Monday, March 15, 2021

CUỘC ĐỜI BUỒN CỦA TÁC GIẢ BÀI THƠ "BUỒN NHƯ"

Buồn như ly rượu đầy không có ai cùng cạn 
Buồn như ly rượu cạn không còn rượu để say.


Bài hát có tên độc nhất một chữ là “Buồn” là bài hát nổi tiếng nhất của nhạc sĩ Y Vân được sáng tác sau năm 75. Nhiều người nhầm tưởng bài hát này được viết trước năm 1975, nhưng kỳ thực bài hát nổi tiếng qua giọng hát Ngọc Lan này được sáng tác năm 1980, chỉ 1 năm sau khi nhà thơ Tạ Ký qua đời. Tạ Ký là tác giả của bài thơ “Buồn Như”, được Y Vân lấy ý thơ để làm thành bài hát.

Cuộc đời của ông Tạ Ký là kiếp sống của một nhà thơ sinh bất phùng thời. Khi ông 16 tuổi là lúc xảy ra biến cố lịch sử 1945 và sau này ông đã than thở về một thế hệ hy sinh rất nhiều mà cũng bị ruồng bỏ, quên lãng. Sau năm 1954, ông bỏ dĩ vãng ở Lê Khiết của Khu Năm vào Sài gòn học lại ở đại học Văn Khoa đường Nguyễn Trung Trực, Sài gòn và trở thành một giáo sư văn chương tại nhiều trường trung học đô thành. Đầu thập niên 60 ông bị động viên và về dạy ở trường Võ Bị Đà Lạt. Sau đó ít lâu được biệt phái nhưng đến năm 1975 lại nếm mùi cay đắng trong “cơn gió bụi”.


Cuối thập niên 60, ông in tập thơ Sầu Ở Lại (trong đó có bài thơ Buồn Như), được trao giải của tổng thống Nguyễn Văn Thiệu. Sau 1975 ông đi cải tạo (hai năm) diện biệt phái ngành giáo dục, khi về vẫn được dạy lại, nhưng chỉ một năm sau (1978) thì thôi việc. Tạ Ký về Chợ Mới tìm bạn đồng hương, đến ngày 25/12/1978 thì bị bắt về tội cư trú bất hợp pháp. Lúc bị bắt ông khai tên khác nên bị nghi ngờ và giữ lâu trong trại. Khi ở trong trại, ông bị xơ gan cổ chướng tái phát nặng, mất vào tháng 3/1979.

Chí không thành, danh không toại, con đường tình ái của Tạ Ký lại buồn nhiều hơn vui với hình ảnh Người đẹp Quán tre, Mỹ nhân rạp Rex, nên ông đã từng tâm sự:

“Có người thường hỏi thăm tôi,
Viết trang tình sử tới hồi chót chưa?

Có trăng vàng lọt song thưa,
Có đêm chăn gối nghe mưa ngoài trời?
Thưa rằng: ”Không viết nữa rồi,
Một trăm câu chuyện trên đời giống nhau!”

Nói rằng không viết nữa rồi, nhưng ông vẫn cầm bút và tìm cách quên qua rươ.u và thuốc la’ và trở thành một nhà thơ say và mỗi khi say thường nổi cơn thịnh nộ, ‘gây gổ với cuộc đời như gây gổ với người yêu’ như một nhà thơ Tây phương từng nói, nên bạn bè còn có nhiều kỷ niệm về ông khi cùng ông thù tạc.


Cuộc đời buồn của ông giống như bài thơ Buồn Như mà ông viết từ thập niên 1960:

Buồn như ly rượu cạn
Không còn rượu cho say
Buồn cho ly rượu đầy
Không còn một người bạn

Buồn như đêm khuya vắng
Qua cửa sổ trông trăng
Buồn như em nói rằng:
Nhớ anh từng đêm trắng

Buồn như yêu không được
Dù người yêu có thừa
Buồn như mối tình xưa
Chỉ còn dòng lưu bút

Buồn như, buồn như thế
Buồn như một kiếp người
Đây nỗi lòng quạnh quẽ
Buồn như đoá hoa rơi.


Khoảng cuối thập niên 1970, đầu thập niên 1980 là thời điểm bí bách của cả đất nước. Một khoảng buồn mênh mông bao trùm cả làng văn nghệ miền Nam vốn rất sôi động chỉ trước đó vài năm. Nhạc sĩ Y Vân cũng lâm vào tình trạng khó khăn, thất chí. Khi bắt gặp bài thơ Buồn Như của Tạ Ký, nhạc sĩ Y Vân đã biết thành bài hát “Buồn”, mượn vài câu thơ để viết nên bài hát ngắn và… rất buồn:

Buồn như ly rượu đầy không có ai cùng cạn
Buồn như ly rượu cạn không còn rượu để say.
Buồn như trong một ngày hai đứa không gặp mặt
Buồn như khi gặp mặt không còn chuyện để vui.

Đôi ta như bước lên đỉnh sầu
Mà đời luôn cao ngất thương đau
Bao lâu ân ái chưa đậm màu
Toàn là cay đắng giết thương yêu.

Tình đôi ta thật buồn như lứa hoa nở muộn
Tình yêu không trọn vẹn buồn mỗi ngày buồn hơn.


Tổng hợp
Nguốn: Nhạc Xưa Thời Báo


No comments: