Nhiều người phân vân không biết sử dụng từ bạc sỉu hay bạc xỉu cho một loại thức uống gây thương nhớ ở đất Sài Gòn. Đây là loại thức uống phổ biến in sâu trong tâm thức của người Sài Gòn. Nó được pha chế giữa cà phê với sữa và một số loại nguyên liệu khác tùy ý.
Bạc xỉu hay Bạc sỉu ?
Hiện nay tồn tại hai cách gọi song hành là “Bạc xỉu” và “Bạc sỉu” cho loại thức uống hấp dẫn nói trên. Tuy nhiên có thể quay ngược thời gian để tìm hiểu về nguồn gốc của món đồ uống này.
“Bạc xỉu” hay “Bạc sỉu” là một món đồ uống có nguồn gốc từ người Hoa sống ở vùng Sài Gòn-Chợ Lớn những năm thập niên 1950-1960 và là món thức uống phổ biến ở khu vực này và các vùng xung quanh. Nó khá giống với cà phê sữa nhưng chỉ khác ở chỗ phần sữa nhiều hơn phần cà phê.
Cà phê sữa dành cho người lớn, bạc sỉu nhiều sữa hơn cà phê dành cho trẻ em hay phụ nữ đi cùng – Ảnh minh họa
Thật ra cách gọi Bạc xỉu hay Bạc sỉu bắt nguồn từ của tiếng Quảng Đông, thứ ngôn ngữ người Hoa dùng phổ biến tại khu buôn bán ở Sài Gòn – Chợ Lớn thời bấy giờ. “Bạc xỉu” được gọi đầy đủ là “bạc tẩy xỉu phé”, trong đó bạc (白, bạch) là màu trắng, tẩy là cái ly không, xỉu (小, tiểu hay 少, thiểu) là một chút, và phé (啡, viết tắt của 咖啡) là cà phê, ý nói món đồ uống từ sữa nóng, pha thêm chút cà phê.
Bạc xỉu là thức uống dành cho con nít sinh ra từ Sài Gòn
Trong hồi ức của nhiều người Sài Gòn thì bạc sỉu chính là “thức uống dành cho con nít theo cha vào quán” bởi con nít thì làm gì uống nổi những tách cà phê đen, đặc, đắng ngắt. Ấy vậy mà, thứ “thức uống dành cho con nít” ngày ấy lại là nét văn hóa mà người Sài Gòn luôn tôn trọng, nâng niu cho tới tận bây giờ.
Người Sài Gòn có nét ẩm thực rất thú vị – Ảnh minh họa
Bạc xỉu là một trong những thức uống độc đáo nhất sinh ra ở Sài Gòn, là sản phẩm pha trộn của ba nền văn hóa Hoa-Việt-Pháp. Trong thời kỳ Pháp thuộc ở Việt Nam 1858-1954, cộng đồng người Hoa ở Sài Gòn có lẽ đi sớm hơn người Việt trong kinh doanh hàng quán, trong đó có cà phê.
Vào thời gian đầu, cà phê đen cùng với cà phê sữa vẫn rất khó uống đối với phụ nữ và trẻ con vì họ không quen vị đắng của cà phê, mãi sau này công thức pha cà phê sữa ở Sài Gòn được người Hoa biến đổi theo cách giảm tỷ lệ cà phê, tăng tỷ lệ sữa trong ly thức uống để những người khó uống cà phê nhất vẫn thấy thích uống.
Nhiều người Sài Gòn còn quả quyết, bạc sỉu ra đời là để dành cho đám con nít theo ba, hay phụ nữ theo chân bạn bè (là đàn ông) tới quán cà phê. Trẻ nhỏ hay phụ nữ không quen với vị đắng gắt của cà phê đen, nhưng cũng không thể hững hờ với mùi hương quyến rũ, bạc xỉu kết nối họ lại.
Người Sài Gòn dùng giò cháo quẩy kèm với bạc xỉu – ảnh minh họa
Thói quen thưởng thức bạc xỉu
Bạc xỉu có thể vừa uống nóng và vừa uống lạnh tuy nhiên nếu uống nóng thì mùi hương sẽ tuyệt vời và ngon hơn. Bạc xỉu cũng rất thích hợp khi thưởng thức chung với bánh tiêu và giò cháo quẩy.
Người lao động phổ thông khi xưa dùng sữa đặc pha với nước nóng để thay thế cho sữa tươi đắt đỏ trong thời điểm ấy. Tuy vậy, vị sữa đặc pha khá nồng, nên họ biến tấu chút cà phê vào cho ly sữa thêm thơm và hấp dẫn.
Người Sài Gòn dùng bạc xỉu nóng. Theo thời gian, người ta thêm đá vào ly bạc xỉu để thưởng thức được cả trong những ngày oi bức.
Ngày nay, bạc xỉu có nhiều biến tấu hơn để phù hợp với sở thích của mọi người như cho thêm kem, thêm cốt dừa…
Đến đây người đọc có thể tùy ý sử dụng Bạc xỉu với “s” hay “x” để gọi tên mói đồ uống thú vị này. Chỉ cần nhớ nó là một phần không thể thiếu của người Sài Gòn từ những năm tháng ngày xưa.
Vũ Nam
Theo: vandieuhay
