Friday, August 5, 2022

NHẠC PHÁP LỜI VIỆT: "ĐÊM HUYỀN DIỆU" CỦA HAI LARA

Nhắc đến ''Nuit Magique'' có nghĩa là ''Đêm huyền diệu'', giới yêu nhạc Pháp nghĩ tới ngay tựa đề album nổi tiếng của Catherine Lara. Ca khúc chủ đề trích từ tập nhạc cùng tên đã giúp cho nữ ca sĩ kiêm tác giả ngự trị thị trường Pháp trong vòng 20 tuần liên tục, để rồi trở thành tình khúc ăn khách nhất mùa hè năm 1986.


Nhạc phẩm ''Nuit Magique'' (Đêm huyền diệu) do Catherine Lara cùng sáng tác với Luc Plamondon và Sebastian Santa Maria đã nâng tầm diễn xuất của cô lên một bậc, nhờ giai điệu trữ tình mềm mại mà đem lại một âm sắc mới cho một giọng ca có sở trường hát nhạc rock. Sáng tác của Catherine Lara thường có lối hòa âm phối khí cực kỳ trau chuốt như bàn tay thợ kim hoàn mài dũa cho viên kim cương thêm sắc nét lộng lẫy (La Rockeuse de Diamants). ''Nuit Magique'' trở thành một trong những sáng tác tiêu biểu nhất dòng nhạc Pháp vào những năm 1980 và từng được tác giả Khúc Lan Việt hóa thành nhạc phẩm ''Đêm huyền diệu'' qua phần ghi âm của nam ca sĩ Don Hồ.

Đêm huyền diệu của ''hai nghệ sĩ'' có tên Lara

Năm 2022 đánh đấu đúng 50 năm sự nghiệp ca hát của Catherine Lara. Cô thành danh hầu như cùng thời với Véronique Sanson. Cả hai nữ nghệ sĩ đều cho ra mắt album đầu tay vào năm 1972 : ''Amoureuse'' của Véronique Sanson do Michel Berger thực hiện; còn ''Ad Libitum'' do Catherine Lara hợp tác với Daniel Boublil, đồng tác giả của vở nhạc kịch ''Les Misérables'' (Những người khốn khổ) rất ăn khách sau đó trên sân khấu nhạc kịch Anh Mỹ Broadway.


Thật ra, Catherine Lara đã khởi nghiệp khá sớm. Sau khi tốt nghiệp Nhạc viện Paris năm 21 tuổi (1966) với hai giải thưởng lớn dành cho tài nghệ chơi vĩ cầm và khiếu sáng tác nhạc thính phòng, Catherine Lara đã sáng lập một ban tứ tấu chuyên ghi âm hay đi biểu diễn cùng với các nghệ sĩ nổi tiếng thời bấy giờ, trong đó có Françoise Hardy, Nana Mouskouri, Claude Nougaro, William Sheller hay Maxime Le Forestier. Trong nửa thế kỷ sự nghiệp, Catherine Lara đã ghi âm hơn 40 album đủ loại kể cả rock giao hưởng, bán cổ điển, nhạc dân tộc, nhạc kịch, nhạc phim, nhạc hòa tấu.

Nhân dịp nửa thế kỷ sự nghiệp của Catherine Lara, bộ toàn tập ''Les années magiques'' được tái bản với nhiều ca khúc bổ sung, kể cả những phiên bản ít được phổ biến. Đêm huyền diệu cũng từng được giọng ca thần tượng Lara Fabian ghi âm lại trên album cover phát hành vào năm 2009 (''Toutes les femmes en moi'' gồm các bài hát tiếng Pháp, ''Every woman in Me'' tuyển tập bằng tiếng Anh). Lối diễn đạt điêu luyện của Lara Fabian với lối hoà âm khá mộc cũng gây nhiều ấn tượng và kể từ đó ''Nuit Magique'' được biết đến như ''Đêm huyền diệu'' của hai nghệ sĩ có chữ Lara trong tên và họ (họ của Catherine Lara và tên của Lara Fabian).


50 năm ngày thành lập ban nhạc ''Il était une fois''

Tuy không hẹn nhưng một bản nhạc tình khác cũng đáng được nhắc tới trong tuần này. Đó là nhạc phẩm ''J'ai encore rêvé d'elle'' (Ta lại mơ đến nàng) của ban nhạc Pháp ''Il était une fois'' (hiểu theo nghĩa Ngày xửa ngày xưa). Được thành lập vào năm 1972, tức cách đây đúng nửa thế kỷ, ban nhạc này gồm 5 thành viên (một nữ, bốn nam) nhưng quan trọng nhất vẫn là giọng ca chính Joëlle Morgensen người Mỹ gốc Đan Mạch và tay đàn ghi ta Serge Koolenn có hai dòng máu Pháp-Bỉ. Serge Koolenn thường hay sáng tác chung với tay trống Richard Dewitte, họ quen nhau từ thời còn nhỏ, đôi bạn lớn lên cùng xóm, cả hai đi học cùng trường.

Đến khi trưởng thành, họ là những nghệ sĩ chuyên nghiệp thường đi biểu diễn chung với Michel Polnareff. Bài hát nổi tiếng nhất của nhóm này là bản song ca ''J'ai encore rêvé d'elle'' (Ta lại mơ đến nàng) lập kỷ lục số bán vào mùa hè năm 1975. Bản nhạc được xem như là phần ''hậu truyện'' của hai tình khúc ''Love me, please Love Me'' và nhất là ''L'Amour avec toi'' của Michel Polnareff (hiểu theo nghĩa trần trụi, dung tục nhất). Bản nhạc của Polnareff từng bị kiểm duyệt cho tới đầu những năm 1970, sau đó gợi hứng cho nhiều sáng tác khác : trong đó có ''Pour un Flirt'' của Michel Delpech (hiểu theo nghĩa Cho một lần hẹn hò tán tỉnh) và bài ''J'ai encore rêvé d'elle'' (Ta lại mơ đến nàng) của ban nhạc Il était une fois.

Catherine Lara - Nuit magique (1986)

Một trong những phiên bản ghi âm gần đây nhất là của Amaury Vasili hát chung với Barbara Opsomer, với lối diễn đạt khá lãng mạn trữ tình nhưng vẫn chưa nóng bỏng ướt át bằng bản gốc, phần lớn cũng vì Joëlle Morgensen và Serge Koolenn ngoài việc hát chung trên sân khấu, còn là đôi tình nhân sống chung ở ngoài đời. Ban nhạc Il était une fois thành công với 4 album nhưng cuối cùng vẫn tan rã khi cặp nghệ sĩ này quyết định chia tay sau 7 năm hoạt động. Từ năm 1979 trở đi, Serge Koolenn đi hát solo cho tới khi anh nhận tin Joëlle đột ngột qua đời dù chỉ mới 29 tuổi. Năm 2022 đánh đấu cùng lúc hai sự kiện : 50 năm ngày khai sinh nhóm Il était une fois và 40 năm ngày giỗ của cô ca sĩ Joëlle Morgensen.

Nhạc phẩm ''J'ai encore rêvé d'elle'' cho tới giờ vẫn chưa được phóng tác sang tiếng Việt, cho dù giai điệu nghe khá lọt tai. Trong số 5 thành viên ban đầu của nhóm, cả hai giọng ca chính đều đã qua đời (Joëlle Morgensen vào năm 1982, Serge Koolen vào năm 2015) khiến cho nhóm này khó thể nào tái hợp. Tuy phần kết (của ban nhạc Il était une fois) không có hậu như trong chuyện cổ tích đêm mưa, nhưng giai điệu ''thần tiên'' vẫn chưa già từ cái thuở Ngày xửa ngày xưa …..

Tuấn Thảo
Theo: RFI Tiếng Việt

"Đêm Huyền Diệu" - Don Hồ


No comments: