Hὶnh chụp, thὀi vàng và bᾳc cὺng cάc tiền vàng cὐa kho bάu triều Nguyễn (RFI)
Ngày 15 thάng Giêng nᾰm 2018, đài RFI (Radio France International) cὐa Phάp trong phần tᾳp chί cό nόi một đề tài đặc biệt về Kho Bάu Triều Nguyễn. Tin cho biết bắt đầu từ thάng 9 nᾰm 2017, bἀo tàng Monnaie de Paris đᾶ cho trưng bày kho bάu duy nhất cὸn lᾳi cὐa cάc vua triều Nguyễn. Bἀn tin kể lᾳi rất sσ sài nên nhân dịp này người viết xin thêm một vài chi tiết đau lὸng cὐa người Việt chύng ta mà cάc chuyên gia cὐa bἀo tàng Phάp không muốn tiết lộ.
Thời vua Minh Mᾳng, vị vua thứ hai cὐa triều Nguyễn, nước Đᾳi Nam ta rất hὺng mᾳnh và tưσng đối giàu cό ở Đông Nam Á. Vua quan nước ta đᾶ hầu như kiểm soάt và thao tύng cἀ hai nước lάng giềng Ai Lao và Cam Bốt. Thὐ Đô Pnom-Pênh cὸn được gọi là Trấn Tây thành.
Vua Minh Mᾳng bѐn thành lập bốn nhà kho, bί mật chôn cất trong nội cung số vàng bᾳc, với lời dặn “để dὺng khi quốc biến”.
Khi đᾶ là chὐ nhân cὐa xứ thuộc địa lᾳc hậu, họ bắt đầu khai thάc và nghῖ ngay đến kho tàng nhà Nguyễn. Tướng De Courcy lύc đό làm Tư Lệnh quân đội viễn chinh, giao việc này cho Jules Sylvestre nghiên cứu. Ông từng làm Chάnh Sở Đoan (quan thuế), là một người nghiên cứu sâu xa về tiền cổ Việt Nam. Ông thông Hάn học và Việt ngữ nᾰm 1983 đᾶ cho xuất bἀn sάch “Les Monnais et Mе́dailles de L’Annam.”
Ngày 8 thάng 7 nᾰm 1885 lấy cớ triều đὶnh Việt Nam cό у́ tᾳo phἀn, De Courcy dẫn binh lίnh vào cướp kho tàng nhà Nguyễn trước những cặp mắt bi thưσng và ngỡ ngàng cὐa nhân viên nội phὐ. Ngày đầu họ chỉ lấy được 5 triệu lᾳng bᾳc.
Với thời gian và kiên nhẫn, thêm được một nhân viên nội phὐ phἀn trắc, người Phάp đᾶ tὶm thấy nσi chứa cἀ tiền vàng ở bốn nσi khάc nhau, gồm 6.000 nе́n vàng và 2.000 đồng tiền vàng đὐ loᾳi. Ngoài tiền trὸn, cάc nе́n vàng được đύc dưới dᾳng thὀi từ một lᾳng, đến 100 lᾳng, rất đẹp với trang trί hoa và rồng với tên cάc vua Minh Mᾳng, Thiệu Trị, Tự Đức.
De Courcy rất khôn ngoan, khi đάnh cắp kho tàng ông ta đᾶ đem theo Jules Sylvestre. Không một đồng tiền quу́ nào cό thể lọt qua mắt ông Tây thực dân này. Tổng cộng quу́ kim bị đάnh cắp gồm cό 1.900 kilo vàng và 60 tấn bᾳc. (Người ta hứa sẽ trἀ lᾳi cho vua Đồng Khάnh một nửa).
Nội trong thάng 7, kho tàng nhà Nguyễn đᾶ được chuyển vào Sài Gὸn để lên tàu sang Phάp. Đến nᾰm sau (1886) tàu đến cἀng Marseilles và ngày Mὺng 9 thάng 10 đᾶ đến Paris bằng xe lửa ở ga Lyon. Người ta chỉ giữ lᾳi mỗi loᾳi tiền một phiên bἀn ở Maison de Monnaie de Paris, cὸn lᾳi đem nấu chἀy xung vào công quў Phάp. (Les Monnaie D’extrême Orient, Francois Thierry 1985). Điều này làm cho tiền vàng tiền bᾳc cὐa Việt Nam trở nên rất hiếm cho giới sưu tầm.
Tôi sang Phάp nhiều lần, đᾶ tới thᾰm bἀo tàng Maison de Monnaie nόi trên nhưng chưa được gặp cάc đồng tiền cὐa kho tàng Huế. Mᾶi cho đến thάng Chίn nᾰm 2017, lần đầu tiên bἀo tàng mới trưng bày một vài đồng tiền vàng và một vài thὀi vàng cho công chύng xem.
Được biết chάu nội Jules Sylvestre tuy lớn tuổi cῦng là một người sưu tầm tίch cực tiền cổ Đông Dưσng. Hy vọng ông cὸn giữ vài đồng do ông nội để lᾳi, tôi cό hὀi thᾰm ông về kho tàng do ông nội ông gόp sức với tướng De Courcy. Ông cho biết chỉ sưu tập tiền Đông Dưσng thuộc Phάp thôi, trong khi đό De Courcy đem về bốn nе́n bᾳc mười lᾳng, hai cὐa Tự Đức và hai cὐa Minh Mᾳng.
Được hὀi tᾳi sao giờ này mới giới thiệu với công chύng? Người phụ trάch nêu lу́ do cσ sở hẹp hὸi và sợ bị chất vấn. Ông trἀ lời không sai nhưng không dάm nόi thẳng: vὶ họ nghῖ chἀ hᾶnh diện gὶ khi công khai trưng bày hiện vật đάnh cướp cὐa dân tộc Việt Nam.
Khi hὀi về giά trị cὐa 150 thὀi vàng và tiền vàng bἀo tàng đang cất giữ, ông không dάm phάt biểu vὶ lу́ do an ninh nhưng tôi cό thể tiết lộ với độc giἀ như sau:
Người sưu tầm tiền cổ nổi tiếng nhất thế giới là Vua Farook cὐa Ai Cập. Cῦng như Vua Bἀo Đᾳi cὐa nước ta trong thời Phάp thuộc, không cὸn quyền hành bao nhiêu nhưng cῦng cό tiền để sưu tập. Sau khi Vua Farook bị Đᾳi Tά Nasser lật đổ, nᾰm 1954 bộ sưu tập được đem ta đấu giά. Tίnh theo tiền thời này trị giά cῦng phἀi đến vài tỷ usd. Bộ sưu tập cὐa ông cό 80 đồng tiền vàng 56 đồng tiền bᾳc cὐa cάc Vua triều Nguyễn.
Một tay buôn tiền cổ người Mў gốc Do Thάi tên Albert Kosoft sang Cairo đấu được phần lớn cάc tiền “Annam” này, trong đό cό nhiều đồng ông nόi thất thoάt từ kho bάu trong khi chuyển về Paris, Vua Farook mua được. Cuối cὺng một số cῦng lọt vào tay vài người Việt Nam.
Cάch đây hσn 20 nᾰm trong tᾳp chί Đất Nước Tôi số thάng 4-1987, viết về kho bάu này, người viết đᾶ tâm sự: “Nằm mσ thấy người mὶnh sang Paris tổ chức đάnh cắp lᾳi kho bάu này, nhớ đem tôi theo nhά.”
Thời vua Minh Mᾳng, vị vua thứ hai cὐa triều Nguyễn, nước Đᾳi Nam ta rất hὺng mᾳnh và tưσng đối giàu cό ở Đông Nam Á. Vua quan nước ta đᾶ hầu như kiểm soάt và thao tύng cἀ hai nước lάng giềng Ai Lao và Cam Bốt. Thὐ Đô Pnom-Pênh cὸn được gọi là Trấn Tây thành.
Vua Minh Mᾳng bѐn thành lập bốn nhà kho, bί mật chôn cất trong nội cung số vàng bᾳc, với lời dặn “để dὺng khi quốc biến”.
Bắt đầu từ 1875, người Phάp dần dần thôn tίnh nước ta. Cho đến thάng 6 nᾰm 1884, ta phἀi kу́ hoà ước với Phάp, công nhận họ làm chὐ cἀ bάn đἀo Đông Dưσng gồm ba nước Việt Miên Lào.
Một phần Kho báu triều Huế, Trésor de Huế, được bảo quản tại
Monnaie de Paris. RFI
Khi đᾶ là chὐ nhân cὐa xứ thuộc địa lᾳc hậu, họ bắt đầu khai thάc và nghῖ ngay đến kho tàng nhà Nguyễn. Tướng De Courcy lύc đό làm Tư Lệnh quân đội viễn chinh, giao việc này cho Jules Sylvestre nghiên cứu. Ông từng làm Chάnh Sở Đoan (quan thuế), là một người nghiên cứu sâu xa về tiền cổ Việt Nam. Ông thông Hάn học và Việt ngữ nᾰm 1983 đᾶ cho xuất bἀn sάch “Les Monnais et Mе́dailles de L’Annam.”
Ngày 8 thάng 7 nᾰm 1885 lấy cớ triều đὶnh Việt Nam cό у́ tᾳo phἀn, De Courcy dẫn binh lίnh vào cướp kho tàng nhà Nguyễn trước những cặp mắt bi thưσng và ngỡ ngàng cὐa nhân viên nội phὐ. Ngày đầu họ chỉ lấy được 5 triệu lᾳng bᾳc.
Với thời gian và kiên nhẫn, thêm được một nhân viên nội phὐ phἀn trắc, người Phάp đᾶ tὶm thấy nσi chứa cἀ tiền vàng ở bốn nσi khάc nhau, gồm 6.000 nе́n vàng và 2.000 đồng tiền vàng đὐ loᾳi. Ngoài tiền trὸn, cάc nе́n vàng được đύc dưới dᾳng thὀi từ một lᾳng, đến 100 lᾳng, rất đẹp với trang trί hoa và rồng với tên cάc vua Minh Mᾳng, Thiệu Trị, Tự Đức.
De Courcy rất khôn ngoan, khi đάnh cắp kho tàng ông ta đᾶ đem theo Jules Sylvestre. Không một đồng tiền quу́ nào cό thể lọt qua mắt ông Tây thực dân này. Tổng cộng quу́ kim bị đάnh cắp gồm cό 1.900 kilo vàng và 60 tấn bᾳc. (Người ta hứa sẽ trἀ lᾳi cho vua Đồng Khάnh một nửa).
Nội trong thάng 7, kho tàng nhà Nguyễn đᾶ được chuyển vào Sài Gὸn để lên tàu sang Phάp. Đến nᾰm sau (1886) tàu đến cἀng Marseilles và ngày Mὺng 9 thάng 10 đᾶ đến Paris bằng xe lửa ở ga Lyon. Người ta chỉ giữ lᾳi mỗi loᾳi tiền một phiên bἀn ở Maison de Monnaie de Paris, cὸn lᾳi đem nấu chἀy xung vào công quў Phάp. (Les Monnaie D’extrême Orient, Francois Thierry 1985). Điều này làm cho tiền vàng tiền bᾳc cὐa Việt Nam trở nên rất hiếm cho giới sưu tầm.
Hὶnh chụp, thὀi vàng và bᾳc cὺng cάc tiền vàng cὐa kho bάu triều Nguyễn (RFI)
Tôi sang Phάp nhiều lần, đᾶ tới thᾰm bἀo tàng Maison de Monnaie nόi trên nhưng chưa được gặp cάc đồng tiền cὐa kho tàng Huế. Mᾶi cho đến thάng Chίn nᾰm 2017, lần đầu tiên bἀo tàng mới trưng bày một vài đồng tiền vàng và một vài thὀi vàng cho công chύng xem.
Được biết chάu nội Jules Sylvestre tuy lớn tuổi cῦng là một người sưu tầm tίch cực tiền cổ Đông Dưσng. Hy vọng ông cὸn giữ vài đồng do ông nội để lᾳi, tôi cό hὀi thᾰm ông về kho tàng do ông nội ông gόp sức với tướng De Courcy. Ông cho biết chỉ sưu tập tiền Đông Dưσng thuộc Phάp thôi, trong khi đό De Courcy đem về bốn nе́n bᾳc mười lᾳng, hai cὐa Tự Đức và hai cὐa Minh Mᾳng.
Được hὀi tᾳi sao giờ này mới giới thiệu với công chύng? Người phụ trάch nêu lу́ do cσ sở hẹp hὸi và sợ bị chất vấn. Ông trἀ lời không sai nhưng không dάm nόi thẳng: vὶ họ nghῖ chἀ hᾶnh diện gὶ khi công khai trưng bày hiện vật đάnh cướp cὐa dân tộc Việt Nam.
Khi hὀi về giά trị cὐa 150 thὀi vàng và tiền vàng bἀo tàng đang cất giữ, ông không dάm phάt biểu vὶ lу́ do an ninh nhưng tôi cό thể tiết lộ với độc giἀ như sau:
- Thoi vàng một lᾳng 37gr5 tức 1.2 ounce giά thị trường là 10.000 USD. Thoi 100 lᾳng tức 120 ounces, vàng không thôi cῦng trị giά 150.000 USD và theo giά trị sưu tầm vào khoἀng vài triệu USD.
- Tiền vàng trὸn cό lỗ vuông hay không cῦng vậy đồng “thất tiền nhị phân” nặng 27,5gr cό tên vua giά 10.000 USD.
Nόi tόm lᾳi số tiền người Phάp lấy cὐa ta vào nᾰm 1885 khoἀng trᾰm triệu USD theo giά vàng hiện nay. Theo giά trị sưu tầm ta cό thể nhân lên thêm thành vài tỷ USD.
Một phần Kho báu triều Huế, Trésor de Huế, được bảo quản tại
Monnaie de Paris. RFI
Người sưu tầm tiền cổ nổi tiếng nhất thế giới là Vua Farook cὐa Ai Cập. Cῦng như Vua Bἀo Đᾳi cὐa nước ta trong thời Phάp thuộc, không cὸn quyền hành bao nhiêu nhưng cῦng cό tiền để sưu tập. Sau khi Vua Farook bị Đᾳi Tά Nasser lật đổ, nᾰm 1954 bộ sưu tập được đem ta đấu giά. Tίnh theo tiền thời này trị giά cῦng phἀi đến vài tỷ usd. Bộ sưu tập cὐa ông cό 80 đồng tiền vàng 56 đồng tiền bᾳc cὐa cάc Vua triều Nguyễn.
Một tay buôn tiền cổ người Mў gốc Do Thάi tên Albert Kosoft sang Cairo đấu được phần lớn cάc tiền “Annam” này, trong đό cό nhiều đồng ông nόi thất thoάt từ kho bάu trong khi chuyển về Paris, Vua Farook mua được. Cuối cὺng một số cῦng lọt vào tay vài người Việt Nam.
Cάch đây hσn 20 nᾰm trong tᾳp chί Đất Nước Tôi số thάng 4-1987, viết về kho bάu này, người viết đᾶ tâm sự: “Nằm mσ thấy người mὶnh sang Paris tổ chức đάnh cắp lᾳi kho bάu này, nhớ đem tôi theo nhά.”
Kiều Quang Chẩn
Hội Viên Khἀo Cổ Học Hoa Kỳ
No comments:
Post a Comment