VÌ SAO TẦN THỦY HOÀNG KHÔNG LẬP HẬU?

Tôi có đọc nhiều về lịch sử TQ, có đọc qua những câu chuyện về các vị vua chúa, những thâm cung bí sử,..về cuộc đời Tần Thủy Hoàng mà nhiều thế hệ lắm kẻ khen chê.

Tôi nhớ là Tần Thủy Hoàng đánh tan 6 nước và thống nhất TQ thời đó, công hay tội ? Mình chưa đủ tư cách để phê phán. Nhưng thâu gồm lục quốc và trong chế độ phong kiến thời ấy, có lẽ "tam cung, lục viện" của ông ta không biết bao nhiều là mỹ nữ của khắp nơi được đem về dâng hiến.

Vậy mà tới hôm nay tôi mới biết, Tần Thủy Hoành chưa từng lập ai làm "hoàng hậu" dù sau khi ông ta chết, con lên nối nghiệp xưng là "Tần Nhị Thế' (秦二世) là người con thứ 18 trong 20 người con của Tần Thủy Hoàng.

Mấy tháng trước vừa xem xong bộ "Sở Hán truyền kỳ" (楚漢傳奇), bây giờ nhớ lại cũng không thấy nhắc đến hoàng hậu của vua Tần. Tại sao ? (LKH)

VÌ SAO TẦN THỦY HOÀNG KHÔNG LẬP HẬU?

Nhìn chung, các đế vương cổ đại Trung Quốc khi đăng cơ liền lập Hậu. nhưng Tần Thuỷ Hoàng 秦始皇 đến cuối đời vẫn chưa từng lập Hậu, để viên lăng Tần Thuỷ Hoàng chỉ có một ngôi mộ độc tôn, không có mộ Hoàng hậu. Rốt cuộc vì nguyên nhân gì khiến Tần Thuỷ Hoàng không lập hậu?

Đối với bí ẩn việc Tần Thuỷ Hoàng không lập Hậu, ngàn năm nay, các học giả trong lịch sử tranh luận không thôi. Có học giả chỉ ra rằng, Tần Thuỷ Hoàng không lập hậu có khả năng là do bởi trong thời gian ông ta trị vì, chính cục trong nội bộ nước Tần luôn không ổn định, chiến tranh kiêm tính thường xảy ra, khiến Thuỷ Hoàng coi nhẹ đại sự lập Hậu. Nhưng, năm 2004, các học giả lịch sử khi tham gia “Tần dũng học đệ lục giới học thuật nghiên thảo hội” 秦俑学弟六届学术研讨会 đã đưa ra những cách nhìn khác nhau. Họ cho rằng, việc lập Hậu quan hệ với việc kiến thiết chính quyền vương triều Tần, Tần Thuỷ Hoàng không lập Hậu không phải là do ông ta không coi trọng, hoặc là Hoàng thái hậu không bận tâm lo nghĩ đến, hoặc là các đại thần không làm hết chức trách, mà nguyên nhân căn bản là ở chỗ sự thiếu sót trong tính cách của Doanh Chính 嬴政 cùng ảnh hưởng hoàn cảnh gia đình.

Theo sự phân tích của Trương Mẫn 张敏, phó nghiên cứu viên của Viện bảo tàng Tần binh mã dũng (Tần binh mã dũng bác vật quán 秦兵马俑博物馆), Tần Thuỷ Hoàng 13 tuổi đăng cơ đến năm 22 tuổi đích thân xử lí chính sự. Những ngày tháng thái bình trong 9 năm đó, nguyên nhân Tần Thuỷ Hoàng không lập Hậu có liên quan tới việc ông ta truy cầu trường sinh bất lão và mĩ nữ trong hậu cung quá nhiều. Thời gian Tần Thuỷ Hoàng tại vị từng 4 lần tuần thị đất cũ của 6 nước, trong đó 3 lần triệu kiến phương sĩ để cầu thuốc trường sinh bất lão, thậm chí còn phái Từ Phúc 徐福 dẫn 3000 đồng nam đồng nữ ra núi thần ở biển đông tìm thuốc. Các hoàng đế cổ đại lập Hậu, trên một trình độ lớn đều xuất phát từ sự lo nghĩ phải có hoàng tử kế thừa hoàng vị cho ngày sau. Tần Thuỷ Hoàng lúc bấy giờ đang có nguyện vọng trường sinh bất tử, cho nên ở một chừng mực nào đó kéo dài tiến trình lập Hậu là rất có khả năng.

Phó nghiên cứu viên Trương Mẫn còn nói rằng:

Do ngầm ảnh hưởng tâm lí oán mẫu thân mà cừu thù nữ giới, khiến Tần Thuỷ Hoàng sau khi trưởng thành, năng lực hôn nhân chưa phát triển mạnh mẽ. Trong cung nhiều phi tần, chỉ có thể thoả mãn nhu cầu sinh lí. Do hành vi của mẫu thân mà hình thành sự chướng ngại tâm lí, đó là một trong những nhân tố quan trọng khiến Tần Thuỷ Hoàng kéo dài việc lập Hậu.

Nói đến đây, chúng ta cần phải nói rõ sự việc của Triệu Cơ 赵姬 với Lao Ải 嫪毐. Theo sử liệu ghi chép, mẹ ruột của Tần Thuỷ Hoàng là Triệu Cơ, có một lần sơ ý đã dâm loạn cùng Lao Ải nơi hậu cung. Lúc đầu, Tần Thuỷ Hoàng còn nhỏ không biết sự việc này. Ông nghe lời mẫu hậu, mời bà dời đến Ung cung 雍宫. Từ đó mẹ con không ở cùng nhau. Tại Ung cung, Triệu Cơ phóng túng, không kiêng sợ, cứ dâm loạn cùng Lao Ải, và sinh được 2 người con trai. Doanh Chính vẫn không hay biết, vẫn theo yêu cầu của mẫu hậu, phong Lao Ải làm Trường Tín Hầu 长信侯, đồng thời ban cho mấy ngàn nô tì và thực ấp ở Sơn Dương 山阳.

Một ngày nọ, Lao Ải cùng đại thần uống rượu, sau khi uống say đôi bên tranh cãi. Lao Ải miệng xuất cuồng ngôn:

Ta là giả phụ của Tần Vương, ông dám cùng ta đấu khẩu, lẽ nào không biết thấp cao?

Vị đại thần nọ không cam tâm chịu nhục, đem lời ấy nói lại với Tần Thuỷ Hoàng. Doanh Chính nghe được, vô cùng phẫn nộ, bí mật cho người điều tra hư thực. Mật báo nói rằng, Lao Ải vốn không phải là người bị hoạn, quả thực có việc thông gian cùng Thái hậu và đã sinh con.

Lao Ải biết tin, trong tình hình khẩn cấp đã nguỵ tạo chiếu thư điều động vệ binh đánh cung Hàm Dương 咸阳. Tần Thuỷ Hoàng lệnh cho ngự lâm quân đánh địch, binh của Lao Ái nhanh chóng bị đánh tan, Lao Ải bị bắt. Doanh Chính hạ lệnh cho xe xé xác, lại diệt tam tộc, sai binh tra xét Ung cung, bắt và giết 2 người con riêng của Triệu Cơ. Triệu Cơ cũng bị giam, mấy năm sau thì chết.

Có thể thấy, những suy đoán của Triệu Mẫn không phải là không có lí.

Ngoài ra, theo lễ pháp, Hoàng hậu là chủ của hậu cung, Tần Thuỷ Hoàng rất sợ Hoàng hậu đối với mình bất trung, chỉ hi vọng hoàng quyền chí cao vô thượng trong tay mình, cho nên mới trì hoãn việc lập Hậu. Đồng thời, thái độ hành vi xử thế của người đẹp nơi hậu cung của triều Tần cũng khiến cho Tần Thuỷ Hoàng bất mãn. Người đẹp hậu cung đa số vốn là con dân của 6 nước, họ quên đi việc quốc vong chủ nhục ngày trước, chỉ một lòng làm cho Tần Thuỷ Hoàng vui thích. Theo Tần Thuỷ Hoàng, “chủ nhục thì thần tử” mới đúng đạo lí, vì thế xem thường sự bất trung trinh của họ. Nhân đó mặc dù hàng ngày cùng cung nữ điên loan đảo phụng, tầm hoan tác lạc, nhưng chưa từng nhắm đến họ.

Về việc Tần Thuỷ Hoàng coi trọng quan niệm trinh tiết, có học giả tiến hành chứng minh:

Đương thời, nước Tần có một quả phụ tên Thanh 清, chồng mất khi còn rất trẻ, bà trước sau giữ tiết, cần kiệm, Tần Thuỷ Hoàng rất tán thưởng, đã phá cách ban cho ngồi bên cạnh. Chế độ đẳng cấp của triều Tần rất nghiêm nhặt, cho dù là Thừa tướng đương triều, lúc lên triều cũng chỉ đứng. Một quả phụ nhận được sự đãi ngộ như thế quả thực là khó có. Ngoài ra, Tần Thuỷ Hoàng còn xây cho bà ta Hoài Thanh đài 怀清台,để biểu dương tiết hạnh, đến nay tại đất Thục hãy còn có Đài sơn 台山, cũng được gọi là Trinh Nữ sơn 贞女山, tương truyền đây chính là nơi ở của quả phụ nọ.

Về việc không lập Hậu của Tần Thuỷ Hoàng, Trương Mẫn còn đưa ra một cách nhìn khác, tức sau khi Tần Thuỷ Hoàng thống nhất 6 nước, các người đẹp của 6 nước phương đông hết thảy được sung vào hậu cung của Tần Thuỷ Hoàng. Từ trong số đó tuyển chọn một người vừa có danh môn vừa hiền thục xinh đẹp cũng không phải là một việc đơn giản. Huống hồ Tần Thuỷ Hoàng sau khi thống nhất 6 nước, cho rằng mình công đức vô lượng, thậm chí hơn cả Tam Hoàng Ngũ đế - các bậc Thánh vương cổ đại, tiêu chuẩn Hoàng hậu không thể xác định, nên việc tuyển chọn Hoàng hậu càng khó.

Chỉ một mình Trương Mẫn đưa ra nhiều quan điểm như thế, tính phức tạp của vấn đề hiện rõ.

Đối với nguyên nhân Tần Thuỷ Hoàng không lập Hậu, học giả các đời đưa ra các loại đáp án, nhưng ai đúng ai sai, đến nay vẫn chưa có kết luận.

Dịch giả: Huỳnh Chương Hưng

Nguyên tác Trung văn

TẦN THUỶ HOÀNG VỊ HÀ BẤT LẬP HẬU

秦始皇为何不立后

Trong quyển

TRUNG QUỐC VỊ GIẢI CHI MÊ

中国未解之谜

Tác giả: Hải Tử 海子

Trung Quốc Hoa Kiều xuất bản xã, 2013