KIẾN NOÃN CẦU KÊ, KIẾN ĐẠN CẦU HÀO (見卵求鷄,見彈求鴞)
THẤY TRỨNG MUỐN ĐƯỢC GÀ, THẤY ĐẠN MUỐN CÓ CHẢ THỊT CHIM
Giải thích: nhìn thấy trứng gà liền nôn nóng muốn trứng biến thành gà trống báo sáng; nhìn thấy hòn đạn, chưa bắn qua chim mà đã muốn ăn chả thịt chim nướng. Thành ngữ này ví dự tính quá sớm.
Xuất xứ: Chiến Quốc. Trang Chu 庄周 Trang tử - Tề vật luận 庄子 - 齐物论.
Một ngày nọ, Cù Thước Tử 瞿鹊子 hỏi Trường Ngô Tử 长梧子:
- Thưa tiên sinh, tôi từng nghe ngài nói qua tính tình, chí hướng của thánh nhân và những việc làm của họ. Những lời đó là ngài tuỳ ý nói ra, nhưng đối với tôi mà nói, tôi cảm thấy từng câu ý nghĩa rất sâu sắc, cao diệu. Xin tiên sinh có thể giảng cho tôi nghe được chăng...
Trường Ngô Tử cười nói rằng:
- Đạo lí chân chính thì vô cùng cao diệu, ngay cả Tam Hoàng Ngũ Đế cùng các bậc thánh nhân cũng không nhất định giảng được rõ ràng, thì tôi làm sao có thể? Chẳng qua là biết chút ít thôi. Huống hồ ông lại quá nôn nóng, vừa thấy trứng gà đã muốn trứng thành gà trống mỗi ngày gáy báo sáng. Ông phải biết rằng, trứng đó vẫn chưa nở ra gà con, gà con nuôi lớn lên vẫn chưa biết có phải là gà trống không, ông sao lại muốn nó gáy báo sáng? (kiến noãn nhi cầu thời dạ 见卵而求时夜). Vừa mới thấy hòn đạn, vẫn chưa bắn qua chim mà đã nôn nóng muốn ăn chả thịt chim nướng (kiến đạn nhi cầu hào chá 见弹而求鴞炙), thì làm sao có thể được?
Cù Thước Tử rõ ý của Trường Ngô Tử, liền chăm chỉ cùng Trường Ngô Tử học đạo.
Chú của người dịch
Ở thiên Tề vật luận 齐物论 trong Trang Tử 庄子có chép:
瞿鹊子问乎长梧子曰：“吾闻诸夫子：圣人不从事于务，不就利，不违害，不喜求，不缘道，无谓有谓，有谓无谓，而游乎尘垢之外。夫子以为孟浪之言，而我以为妙道之行也。吾子以为奚若？”
长梧子曰：“是皇帝之所听荧也，而丘也何足以知之！且女亦大早计，见卵而求时夜，见弹而求鸮炙。
Phiên âm:
Cù Thước Tử vấn hồ Trường Ngô tử viết: “Ngô văn chư Phu tử: Thánh nhân bất tùng sự vu vụ, bất tựu lợi, bất vi hại, bất hỉ cầu, bất duyên đạo, vô vị hữu vị, hữu vị vô vị, nhi du hồ trần cấu chi ngoại. Phu Tử dĩ vi mạnh lãng chi ngôn, nhi ngã dĩ vi diệu đạo chi hành dã. Ngô tử dĩ vi hề nhược?”
Trường Ngô Tử viết: “Thị hoàng đế chi sở thính huỳnh dã, nhi Khâu dã hà túc dĩ tri chi! Thả nhữ diệc thái tảo kế, kiến noãn nhi cầu thời dạ, kiến đạn nhi cầu hào chá.”
Dịch nghĩa:
Cù Thước Tử hỏi Trường Ngô Tử:
- Tôi từ chỗ Phu Tử nghe được những lời như vầy: ‘Thánh nhân không làm những việc vụn vặt, không mưu lợi, không tránh hại, không tham cầu, không noi theo đạo, không nói mà giống như đã nói, đã nói mà giống như không nói, chỉ ngao du ngoài thế tục.’ Phu Tử cho đó là những lời khinh suất không đáng, còn tôi lại cho đó là thực tiễn đạo tinh diệu và sự thể hiện của nó. Tiên sinh thì cho như thế nào?
Trường Ngô Tử nói rằng:
- Những lời đó ngay cả Hoàng Đế cũng còn nghi hoặc, Khổng Khâu làm sao biết được. Hơn nữa, ông cũng mưu tính quá sớm đấy, mới thấy trứng gà đã muốn có được gà gáy báo sáng, mới thấy hòn đạn đã muốn có được chả thịt chim nướng.
Dịch giả: Huỳnh Chương Hưng
Nguyên tác Trung văn
KIẾN NOÃN CẦU KÊ, KIẾN ĐẠN CẦU HÀO
见卵求鸡,见弹求鴞
TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ CỐ SỰ TỔNG TẬP
中国成语故事总集
(tập 1)
Chủ biên: Đường Kì 唐麒
Trường Xuân – Thời đại văn nghệ xuất bản xã, 2004.
Link tham khảo:
No comments:
Post a Comment