KHÁCH CHÍ (客至 - 杜甫)

Đọc Khách Chí, làm sao khỏi nhớ Bạn Đến Chơi Nhà:

"Chẳng mấy khi nay bác tới nhà, 
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa. 

Ao sâu nước cả, khôn mò cá, 

Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà. 

Cải đã tàn cây, cà chửa nụ, 

Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa. 

Đầu trò tiếp khách, trầu không có, 

Bác đến chơi đây, ta với ta!".

Nguyễn Khuyến Việt hóa thơ Đường đến nơi đến chốn! Bài thơ này lại có cả cái nét hóm hỉnh "Yên Đổ" quen thuộc, trong khi thơ Đường vốn không có giọng đùa.

Trong Khách Chí có chữ "gia bần". Nếu tác giả khác, rất dễ nghĩ chẳng qua nói khiêm theo lệ thường, nhưng trường hợp Đỗ Phủ thì đó là sự thực trăm phần trăm. Một bữa rượu sơ sài đôi ba người ở một nơi thôn ổ mênh mông nước lụt mười mấy thế kỷ xưa bên Tàu, mà nay như còn hiển hiện trước mắt...

客至 - 杜甫

舍南舍北皆春水,

但見群鷗日日來.

花徑不曾緣客掃,

蓬門今始為君開.

盤飧市遠無兼味,

樽酒家貧只舊醅.

肯與鄰翁相對飲,

隔籬呼取盡餘杯.

Khách chí - Đỗ Phủ

Xá nam xá bắc giai xuân thuỷ,
Ðãn kiến quần âu nhật nhật lai.

Hoa kính bất tằng duyên khách tảo,

Bồng môn kim thuỷ vị quân khai.

Bàn tôn thị viễn vô kiêm vị,

Tôn tửu gia bần chỉ cựu phôi.

Khẳng dữ lăng ông tương đối ẩm,

Cách ly hô thủ tận dư bôi.

Dịch ra thơ Đường luật

Cao Nguyên Minh:

Mênh mông nam bắc nước dâng đầy, 
Chỉ thấy bầy chim đến mỗi ngày. 

Vắng khách nên đường hoa biếng quét, 

Vì anh mới mở cửa bồng đây. 

Chợ xa mâm bát không gì nhắm, 

Rượu cũ nhà nghèo hãy tạm say. 

Lối xóm xin mời ông đối ẩm, 

Bên rào cùng cạn mấy chung này.

Dịch ra thơ lục bát

Trần Trọng Kim:

Quanh nhà nam bắc lụt to, 
Hôm hôm chỉ thấy đàn cò lại chơi. 

Lối hoa chẳng quét vì ai, 

Cửa bồng nay mới đón ngài mở ra. 

Xuềnh xoàng mâm chén, chợ xa, 

Có vò rượu cũ của nhà nấu thôi. 

Nếu cho tiếp rượu cùng vui, 

Gọi ông hàng xóm sang ngồi chén luôn.

Thu Tứ:

Bốn bề nước trắng lụt to, 
Trông ra thường chỉ thấy cò về chơi. 

Ngõ vào khách vắng quét lười, 

Cổng tre nay mới mở mời bác qua. 

Bữa xoàng ngặt nỗi chợ xa, 

Rượu ngon gọi chút men nhà nấu thôi. 

Bác cho lối xóm cùng ngồi, 

Đông tay nâng chén, thêm vui tiệc này!

(Sưu tầm trên mạng)