Mỹ / Theo: Aboluowang

Tuesday, September 23, 2025

NHỮNG TÁC PHẨM VĂN HỌC KINH ĐIỂN TRUNG QUỐC

Trung Quốc được biết đến như cái nôi văn hóa của thế giới, có bề dày lịch sử hàng ngàn năm, cùng với kho tàng văn học đồ sộ, những áng “ thiên cổ hùng văn” bất hủ, mang trong mình niềm kiêu hãnh của cả một dân tộc và thời đại.


Trong đó có những tác phẩm kinh điển, được xem là “Tứ đại danh tác” đã đi vào huyền thoại văn học cổ điển Trung Quốc nói chung và nền văn học thế giới nói riêng.

Sau đây là một số tác phẩm văn học kinh điển Trung Quốc, nổi tiếng trong mọi thời đại mà Riba muốn giới thiệu tới các bạn.

Những tác phẩm văn học kinh điển Trung Quốc

Thủy Hử - Thi Nại Am

Được xuất bản vào thế kỷ 14, Thủy Hử là tiểu thuyết đầu tiên trong số bốn tiểu thuyết kinh điển của Trung Quốc được phát hành lúc bấy giờ.

Những tác phẩm văn học kinh điển Trung Quốc

Cuốn tiểu thuyết lấy bối cảnh ở triều đại nhà Tống và mô tả quá trình hình thành, quá trình hoạt động và sự tan rã một nhóm người hợp lại chống lại triều đình thối nát, loạn lạc đứng đầu là vua Tống Huy Tông, một tên vua ăn chơi xa đọa bỏ bê việc triều chính và cuộc sống lầm than của nhân dân.

108 vị anh hùng Lương Sơn Bạc trong hành trình chống lại những tên quan tham, triều đình lũng đoạn đều có những nét chung: thanh liêm, chính trực, xả thân vì nghĩa, thay trời hành đạo. Cuốn tiểu thuyết này đã có giai đoạn từng bị cấm lưu truyền ở Trung Quốc vì có những tình tiết bạo lực và có khả năng gây ra sự bạo loạn trong quần chúng nhân dân.

Nhưng không thể phủ nhận sự thành công của tác phẩm này, cuốn tiểu thuyết đã trở thành chủ đề của nhiều tác phẩm chuyển thể hiện đại và đã đi sâu vào trong tiềm thức của người dân Trung Quốc nói riêng và các nước Đông Á nói chung.

Tây du ký - Ngô Thừa Ân

Những tác phẩm văn học kinh điển Trung Quốc

Có lẽ, tuổi thơ của ai cũng đã quá quen thuộc với bộ phim “Tây Du Kí”, một bộ phim chuyển thể từ bộ tiểu thuyết cùng tên của tác giả Ngô Thừa Ân, cũng đã từng “làm mưa làm gió” trong nền văn học Trung Quốc lúc bấy giờ.

Tây Du Ký – kiệt tác văn học cổ điển Trung Quốc được tác giả viết vào thế kỷ 16, đây là tác phẩm có ảnh hưởng lớn nhất trong bốn tiểu thuyết kinh điển của văn học Trung Quốc, và chắc chắn được nhiều độc giả biết đến rộng rãi nhất từ trước đến nay.

Dựa trên nền tảng truyền thuyết nhân gian và thông qua hình thức thần thoại, Tây du ký kể về cuộc hành hương của nhà sư Huyền Trang hay còn gọi Đường Tăng hay Đường Tam Tạng dẫn ba đồ đệ là Tôn Ngộ Không, Trư Bát Giới và Sa Tăng đi Tây Thiên thỉnh kinh.

Trên đường đi bốn thầy trò đã gặp rất nhiều khó khăn, nguy hiểm, đã chiến thắng vô số yêu quái của các vùng đều giả dạng chỉ để muốn ăn thịt Đường Tăng mà trường sinh bất tử và cuối cùng cũng lấy được chân kinh.

Hiện nay tác phẩm được in ấn, chuyển thể, phiên dịch sang nhiều thứ tiếng và phát hành rộng rãi trên thế giới. Nhưng có thể nói Tây Du Ký của Ngô Thừa Ân đến bây giờ vẫn còn sức thu hút rất lớn đối với độc giả, nó đã đánh dấu thành công vào kho tàng lịch sử của nền văn học Trung Quốc.

Tam quốc diễn nghĩa - La Quán Trung

“Phàm thế cuộc trong thiên hạ, chia rồi lại hợp, hợp rồi lạ chia”- một câu nói nổi tiếng trong <Tam Quốc Diễn Nghĩa>. Một cuốn tiểu thuyết lịch sử kinh điển được xem là một trong Tứ đại danh tác của văn học Trung Quốc, được tác giả sáng tác vào đầu đời Minh (TK XIV), kể lại những âm mưu chính trị và gian dối trong thời kỳ Tam Quốc của lịch sử Trung Quốc.

Những tác phẩm văn học kinh điển Trung Quốc

Cốt truyện chính là cuộc chiến phân tranh kéo dài suốt một trăm năm giữa ba tập đoàn phong kiến: Ngụy (Tào Tháo) – Thục (Lưu Bị) – Ngô (Tôn Quyền).

Trong đó, Tào Tháo một nhân vật với câu nói rất nổi tiếng “thà ta phụ người chứ nhất quyết không để người phụ ta”. Đây là nhân vật gian hiểm, tàn bạo, gần như là nhân vật phản diện chính, có những nét tích cách nổi bật, một nhân vật gây ra nhiều sự tranh cãi về sau, khiến người đời vừa yêu lại vừa ghét.

Trái với Tào Tháo, Lưu Bị, vua nước Thục bấy giờ, một vị vua anh minh, cao thượng, trung quân ái quốc được người người kính nể.

Cuối cùng cũng không thể không nhắc đến Gia Cát Lượng, một nhân vật được cả người đời trước và đời sau đều yêu thích và nhắc đến nhiều nhất trong tác phẩm, tài trí hơn người, ứng xử khéo léo, đã góp công rất lớn vào những chiến thắng lẫy lừng của Lưu Bị.

Và còn rất nhiều những nhân vật khác như Trương Phi, Tôn Quyền, Quan Vũ… nhưng đây là ba nhân vật điển hình được La Quán Trung khắc họa rất rõ nét, đã góp thành công vô cùng to lớn vào trong tác phẩm này.

Hồng lâu mộng - Tào Tuyết Cần

Những tác phẩm văn học kinh điển Trung Quốc

Trung Quốc có câu: “Mở miệng mà không nói Hồng lâu mộng thì đọc cả thi thư cũng vô ích”. <Hồng lâu mông> hay còn gọi <Thạch Đầu Ký>, được viết vào giữa thế kỷ 18 trong triều đại nhà Thanh, là tác phẩm nổi bật và cũng là tác phẩm cuối cùng trong tứ đại tiểu thuyết của văn học Trung Quốc.

Tác phẩm chủ yếu xoay quanh câu chuyện trắc trở của hai anh em cô cậu Gia Bảo Ngọc và Lâm Đại Ngọc dưới thời nhà Thanh. Tác giả chỉ mượn chuyện tình đầy nước mắt này để tái hiện bức tranh hiện thực xã hội phong kiến mục nát, một xã hội chỉ toàn lộc lừa, giối trá, gian ác…đang trên con đương suy tàn.

Thông qua đó Tào Tuyết Cần cũng thể hiện được những góc nhìn mới mẻ, mang đậm hơi thở thời đại như đòi tự do bình đẳng, tự do yêu đương, giải phóng bản thân…

Cuốn tiểu thuyết là một viên ngọc sang giá trong nền văn hóa Trung Quốc, mang đến cho độc giả cái nhìn sâu sắc, mới mẻ về thế giới tôn giáo, xã hội và chính trị của tầng lớp thượng lưu Trung Quốc thời bấy giờ.

Liêu Trai Chí Dị - Bồ Tùng Linh

Là bộ tiểu thuyết thời cổ đại ra đời vào đầu thời nhà Thanh tập hợp gần 500 câu chuyện quái dị được chính tác giả sưu tầm từ các đời Lục Triều, nhà Đường.

Những tác phẩm văn học kinh điển Trung Quốc

Hầu hết các tập truyện đều nói về thần tiên, yêu ma quỷ quái…các nhân vật hư cấu nhằm ẩn dụ, phê phán sự tàn bạo của vua quan dưới triều Mãn Thanh, những bọn cường hào, ác bá, vạch trần các tệ nạn, hủ tục của xã hội phong kiến, cùng những tư tưởng tiến bộ mang hơi thở thời đại.

Dưới ngòi bút miêu tả sinh động, lối kể chuyện hấp dẫn của Bồ Tùng Linh đã lôi cuốn độc giả qua từng trang sách, còn mang tới giá trị nhân văn vô cùng to lớn, luôn hướng con người tới những giá trị tốt đẹp trong cuộc sống.

Nho Lâm ngoại sử - Ngô Kính Tử

Những tác phẩm văn học kinh điển Trung Quốc

Cuốn tiểu thuyết chương hồi được viết dưới thời nhà Thanh, hay còn gọi là <Chuyện làng Nho>, cốt truyện chủ yếu miêu tả gần hai trăm nhân vật nhưng hầu hết là nhà Nho, qua đó châm biếm sâu cay hiện thực xã hội nhà Thanh dưới thế kỉ XVIII, chế độ khoa cử công danh giả tạo, bọn nhà Nho thối nát, ham mê hư vinh.

Đồng thời cũng là để tôn vinh những nhà Nho chân chính, nhân cách thanh cao, “gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”.

Phong thần diễn nghĩa - Hứa Trọng Lâm / Lục Tây Tịnh

Những tác phẩm văn học kinh điển Trung Quốc

Cuốn tiểu thuyết được viết lại dựa trên nội dung của cuốn Vũ Vương Phạt Trụ Bình Thoại, lấy sự kiện lịch sử nhà Thương suy vong và sự nổi lên của nhà Chu, sau đó là hàng loạt các tình tiết khác với sự có mặt của các nhân vật như Đát Kỷ, Trụ Vương, Na Tra, Khương Tử Nha…làm nội dung chính, đã rất đổi quen thuộc với độc giả cũng như khán giả của các bộ phim truyền hình chuyển thể.

Mỗi tác phẩm đều mang những phong cách riêng, mang lại những giá trị nhân văn vô cùng sâu sắc. Những tác phẩm văn học kinh điển Trung Quốc này sẽ còn trường tồn mãi với thời gian và đọng lại mãi trong tâm hồn của độc giả.

Hi vọng với những chia sẻ trong bài viết mà Du học Trung Quốc Riba sẽ đem đến những kiến thức thực sự hữu ích cho các bạn!

Theo: Riba.vn