.jpg)
Ða số người thường, suốt ngày sống trong sự yêu thương giận ghét. Người nào vừa ý, hợp ý mình thì thương, kẻ nào trái ý mình thì ghét.
Thương thì chăm lo, chiều chuộng, ôm giữ. Ghét thì hắt hủi, xa lánh, đẩy ra.
Khi thương trái ấu cũng tròn,
Khi ghét bồ hòn cũng méo.
Thương thì thương cả đường đi,
Ghét thì ghét cả tông ti họ hàng.
Tất cả những nghiệp ân oán, oan gia đều do thương ghét mà ra, bởi vì thương là sự biểu lộ của tâm tham, và ghét là sự biểu lộ của tâm sân. Do đó thương ghét càng nhiều thì tham, sân càng tăng và đương nhiên dẫn đến đau khổ và bất an.
Khi bắt đầu biết đạo thì chúng ta từng bước tập diệt trừ tâm tham và sân vì biết đó là nguyên nhân của đau khổ. Nhờ từ bỏ tham, sân nên tâm mình trở nên bình đẳng hơn, không chăm chăm thương người này hay ghét người kia. Nhờ tâm bình đẳng nên chúng ta bớt sự bám chấp, luyến ái gia đình, vợ chồng, con cái, cha mẹ, bạn bè và bớt thù ghét kẻ thù, oán hận người làm mình khổ đau.
Bớt bám chấp vào tham, sân thì tâm ta sẽ trở nên bình an, vắng lặng hơn. Tâm an định nhưng không phải trơ lỳ như gỗ đá mà tràn đầy tình yêu thương. Khi tâm được bình an, vắng lặng, chúng ta nhìn xung quanh sẽ thấy mọi người đều đang trầm chìm trong đau khổ, trong vòng luẩn quẩn của yêu ghét mừng giận, thương lo buồn tủi và từ đó khởi lên một tình thương mà đạo Phật gọi là từ bi.
Tình thương này không còn bóng dáng của tâm tham nên không có ái luyến, dính mắc. Tính chất của nó hoàn toàn khác hẳn với thứ tình yêu hạn hẹp, có điều kiện của phàm phu. Đây là tình yêu thương của hàng Bồ tát, người đã hiểu đạo và tu tập để thoát ra ngoài vòng thương ghét thường tình thế gian. Khi đó, chúng ta thấy ai cũng từng là bà con thân thuộc của mình từ nhiều kiếp, và ai cũng đáng thương, đáng trân trọng.
Gặp gỡ trong đời một chữ duyên
Trân trọng bên nhau phút hiện tiền
Người đến, ân cần cho hết dạ
Người về, thôi vướng bận niềm riêng.
Thích Quảng Tịnh
