ÐẠI TRƯỢNG PHU (大丈夫)

Khoảng mười mấy năm về trước có một phim vui do Châu Nhuận Phát (周潤發) đóng, phim "Đại Trượng Phu nhật ký" (大丈夫日記) chỉ là một phim vui do chính Châu Nhuận Phát hát bài nhạc chủ đề khúc, phim rất vui phải nói là thuộc loại hài hước.

Ý nghĩa của 3 chữ "Đại Trượng Phu" không đơn giản như vậy, dù gì thì thầy "Mạnh Tử" không bao giờ "funny" như thế phải không các bạn ?

Có các bạn già hiểu nhưng các bạn trẻ thì chưa hiểu, tôi lên mạng lục lọi một hồi tìm ra tài liệu để chúng ta cùng hiếu:

ÐẠI TRƯỢNG PHU (大丈夫)
Hòa Thượng Tuyên Hóa

Thế nào gọi là đại trượng phu? Thầy Mạnh-tử giảng về đại trượng phu như thế nào?

"Phú quý bất năng dâm,
Bần tiện bất năng di,
Uy vũ bất năng khuất,"

ai theo được như vậy thì gọi là đại trượng phu.

"Phú quý bất năng dâm" (富貴不能淫) nghĩa là giàu sang mà không dâm... Người giàu có, lắm tiền bạc, thế lực lớn, thường chẳng biết giữ phép tắc, không chịu kiểm soát hành vi của mình, hóa thành dâm loạn. Tuy nhiên, nếu quí vị cũng ở trong hoàn cảnh giàu sang, mà không có hành vi dâm loạn, biết giữ quy củ, chất phác thực thà, thì quí vị không vi phạm luật pháp của thế gian, chẳng phạm tới luật pháp của cõi trời, cũng chẳng phạm vào luật pháp của địa ngục. Ðó là phú quý bất năng dâm.

"Bần tiện bất năng di" (貧賤不能移) nghĩa là nghèo hèn mà không đổi. Người ta khi nghèo khó thì mất cả chí khí, chẳng từ một thủ đoạn nào, cốt sao mánh lới cho tinh khôn; đối với người giàu thì nịnh hót, kẻ nghèo thì khinh khi, làm những hành vi hạ tiện. Tuy nhiên, nếu quí vị nghèo nhưng chí nguyện của quí vị không đổi, quí vị xử sự với đời như một chính nhân quân tử, quang minh lỗi lạc, giữ đúng nhân cách tuyệt vời, đầy đủ chí khí, không chịu đi vào chỗ bùn nhơ. Ðó là bần tiện bất năng di.

"Uy vũ bất năng khuất" (威武不能屈) nghĩa là uy vũ không khuất phục được. Uy vũ tức là dùng thế lực. Không chịu cúi đầu tùng phục trước bất cứ một thế lực nào, một quyền lực nào, người đó là đại trượng phu.

Trên đây là nói về người đại trượng phu trong thế gian. Trong bài ca, danh từ này dùng để chỉ bậc đại trượng phu xuất thế gian. Trong tâm của đại trượng phu xuất thế thì chẳng có giàu sang, mà cũng chẳng có nghèo hèn, chẳng có quan niệm về giai cấp, về quyền lực; quan niệm về mình về người cũng chẳng còn nữa; trong tâm chẳng còn gì, quan niệm về uy vũ chẳng có, những chuyện thế gian đã được gội sạch, chỉ còn lại là cái phong thái đội trời đạp đất, thông suốt thiên địa, trong cái hào khí triền miên, và cái thái độ chính đại quang minh đầy ắp vũ trụ. Mọi ý niệm phải trái của người với của ta đã im bặt, những chuyện dính mắc thuộc loại này không còn nữa. Vậy thì người đó còn sự hiểu biết chăng? Còn hiểu biết. Cái gì cũng hiểu biết cả có điều là họ không đi ngược lại đạo lý. Những bậc đại trượng phu ấy, họ nhờ vào cái gì vậy mà có thể "giàu sang không dâm, nghèo hèn không đổi, quyền uy không thể khuất phục"? Bởi trong tâm của họ không còn cặn bã, không có thứ gì làm vẩn đục tâm của họ.

Ai biết đọc chữ Hoa thì tham khảo thêm tài liệu sau:

孟子 滕文公下

原文

丈夫之冠也，父命之；女子之嫁也，母命之，往送之门，戒之曰：‘往之女家，必敬必戒，无违夫子！’以顺为正者，妾妇之道也。居天下之广居，立天下之正位，行天下之大道；得志，与民由之；不得志，独行其道。富贵不能淫，贫贱不能移，威武不能屈，此之谓大丈夫。

译文

男子加冠的时候（古人16岁既为加冠），父亲要训导他，女儿出嫁时，母亲要训导她，亲自送到（“女”通“汝”）男方家门口，告诉她为一定要尊敬男方家的长辈和洁身自好，不要违背丈夫的意思，以顺从丈夫为正理，是为人妻子的方法。居住在天下最广大的居所里，站立在天下最正大的位置上，行走在天下最广阔的大道上，能实现志向就与民众一起去实现，不能实现志向就独自固守自己的原则，即使自身富贵, 但也不做过份的事, 不穷奢极侈, 不为声色所迷；即使自身贫困, 但身虽贫而志不贫, 不为五斗米折腰, 不做不仁不义之事； 即使自身勇武, 但也只以德服人, 而不以武屈人, 滥用武力，这才叫大丈夫。

(Sưu tầm trên mạng)