Tôm tép Cà Mau nhiều lắm, không chỉ nhiều về số lượng mà còn đa dạng về chủng loại, từ con tép ở ao, đìa, đầm, vuông đến con tôm ở rừng ở biển. Nói về tôm tép không có điều chi lạ với người Việt, ở đây, xin kể ra một số loài tôm tép phổ biến ở Cà Mau qua những câu ca dao mang đậm tình cảm, tình yêu đôi lứa của người dân quê.
Đầu tiên kể đến là tôm sú, một loại tôm ngon có tiếng xưa nay. Có ai không biết tôm sú nhưng đố ai tìm được gan tôm sú?
“Anh về tìm vẩy cá trê
Tìm gan tôm sú, tìm mề con lươn
Anh tìm con bướm có xương
Dây tơ hồng có rễ, đạo cang thường em ưng anh”
Tôm sú, loại tôm ngon ở Cà Mau và được xuất khẩu ra nhiều nước trên thế giới
Gan tôm sú, vẩy cá trê, mề lươn, xương bướm, rễ tơ hồng là những thứ không có nên biết tìm đâu? Em ra chi điều kiện lắc léo như vậy để em không ưng anh cho mình lỡ đôi? Vậy nên người con trai mới trách rằng:
“Buổi chợ đông, con cá hồng em chê lạt
Tan chợ rồi, con tép bạc em khen ngon”
Tép bạc, con tép được nhiều người ưa chuộng, người Cà Mau thường dùng tép bạc nấu canh với các loại rau, quả
Thanh xuân ai cũng có một thời, buổi xuân thì em ỏng ẻo chê này chê kia chi, rồi quá lứa lỡ thời con tép bạc em cũng khen ngon, phải chi:
“Nước ròng tôm đất lội xuôi
Chỉ tơ thòng xuống cột tui với mình”
Tép đất, con tép ngon ở Cà Mau, người ta nói rằng tôm khô, mắm tép Cà Mau nổi tiếng cũng nhờ được làm từ con tép đất mà nên
Phải chi hồi đó em ưng anh, dây tơ hồng buộc tôi với mình thì bây giờ:
“Tôm càng lột vỏ để đuôi
Giã gạo cho trắng mà nuôi mẹ già”
Chuyện tình yêu thành nhiều, dang dỡ cũng nhiều. Trong bài vọng cổ “Bông bồn bồn rụng trắng”, người con trai cũng trách:“Phải chi hồi đó cô ba Hiền thương tôi thì tôi đâu có khổ, đâu có phải xa bạn bè, xa xứ sở quê hương. Tôi được ăn bông bồn bồn, ăn con ba khía của xứ Đầm Ɗơi, những món đặc sản mà ngàу xưa mẹ nuôi tôi khôn lớn”
Tình yêu không thành có mấy ai không đau khổ, xót xa?!! Nhiều khi, vương vấn một đời, để rồi mỗi khi nhắc đến người ta thầm nuối tiếc “giá mà”, “phải chi”, ”ước gì”,...rồi cứ bồi hồi cho một đoạn tình tan vỡ!
Tôm càng xanh, con tôm nuôi trên ruộng lúa và mang đến thu nhập cao cho người dân Cà Mau
Trong kho tàng tục ngữ ca dao có nhiều câu nói về tướng phụ nữ, ví như những người đàn bà, con gái mà “má đỏ môi hồng”, “đáy thắt lưng ong” là người có tướng đẹp, tướng quý:
“Những người thắt đáy lưng ong
Vừa khéo chiều chồng, lại khéo nuôi con”
Còn như những người “vú lép, đít teo” thì có cho cũng chẳng thèm:
“Đàn bà vú lép, to hông
Đít teo, bụng ỏng, cho không chẳng cầu”
“Lưng tôm tít, đít tôm càng, chân đi khắt khẻo hai hàng, được như lời ấy lạng vàng cũng mua ”
Tôm tít, có nơi còn gọi là tôm tích, tôm thuyền, bề bề, tôm búa, bàn chải. Ở Cà Mau, tôm tít được đánh bắt chủ yếu ở những cửa biển lớn như Sông Đốc, Năm Căn, Đất Mũi, Cái Đôi Vàm
Người Việt mình sống với nhau ngoài tình cảm còn có đạo nghĩa, chuyện tình cảm đôi lứa dang dỡ đã đành nhưng khi đẹp duyên nên vợ nên chồng thì phải sống với nhau sao cho tròn đạo, chứ đừng thấy đó phụ đăng, đang mua mớ nọ lại chồm mớ kia:
“Đạo vợ chồng không phải cá tôm
Đang mua mớ nọ lại chồm mớ kia”
Còn như người vợ hiền là người vợ biết khuyên chồng làm ăn, đừng cờ bạc rượu chè bê tha mà tan cửa nát nhà
“Đĩa bằng thau, con tôm càng dựng đứng
Đĩa bằng sứ, dựng đứng con tôm he
Đạo vợ chồng em nói anh nghe
Biểu anh đừng cờ bạc rượu chè hư thân”
Đạo vợ chồng em nói anh nghe, anh đừng có rượu chè cờ bạc hư thân thì vợ chồng mình dù có giàu có nghèo cũng có nhau, lúc nào cũng đậm đà như câu:
“Râu tôm nấu với ruột bầu
Chồng chan vợ húp gật đầu khen ngon”
Râu tôm ruột bầu có lẽ là cách nói thậm xưng của ông bà xưa, nhưng những người vợ đảm đang đều biết rằng bầu bí mà nấu với tôm tép thì vô cùng ngon và bỗ dưỡng, đây là những món đi chung với nhau như cơm với canh
“Nồi cơm kẽo với nồi canh
Quả bí trên nhành kẽo với tôm he”
Nói về ẩm thực, những món ngon được làm từ tôm tép thì nhiều lắm, có kể ra thì cũng có đến hàng mấy chục món nhưng riêng vùng đất Cà Mau, có 2 món mà hầu như nhà nào, cứ năm bảy bữa lại dùng một lần, nhất là vào những con nước mười lăm ba mươi, đó là tôm luộc và tép rang.
Tôm luộc, món ngon đơn giản từ tôm, thích nhất là về vuông tôm Cà Mau, bắt những con tôm còn nhảy xoi xói lên luộc rồi ăn, đã lắm!
Tép rang mặn, món ăn dân dã nhưng lại mang hương vị mặn ngọt đậm tình của xứ Cà Mau
Còn hỏi tại sao ở xứ sở của con tôm mà lại thưởng thức tôm đơn giản vậy? Vì rằng người nam Bộ không thích cầu kỳ, cái tính “chơn chất” của ông cha thuở khai hoang mỡ cõi vẫn còn đậm nét trong đời sống của người phương Nam, nên quý là quý ở chỗ cây nhà lá vườn, càng dân dã lại càng đậm tình!
Thăm vuông tôm ở Cà Mau, một hình ảnh đẹp cuối miền tổ quốc Việt Nam
Mấy vần ca dao để thấy rằng con tôm con tép đã gắn bó và in sâu vào đời sống người Việt đã bao thế hệ. Còn như Cà Mau “tôm cua cá mắm” đâu đâu cũng có, chỉ cần một lần về xứ sở “cá bạc tôm vàng, đất cũng sinh sôi” ta sẽ thấy yêu Cà Mau, yêu tổ quốc mình hơn với “từng hạt phù sa lấn biển thêm rừng”, để rồi cảm khái người xưa với hành trình Nam tiến cho đất nước mình thêm rộng lớn.
Ngon Lạ Cà Mau
No comments:
Post a Comment