TƯƠNG TƯ OÁN - LÝ QUÝ LAN
Nhân đạo hải thủy thâm,
Bất để tương tư bán.
Hải thuỷ thượng hữu nhai,
Tương tư diểu vô bạn.
Huề cầm thượng cao lâu,
Lâu hư nguyệt hoa mãn.
Đàn trước tương tư khúc,
Huyền trường nhất thì đoạn.
相思怨 - 李季蘭
人道海水深,
不抵相思半.
海水尚有涯,
相思渺無畔.
攜琴上高樓,
樓虛月華滿.
彈著相思曲,
弦腸一時斷.
Nỗi khổ tương tư - (Bản dịch của phanlang)
Người cho rằng nước biển sâu,
Không bằng một nửa nỗi sầu tương tư.
Biển xanh kia vẫn có bờ,
Tương tư này chẳng bến bờ, mênh mông.
Lên lầu ôm chiếc đàn cầm,
Hoa trăng đầy ắp lầu không, vắng người.
Nhớ ai gảy khúc tương tư,
Dây đàn đứt lúc lòng người nát tan.
Lý Quý Lan 李季蘭 (713-784) vốn tên Lý Dã 李冶 (có sách chép Lý Dụ 李裕, Lý Đãi 李紿) sinh năm Khai Nguyên thứ nhất đời Đường Huyền Tông, người Ô Trình, tỉnh Giang Nam (nay thuộc Ngô Hưng, Chiết Giang). Nàng có tài làm thơ từ khi còn nhỏ tuổi, lại thông minh, lanh lợi hơn người. Năm mười một tuổi, được cha mẹ đưa vào Ngọc Trấn quán ở Viêm Trung làm nữ đạo sĩ, cho đổi tên thành Lý Quý Lan 李季蘭 vì nghĩ rằng chốn tịnh tu đèn xanh mũ vàng có thể xoá bỏ nghiệp chướng của đời nàng. Vì có tài thơ xuất chúng, nên Lý Quý Lan đã được các văn nhân, thi sĩ mến mộ và thường lui tới đạo quán đàm luận thơ văn, ngay cả Đường Huyền Tông cũng biết tiếng nàng và thường hay đọc thơ của nàng. Lý Quý Lan có nhiều bạn thơ nhưng trong đó được kể đến nhiều là các thi sĩ Chu Phóng, Lục Vũ, thi tăng Hạo Nhiên.
Cuối cùng, Đường Huyền Tông nghe danh và triệu nàng lên kinh diện kiến, khi đó nàng đã 40 tuổi. Trong khoảng thời gian đó xảy ra loạn An-Sử khiến Đường Huyền Tông bỏ chạy, Lý Quý Lan bị lạc trong loạn và không rõ tung tích. Có thuyết nói do nàng từng dâng thơ tán tụng phản tướng Chu Thử 朱泚 trong thời gian xưng đế nên về sau bị vua Đức Tông xử tội chết năm 784.
Nàng giỏi thơ ngũ ngôn, thường lấy chủ đề thù tặng, khiển hoài. Lưu Trường Khanh 劉長卿 tôn nàng là thi hào. Trần Chấn Tôn 陳振孫 đời Tống tầm lục thơ nàng biên thành một quyển "Lý Quý Lan tập" 李季蘭集 nhưng nay đã thất truyền, chỉ còn lại 16 bài.
Nguồn: Thi Viện
