Saturday, February 9, 2019

CỦ BÌNH TINH

Hôm qua tôi có post cho các bạn biết về bánh thuẫn, loại bánh được làm từ bột củ bình tinh. Vậy bình tinh là củ gì, nói thiệt tôi chưa biết và cũng chưa nghe qua nên sẵn tìm về bánh thuẫn thì tiện tay tìm cho biết "bình tinh" là bột gì?


BỘT BÌNH TINH - LOẠI THỰC PHẨM KỲ DIỆU BỊ BỎ QUÊN

Bột bình tinh (arrowroot powder hoặc arrowroot starch) đã được loài người phát hiện và sử dụng hơn 7000 năm. Bột bình tinh được chiết xuất từ củ bình tinh, một loại củ họ dong, có hình dạng như sừng tê giác. Thường, người ta mài củ bình tinh, ngâm nước và lắng lấy bột.

Bột bình tinh khi khuấy với nước, sẽ làm nước đặc lại, giống bột bắp (chiết xuất từ bắp) hoặc bột năng (chiết xuất từ khoai mì). Hiện nay, vì đa số các giống bắp được trồng là thuộc giống bắp biến đổi gen (GMO), người tiêu dùng có thể chọn lựa loại thực phẩm tự nhiên như bột bình tinh để thay thế cho bột bắp. Để sản xuất bột bắp hữu cơ từ giống bắp không biến đổi gen (non-GMO), chi phí rất lớn, vì vậy, người tiêu dùng vẫn có thể mua được bột bắp hữu cơ với giá cao hơn rất nhiều so với bột bắp bình thường.

Tinh bột của củ bình tinh là loại tinh bột cực kỳ dễ tiêu hoá, ngay cả đối với trẻ còn trong độ tuổi ăn dặm. Củ bình tinh còn chứa nhiều loại vitamin B, bao gồm thiamin, niacin và pyridoxine. Ngoài ra còn chứa các nguyên tố vi lượng cần cho cơ thể cong người như đồng, sắt, mang-gan, ma-nhê, phốt pho và kẽm. Bột bình tinh hoàn toàn không chứa glu-ten nên luôn được những người bị dị ứng gluten lựa chọn thay thế bột mì.


Trong ẩm thực, bột bình tinh có rất nhiều công dụng, sau đây là vài công dụng của bột bình tinh:

-Tạo độ giòn cho bánh, hoặc các loại đồ chiên

-Làm sốt cho các loại bánh tráng miệng: sốt chocolate, nước cốt dừa….

-Là nguyên liệu làm bánh thay cho bột mì (miền trung VN có món bánh thuẫn được làm từ bột bình tinh rất nổi tiếng)

Những lợi ích của bột bình tinh đối với sức khoẻ:

-Giúp cân bằng độ PH của cơ thể

-Giúp cải thiện hệ thống tiêu hoá nhờ lượng tinh bột dễ hấp thu với nhiều chất xơ, tạo cân bằng đường huyết, phòng ngừa bệnh tiểu đường.

-Đồng và sắt trong bột bình tinh giúp hệ thống chuyển hoá của cơ thể hoạt động tốt hơn

-Làm giảm cholesterol xấu

-Giúp giảm cân

-Tăng cường trao đổi chất cho cơ thể

-Bột bình tinh rất giàu vitamin B9 (folate), rất tốt cho thai phụ

-Là nguồn cung cấp tinh bột cho người bị dị ứng gluten (thường có trong bột mì-wheat flour)


Bột bình tinh, chiết xuất từ củ bình tinh, là loại thực phẩm quen thuộc của loài người từ hơn 7000 năm trước, có rất nhiều lợi ích cho sức khỏe. Xu hướng tiêu dùng thực phẩm hiện nay là chọn nguồn thực phẩm có nguồn gốc cổ xưa (ancient grain) bởi chỉ những thực phẩm cổ xưa mới thực sự là từ tự nhiên, là nguồn thực phẩm quý giá do Mẹ Thiên nhiên ban tặng cho loài người.

Nguồn: tóm tắt từ “What is arrowroot good for?” , Dr. Mercola
(Nam An Market tổng hợp và biên soạn)


NHỚ CỦ BÌNH TINH

Bình tinh còn có tên gọi là mì tinh, hoàng tinh… Theo dân gian, củ bình tinh có tính mát và chứa đến 85% tinh bột. Tôi vẫn nhớ ngày còn nhỏ, vườn nhà trồng rất nhiều cây bình tinh vì loại này dễ trồng, có khi chẳng cần trồng, cứ mùa trước thu hoạch củ to rồi bỏ bừa những củ nhỏ ra đất, mùa sau cũng thành cả đám bình tinh xanh um.

Khoảng từ cuối tháng 10 âm lịch hằng năm, màu xanh um của thân cây bình tinh bắt đầu chuyển sang màu vàng rồi từ từ rủ xuống là đến mùa thu hoạch củ. Mẹ sẽ đào củ lên, khu vườn vài trăm mét vuông mà củ chất đầy đến mấy cần xé. Rồi mẹ sẽ lựa những củ to nhất mang đi biếu ông bà nội ngoại.


Củ loại vừa sẽ luộc cho các con ăn chơi. Mùi bình tinh luộc chín thơm ngọt tựa như bắp nấu vậy, đặc biệt nhất là sau khi đào lên bỏ vào chỗ tối vài ngày rồi lấy đem nấu, củ sẽ dẻo đầy bột chứ không bị sượng. Còn phần nhiều nhất là các củ mì tinh bé bé vụn vụn sẽ được mẹ giã ra lọc lấy tinh bột.

Nhà tôi vui nhất là những đêm quây quần bên đống bình tinh. Những đôi tay bé nhỏ của chị em tôi sẽ thi nhau lột vỏ củ cho vào thau nước. Mẹ có nhiệm vụ rửa sạch và cha thì bỏ khoai vào cối đá và dùng chày giã nát.

Tinh bột bình tinh sau khi phơi khô sẽ cất vào hũ để khuấy ăn dần rất bổ mát chống đói cho các con đang tuổi ăn tuổi lớn.


Nhưng ngon nhất với bầy trẻ háu đói của gần 30 năm về trước là món “khô bình tinh” vàng ươm rất giòn rất thơm, mà bàn tay người nội trợ khéo léo đã chế biến cho bữa cơm nghèo thêm phần xôm tụ.

Củ bình tinh sau khi lột vỏ rửa sạch, mẹ tôi sẽ bỏ bớt phần gốc già, chỉ lấy từ nửa củ trở lên rồi đập giập giập ra. Trước đó, mẹ đã chuẩn bị sẵn chén gia vị là sả bằm và bột nghệ, muối, bột nêm trộn đều. Rồi phết lên những miếng bình tinh đã giập. Ướp chừng 20 phút thì cho vào chảo chiên.

Màu vàng của nghệ đã thấm vào màu trắng sữa của củ mì, sả cũng thơm lừng lên là lúc trở miếng “khô bình tinh” qua mặt kia. Hai mặt sau khi chiên vàng đều thì gắp ra rổ để ráo dầu xong mới dọn ra mâm.


Bữa cơm nhà quê dọn lên, gạo trắng thơm lừng, khô bình tinh vàng ươm cùng mớ canh rau tập tàng vừa xanh vừa ngọt, không có cá thịt gì cũng sạch veo cả nồi cơm tự lúc nào.

Bây giờ đất vườn hiếm hoi lắm, nên củ bình tinh cũng hiếm theo. Các chị em tre trẻ ít thời gian mà hình như cũng không biết làm món “khô bình tinh” lạ mắt, lạ miệng nữa. Tinh bột bình tinh càng là của hiếm nên tôi chỉ nhớ tuổi thơ bằng mấy củ bình tinh nấu sẵn bán ở chợ, dù giá thành một ký bây giờ gấp hai lần giá một ký gạo ngon.

THUỲ TRANG


No comments: