ĐỜI HẾT NGON VÌ QUÁ HẢO NGỌT !

Ngon ngọt thường đi đôi, ngay cả trên đầu môi. Món ăn đúng là khó ngon nếu thiếu ngọt. Bằng chứng là nào có lời khen theo kiểu “ngon chua” hay “ngon mặn”, cho dù người Việt mình mấy ai quên nổi món canh chua hay bún mắm!

Vị ngọt không vô cớ được thần kinh vị giác ưu ái đến thế. Theo nhiều nhà nghiên cứu, thích ăn ngọt thuộc về bản năng của con người vì những tế bào đầu tiên của phôi thai đã làm quen với vị ngọt của nước bào thai ngay từ ngày đầu của cuộc sống. Chính vì thế mà món ăn ngọt bao giờ cũng dành được vị trí ưu tiên về khẩu vị, như một loại phản xạ vô thức xuất phát ký ức an bình của thuở chưa lọt lòng. Cũng chính vì thế mà các chất phụ gia có vị ngọt, từ dạng thiên nhiên như mật ong cho đến sản phẩm tinh chế qua công nghệ, như đường cát, đã có mặt từ xa xưa trong nghệ thuật gia chánh trên khắp mặt địa cầu.

Tiếc một điều là con đường thưởng thức món ngọt, từ trái cây bước qua bánh kẹo, đang xuôi chèo mát máy chợt tắt nghẽn như gặp ụ đào đường giữa ngã tư vì mối đe dọa của bệnh tiểu đường. Tệ hơn nữa, món ngọt, sau khi phát hiện bệnh, bỗng trở thành cơn ác mộng của người bệnh. Người đã vướng bệnh tiểu đường tất nhiên phải né tránh mọi hình thức dinh dưỡng làm tăng chất đường trong máu. Nhưng nếu vì thế mà phải kiêng hết chất ngọt theo kiểu kẻ thù không đội trời chung thì SAI! Quan điểm sai lầm này hiện vẫn còn đè nặng tâm tư nhiều người chưa bệnh chỉ vì không ít “người tiêu dùng” đang thiếu thông tin đúng mức về mặt mạnh cũng như điểm yếu của chất đường.

Tuy gọi là đường nhưng chất ngọt, nghĩa là tất cả hoạt chất sau khi biến dưỡng sẽ sinh ra chất đường trong máu, không đồng nghĩa với đường cát! Bên cạnh đó, cho dù là chất đường trực tiếp, như đường phèn, hay gián tiếp như tinh bột, đường trong trái cây, đường trong sữa… chất đường không đồng nghĩa với chất độc. Ngược lại là khác, chất đường rất hữu ích cho cơ thể mỗi khi có nhu cầu năng lượng cấp bách nhờ đường được “đốt cháy” rất nhanh qua thành phần dưỡng khí nằm ngay trong cấu trúc của chất đường. Phản ứng biến dưỡng chất đường nhờ đó vừa cấp kỳ, vừa không gây gánh nặng cho nội tạng vì không làm tiêu hao dưỡng khí trong cơ quan khác. Phản ứng sinh năng theo kiểu này, nếu so sánh với quy trình biến dưỡng chất đạm hay chất béo, thậm chí an toàn hơn cho cơ thể vì ít sản xuất chất oxy-hóa, nguyên nhân khiến cơ thể mau già trước tuổi.

Tấm huy chương nào cũng có mặt trái?! Điểm éo le trong tiến trình đốt cháy chất đường chính là vì cơ thể phản ứng quá nhạy cảm. Mỗi lần lượng đường trong máu tăng cao thì tụy tạng đối phó bằng cách phóng thích nội tiết tố insulin làm hạ đường huyết. Phản ứng đúng là cần thiết nhưng thường không chính xác về cường độ. Lượng đường trong máu càng tăng nhanh đột biến, như trong trường hợp ăn quá ngọt, lại thêm gặp chất ngọt thứ dữ từ bánh kẹo, thì tuỵ tạng càng có khuynh hướng cung cấp một lượng insulin cao hơn nhu cầu trong thực tế. Lượng đường trong máu khi đó sẽ tụt xuống thấp. Gia chủ lại thấy đói bụng và thèm ngọt. Ăn ngọt vào thì khỏe ngay, dù là tụy tạng mệt thở không ra hơi vì lại phải làm việc ngoài giờ. Ngày nào cơ thể còn bù trừ nổi thì không sao, nhưng sớm muộn cũng phải có ngày tụy tạng hết sực chịu đựng. Khi đó bệnh tiểu đường mới lộ diện. Nhưng điều đó không có nghĩa là bệnh mới phát. Trên thực tế đó là hình ảnh suy sụp của tụy tạng đã kiệt lực từ lâu do gia chủ chẳng những không giúp cho cơ quan này có điều kiện nghỉ ngơi mà thậm chí đã nhiều lần đánh bồi ngọn đòn chí tử qua thói quen ăn quá ngọt, hay tệ hơn nữa, ăn ngọt quá thường.

Nói thế không nhằm bài bác món ăn ngọt. Nếu phải bỏ chè, bỏ mứt, bỏ trái cây… thì cuộc sống còn gì là thú vị. Điểm muốn nói ở đây chính là cách dùng món ngọt.
–    Về phẩm, nên tìm cách giới hạn tối đa các loại đường công nghệ. Không nhất thiết phải bỏ cả chục muổng đường cát thì nồi canh mới ngọt.
–    Về lượng, nên tránh cho tụy tạng phải dốc toàn lực nhiều lần trong ngày. Thí dụ: đừng ăn tráng miệng bằng món ngọt liền ngay sau bữa ăn thịnh soạn nhằm tránh vắt kiệt tụy tạng đến giọt cuối cùng. Chọn chi món mì xào với ly nước ngọt có ga cho khổ tụy tạng! Cứ giữ dĩa mì xào, nhưng thay nước ngọt bằng nước trà thì đã góp phần ngừa bệnh tiểu đường khi tuổi trung niên bước gần đến ngõ. Cứ nhâm nhi lý cà-phê đá nhiều lần trong ngày nhưng đừng nêm đường đến độ ngọt hơn chè. Nấu chè mà không bỏ đường thà đừng nấu. Nhưng nếu còn thương cho tụy tạng thì đừng ăn chè ngay sau bữa ăn, cũng đừng thưởng thức nhân lúc “trà dư tữu hậu”, khi còn no bụng, để lượng đường trong chén chè không thừa nước đục thả câu mà đánh lén tụy tạng.

Dùng chất ngọt trong thực phẩm không khác gì thuật dùng người. Biết cách dùng đường thì đường không thể là chất độc. Chất đường, cũng như cholesterol, đang bị buộc tội một cách oan uổng trong khi thủ phạm bình chân như vại. Ăn ngọt không thể có hại nếu ăn lúc đường huyết xuống thấp, càng thấp càng tốt. Khéo hơn nữa là tìm cách vận động sau bữa ăn để mượn bắp thịt đốt hết lượng đường thừa. Quá ngọt thì món ăn dễ mất ngon, ngay cả khi nấu chè! Vụng về hơn nữa là khi không chỉ món ăn mà đến dòng máu cũng quá ngọt. Khi đó không lạ gì nếu đời sớm hết… ngon!

Bác Sĩ Lương Lễ Hoàng.