NGÔN CHÍ - TRẦN DANH ÁN

Nhà thờ họ Trần Danh

NGÔN CHÍ - TRẦN DANH ÁN

Nhân chi dữ vật bất đồng quần,

Phong nghĩ tuy tiểu thượng hữu quân.

Huống thị thiếu niên tằng bội phục,

Kiêm tri tráng tuế dĩ quan thân.

Bắc song xử sĩ do tư Tấn,

Đông hải tiên sinh bất đế Tần.

Tử hậu mộ bàng nhân chỉ điểm,

Lê triều tiến sĩ tính danh Trần.

言志 - 陳名案

人之與物不同群,

蜂蟻雖小尚有君.

況是少年曾佩服,

兼知壯歲以官紳.

北窗處士猶思晉,

東海先生不帝秦.

死後墓傍人指點,

黎朝進士性名陳.

Tỏ chí mình (Người dịch: (Không rõ))

Kiến ong còn biết nghĩa quân thần

Há lẽ làm người chẳng nhớ ân

Huống đã tập rèn khuôn lễ giáo

Lại từng rạng rỡ vẻ đai cân

Bắc song xử sĩ khôn quên Tấn

Đông hải tiên sinh khó nhận Tần

Bên mộ, người sau còn nhắc nhở

"Lê triều tiến sĩ, nguyên họ Trần!"

Sơ lược tiểu sử tác giả:

Trần Danh Án (陳名案, 1754-1794), hiệu: Liễu Am, Tản Ông; là nhà thơ và là quan nhà Lê trung hưng trong lịch sử Việt Nam. Ông là tác giả của "Nam phong giải trào", một công trình sưu tập ca dao được nhiều nhà nghiên cứu xem là xưa nhất.

Vua Quang Trung bảo Ngô Thì Nhậm viết thư triệu Trần Danh Án. Ông đáp lại, từ chối, sau bị bắt giam lỏng ở Thăng Long, cũng không đổi chí, hàng ngày làm thơ thoá mạ Tây Sơn: "Thử sinh tuy nhuận sài lang vẫn, Túng tử nan vị cẩu trệ tâm".

 
Danh lợi, uy vũ đều không làm cho Trần Danh Án sợ hãi hay thoái chí. Nhưng rồi người ta cũng nể ông là bậc sĩ phu, có tiết tháo nên để cho ông sống cuộc đời nhàn tản, không ai phiền luỵ đến. Tới khi Tây Sơn thua, vua Gia Long lên ngôi, có vời ông để phong chức nhưng ông không nhận. Gia Long ban cho một chiếc khăn, ông lĩnh về, khoe với bạn về thái độ cương quyết của mình, và cao hứng làm bài thơ tỏ chí này.

(Sưu tầm trên mạng)