Mùa hè nắng nóng như trong ca khúc "28° à l'ombre" AP - Andrew Medichini
Tuy còn trẻ, nhưng bộ ba nhạc sĩ hòa âm này lại chuyên phối lại các giai điệu xưa, giúp cho thế hệ trẻ có thói quen nghe nhạc trực tuyến khám phá lại tủ nhạc của Pierre Bachelet (Emmanuelle, Em xa nghìn trùng) cũng như của Jean-François Maurice, nghệ danh của Jean Albertini (1947-1996). Bản nhạc ''28° à l'ombre'' còn có tiểu tựa là Monaco, nằm giữa Pháp và Ý, bên bờ Địa Trung Hải. Biểu tượng nổi tiếng nhất của công quốc này là Monte Carlo (Mont Charles) đặt theo tên của thân vương Charles de Monaco.
Tác giả của nhiều bài hát ăn khách những năm 1970
Lúc sinh tiền, Jean Albertini trước hết là một nhà sản xuất đĩa hát, đồng thời ông là giám đốc nghệ thuật kiêm tác giả hợp tác với các ca sĩ nổi tiếng như Christophe, C. Jérôme hay Michèle Torr. Jean Albertini từng viết lời cho nhạc phẩm ''La Plage aux romantiques'' (Bờ biển mộng mơ) cho Pascal Danel (1966), ''Et tu danses avec lui'' (tựa tiếng Việt là Em đã dối anh) cho C. Jérôme (1985), cũng như nhiều ca khúc ăn khách của Michèle Torr trong đó có các nhạc phẩm ''Emmène-moi danser ce soir'' (1978) hay ''Toute la ville en parle'' (1987).
Nét đặc thù của ''nghệ sĩ'' Jean Albertini là ông không hát mà chủ yếu dùng giọng nói trầm khàn của mình để diễn đạt tình cảm khi kể lại một câu chuyện. Nhiều thập niên trước ngày khai sinh thể loại thơ nói slam, nhiều nghệ sĩ từng khai thác lối kể chuyện dựa trên giai điệu nhiều hơn là (cách dùng flow) trên nhịp điệu. Trong tiếng Pháp, có hẳn một danh từ dành riêng cho trường phái này (conteur) và hiện thân nổi tiếng nhất vẫn là Juliette Gréco, nàng thơ phố Saint Germain des Prés (đi trước hai nghệ sĩ Serge Reggiani và Serge Gainsbourg).
Khi nghi âm với giọng nói của mình, Jean Albertini lấy nghệ danh Jean-François Maurice. Cho dù ông thành công trong hơn một thập niên (1965-1977) nhờ sáng tác ca khúc cho nhiều ca sĩ, nhưng đến khi phát hành đĩa nhạc của mình, ông lại chọn phóng tác một bản nhạc tiếng Anh (của một ban nhạc Ý) sang tiếng Pháp. Nhạc phẩm ''28° à l'ombre'' trong nguyên tác lại có tên là ''Mexico'' do ban nhạc Ý SanDiego ghi âm vào năm 1978 tại phòng thu thanh Milano. Nhóm này gồm bốn thành viên, tác giả Mauro Giordani, hai anh em nhạc sĩ Mario và Gabriele Balducci, thành viên thứ tư là Ronny Hanson, ca sĩ chính kiêm tác giả soạn lời tiếng Anh cho nhạc phẩm ''Mexico'' (Monaco trong tiếng Pháp).
Thế thì tại sao khi phóng tác giai điệu nguyên tác sang tiếng Pháp, Jean-François Maurice (Jean Albertini) lại không giữ nguyên tên địa danh Mexico mà lại chuyển thành Monaco . Để hiểu được điều này thì ta phải tìm về tuổi thơ của chính tác giả. Sinh tại thành phố Marseille, miền nam nước Pháp, nhưng lớn lên ở Paris, Jean Albertini thời còn nhỏ khám phá âm nhạc một cách gián tiếp. Gia đình ông sống gần trường trung học Condorcet (Paris quận 9) ở ngay bên cạnh nhà của bố mẹ Claude Nougaro, sau này nổi tiếng là một trong những nghệ sĩ thiên về nhạc jazz của Pháp. Thời hậu chiến, vì gia đình còn quá nghèo, cho nên Jean Albertini chủ yếu nghe nhạc ở nhà hàng xóm trên đài phát thanh Radio Monte Carlo.
Giai thoại xung quanh nhạc phẩm ''28° à l'ombre''
Cũng từ những kỷ niệm tuổi thơ ấy, Jean Albertini trở nên gắn bó với công quốc Monaco, một địa danh mà nhiều thập niên sau ông mới có cơ hội viếng thăm. Jean Albertini với nhạc trưởng Yvon Rioland từng viết nhạc phẩm ''Les jardins de Monaco'' (Công viên Monaco) cho ban song ca Caline & Olivier Toussaint đại diện cho công quốc này nhân cuộc thi hát truyền hình châu Âu Eurovision năm 1978. Chính nhạc trưởng Yvon Rioland đã thực hiện bản phối cho nhạc phẩm Monaco / ''28° à l'ombre'', tạo thêm sức truyền cảm cho giọng đọc và nét khiêu gợi tình tứ cho giai điệu bản nhạc. Còn theo lời kể của Maryse Gildas làm việc cho đài phát thanh Europe 1, khi gửi bài hát này đến các toà soạn, ông Jean Albertini đã giành ưu tiên cho đài Radio Monte Carlo, chứ không muốn phổ biến ngay trên các đài khác. Một khi xuất hiện trên làn sóng phát thanh, giai điệu trở thành tình khúc ăn khách nhất mùa hè.
Click để nghe "Monaco/28° à l'ombre" bản củ (English lyrics).
Mặc dù bài hát hai lần thành công trên thị trường, lần đầu tiên vào năm 1978 và lần thứ nhì khi được tái bản vào năm 1982, nhưng Jean Albertini van nấp đằng sau nghệ danh Jean-François Maurice, cho nên công chúng hoàn toàn không biết gương mặt thật của người nghệ sĩ Ông tiếp tục khai thác công thức này và ghi âm nhiều bài hát khác sau đó (chẳng hạn như ''La rencontre'', ''Maeva'', ''Ma jeunesse'', ''Aurevoir musicienne'' ….), cho dù không có bản nhạc nào đạt mức thành công của bài Monaco ''28° à l'ombre''
Đột ngột ra đi quá sớm vì bạo bệnh ở tuổi 49, tác giả Jean Albertini đã sản xuất hơn 80 bài hát trong khoảng hai thập niên, kể cả giai đoạn thứ nhì hợp tác với tác giả Didier Barbelibien và Félix Gray đầu thập niên 1990 (À toutes les filles, Il faut laisser du temps au temps). Rốt cuộc, nghệ danh Jean-François Maurice chỉ gắn liền với ca khúc Monaco ''28° à l'ombre'', trong khi Jean Albertini đã viết khoảng 30 ca khúc ăn khách cho nhiều ca sĩ khác. Hơn bốn thập niên sau ngày ra đời, phiên bản tiếng Pháp ''Monaco / 28° à l'ombre'' tiêp tục ăn khácg nhờ các bản phối mới của các tay hòa âm như Bon Enntendeur, Dim Zach hay Deejay Pantanelis. Tuy giai đoạn thành công khá ngắn ngủi, nhưng đó lại là vầng hào quang sáng ngời của một người luôn ở trong bóng tối.
Tuấn Thảo
Theo: RFI Tiếng Việt
Click để nghe "Monaco/28° à l'ombre" bản Remix
No comments:
Post a Comment