3 NGÀY 3 ĐÊM CŨNG NÓI KHÔNG HẾT

Khi nói chuyện mà gặp phải những vấn đề không cách nào nói rõ hết được, thường thường người ta sẽ nói: “Chuyện này muốn nói cho rõ thì 3 ngày 3 đêm nói cũng không hết”. Vậy vì sao lại có câu “3 ngày 3 đêm cũng nói không hết”?

“3 ngày 3 đêm cũng nói không hết”, điển cố về câu nói này, xuất xứ từ một đoạn được ghi lại trong Sử Ký – Quyển 74 – Mạnh Tử Tuần Khanh Truyền: “Hậu thuần vu khôn kiến, nhất ngữ liên tam nhật tam dạ vô quyện. Huệ vương dục dĩ khanh tương vị đãi chi, khôn nhân tạ khứ”. Tạm dịch là: Sau khi gặp Thuần Vu Khôn, nói chuyện 3 ngày 3 đêm cũng không mệt mỏi. Huệ Vương muốn dùng tướng vị đối đãi, nhưng Khôn chỉ cảm tạ rồi rời đi.

Điển cố này nói về thời Chiến Quốc, nước Tề có vị đại phu (chức quan to thời xưa, dưới quan khanh, trên quan sĩ) Thuần Vu Khôn, tinh thông uyên bác, trí nhớ đặc biệt tốt, lại có sở trường nhìn mặt nói chuyện, ước đoán được tâm ý của người khác.

Có một người đã tiến cử Thuần Vu Khôn với Lương Huệ vương. Huệ vương một mình tiếp kiến Thuần Vu Khôn hai lần, thế nhưng Khôn từ đầu đến cuối không nói một lời.

Lương Huệ vương cảm thấy kỳ lạ, liền hỏi người tiến cử Khôn: “Ngươi tán tụng Thuần Vu tiên sinh, còn nói Quản Trọng, Yến Anh cũng không bằng ông ta, nhưng ông ta gặp ta, hoàn toàn không nói chuyện với ta, ta không thu hoạch được một chút gì. Chẳng lẽ ta không đáng cùng ông ta nói chuyện sao? Rốt cuộc là nguyên do gì vậy?”.

Người này bèn đem lời của Huệ vương nói với Thuần Vu Khôn, Thuần Vu nói: “Lần thứ nhất khi ta gặp đại vương, tâm tư của ngài toàn đặt ở tướng mã; lần nữa ta gặp đại vương, tâm tư của ngài lại toàn đặt vào thanh sắc. Vì thế ta chỉ im lặng không nói lời nào”.

Người này lại chuyển toàn bộ lời của Thuần Vu Khôn cho Lương Huệ vương, Huệ vương vô cùng kinh ngạc nói: “Thuần Vu tiên sinh quả thật là thánh nhân rồi! Trước khi ông ta đến lần thứ nhất, có người tặng cho ta một con ngựa tốt, ta chưa kịp xem qua, thì vừa lúc đó Thuần Vu tiên sinh đến.

Lần thứ hai ông ta đến, lại có người tặng cho ta một ca kỹ, ta cũng chưa kịp thưởng thức, thì gặp lúc Thuần Vu tiên sinh đến. Tiếp kiến ông ta, ta dù miệng bàn luận với người đối diện, nhưng trong lòng cứ nghĩ đến ngựa và ca kỹ, thật đúng là như vậy”.

Không lâu sau, Lương Huệ vương lại tiếp kiến Thuần Vu Khôn một lần nữa. Lần này, hai người chuyên tâm nói chuyện với nhau, liên tiếp 3 ngày 3 đêm cũng không mệt mỏi.

Lương Huệ vương muốn phong tước vị quan lớn cho Thuần Vu Khôn, nhưng Thuần Vu khách khí xin miễn. Vì thế, Huệ vương ban cho Thuần Vu Khôn một chiếc xe 4 ngựa kéo thoải mái dễ chịu, vải vóc, ngọc bích cùng trăm lượng hoàng kim. Thuần Vu Khôn cả đời không ra làm quan.

Về sau, mọi người từ câu chuyện này mà suy ra câu “3 ngày 3 đêm cũng nói không hết”, ví von những sự tình rối rắm, phức tạp, nói không hết được. Câu này cũng dần dần được truyền lưu khắp nơi, trở thành câu tục ngữ mọi người đều quen thuộc.

Tiểu Thiện
(theo Đại Kỷ Nguyên tiếng Trung)