Nói đến những mỏ vàng ở tiểu bang Victoria thì người ta nghĩ ngay đến Bendigo và Ballarat, hai nơi này tôi đã đi đến rất nhiều lần nhưng mười mấy năm nay đã không còn quay trở lại. Thời đó chúng tôi hay tự lái xe đi Bendigo, sáng đi chiều về nếu đi luôn xuống Echuca thì nghỉ lại một đêm, hôm sau mới về. Còn đi Ballarat thì tùy hứng, có khi ở lại qua đêm hay về thì đến nhà đã rất khuya. Vậy chớ tôi chưa từng đi đến 2 nơi này bằng xe lửa.
Lúc xem bộ phim "Ký Ức Hỏa Xa" mấy năm trước, có nghe một câu nói rằng đi du lịch bằng xe lửa thời gian có thể dài hơn nhưng mình có thể ngắm được nhiều phong cảnh đẹp hơn. Hôm nay đọc được một bài ký sự của một người Việt sang Úc du lịch ghi lại về mỏ vàng cũ Sovereign Hill nhưng chưa đầy đủ về Ballarat bởi vì tệ lắm trước khi vào thị trấn Ballarat dọc đường cũng phải ghé vào thăm Kryal Castle trước. Tuy vậy cũng tạm cho các bạn nào chưa biết về Ballarat đọc chơi. (LKH)
Đi "đào vàng" ở Ballarat
Trong ánh nắng chói chang sớm mai, chiếc tàu từ ga Southern Cross trung tâm thành phố Melbourne lướt về vùng phía tây tiểu bang Victoria nước Úc. Chúng tôi nằm trong số những hành khách sẽ đỗ lại ga Ballarat để bắt đầu cuộc hành trình "đào vàng"...
Chỉ mất 75 phút, chuyến tàu đã vượt 110km để dừng lại ở nhà ga Ballarat - một di sản kiến trúc được xây dựng từ năm 1862. Ballarat là một đô thị cổ kính với chỉ hơn 80.000 dân hiện ra trầm mặc và yên tĩnh như mặt hồ thu. Khi đến địa danh Sovereign Hill (Đồi Mỏ Vàng) trong thành phố, cứ tưởng như mình vừa đi trên chuyến tàu ngược thời gian trở về quá khứ hơn 150 năm trước.
Nơi thời gian dừng lại
Ở thị trấn Sovereign Hill hôm nay, mọi thứ vẫn nguyên vẹn hệt như chiếc kim đồng hồ đã ngừng lại ở đây từ những năm 1850. Những dãy phố nhà gỗ với kiến trúc của thế kỷ 19 hiện ra trước mắt khiến ta có cảm giác mình như lạc vào thế giới cao bồi miền Viễn Tây của Hollywood. Trên lối đi lên đồi cao, một người đàn ông đội mũ cao bồi thong dong trên lưng ngựa.
Thật thú vị khi thỉnh thoảng lại thấy bên cạnh mình xuất hiện những hình ảnh đặc biệt: những phụ nữ diện váy rộng thùng thình với khăn choàng đầu quí phái, hay cánh đàn ông cưỡi ngựa khoác áo ghilê trông phong độ và mạnh mẽ. Thật ra đây là nhân viên và những tình nguyện viên xuất hiện hằng ngày ở Sovereign Hill với lối ăn mặc trang phục đúng hệt như... thế kỷ 19 để góp phần làm sống động thêm khung cảnh quá khứ ở đây.
Một cỗ xe tứ mã gõ vó chậm rãi dọc theo con đường trung tâm xẻ đôi thị trấn. Hai bên đường san sát những cửa hiệu buôn bán, ngân hàng, bưu điện, khách sạn, nhà thờ, lò bánh mì, quán xá... và cả xưởng in báo chí, yết thị, apphich quảng cáo với công nghệ máy in dập khuôn kẽm thuở thô sơ của ngành in ấn. Nơi đây vẫn còn giữ mẫu in của tờ Thời Báo Ballarat phát hành năm 1854.
Chúng tôi lần theo những thanh âm từ tiếng đàn vĩ cầm và lạc bước vào một quán bar có cô phục vụ mặc tạp dề xinh đẹp đứng sau quầy gỗ mộc mạc rót bia phục vụ tửu khách. Những nghệ sĩ già say sưa chơi đàn nơi cuối quầy. Lại có tiếng nhạc văng vẳng từ rạp hát Victoria cách đó không xa mời mọc...
Nhưng thi vị nhất có lẽ là khu dòng suối đãi vàng nằm ở một lõm dốc. Ở đây có đầy đủ dụng cụ thô sơ như cuốc, xẻng, thau chậu, thùng gỗ... để sẵn dành cho mọi người nhập cuộc mưu cầu thần may mắn sẽ chiếu cố đến mình. Các cô cậu thanh niên, những gia đình có bố mẹ và các trẻ nhỏ đều quên cả nắng nóng ban trưa, hồ hởi lao vào xúc đất sỏi từ hai bên dòng suối đục, hùng hục... đãi vàng làm sôi động một góc đồi. Liệu có vàng ở đây không nhỉ? Xin thưa, làm sao mà có! Đơn giản những người "đãi vàng thời hiện đại" hôm nay chỉ muốn một dịp thật sự hòa mình vào không gian đào vàng nơi đây mà thôi!
Làm du lịch với quá khứ
Với dấu ấn lịch sử văn hóa của mình, Sovereign Hill được xem là một bảo tàng ngoài trời hay "bảo tàng sống" độc nhất vô nhị của nước Úc. Nhà máy xử lý lọc vàng, hệ thống thủy cục đãi vàng và tháp cao đổ đất đá moi lên từ mỏ vàng... tất cả đều được gìn giữ lộ thiên ở thị trấn Sovereign Hill.
Chúng tôi được hướng dẫn viên dẫn một tour đi xem tận mắt mỏ vàng nằm sâu trong lòng đất. Không những trông thấy tận mắt các xe xúc đất chạy trên những thanh ray ngoằn ngoèo trong địa đạo, hệ thống thang máy thô sơ đưa thợ đào vàng lên xuống... du khách thậm chí còn chứng kiến chiếc máy khoan thô sơ khởi động lại rền vang gây bụi mù mịt trong hầm mỏ và cả vàng thô lấp lánh đang bám chặt vào đất đá xù xì.
Dẫu sao thì cuộc đào vàng năm xưa đã khép lại từ năm 1918. Thế nhưng người dân Ballarat quả rất khéo thừa hưởng di sản từ quá khứ để làm du lịch và tiếp tục khai thác một "mỏ vàng" khác: hầu bao của du khách thập phương! Du khách ngày nay muốn đi "đào vàng" tại Sovereign Hill phải trả phí vào cửa không rẻ (35 đôla Úc/vé - thật ra cũng đáng đồng tiền bát gạo cho một cuộc hành trình về quá khứ vốn chỉ còn trong phim mà thôi).
Khi tham quan thị trấn, có rất nhiều thứ để bạn ngắm nhìn và... rờ ví tiền. Tại xưởng in giấy, bạn có thể yêu cầu in cả tên riêng của bạn vào một mẫu poster đường phố ngày xưa nào đó với giá 6 đôla. Bước vào lò nến, lò đúc đồng thiếc xem tận mắt hệ thống máy móc công xưởng nấu nhựa sáp, chế biến khuôn đúc đồng thau ngày xưa ra sao, bạn không khỏi cảm giác thôi thúc muốn sở hữu một vật dụng nho nhỏ từ chính nơi khai sinh ra chúng với giá cả phải chăng.
Ví dụ các thỏi nến ngũ sắc có giá chỉ 50 xu hay chiếc đĩa đồng bóng loáng có khắc hình chú chuột túi biểu tượng nước Úc với giá chỉ 4 đôla... Và nơi thị trấn còn có cả một studio chụp hình đầy không khí hoài niệm với những bức ảnh thời xưa ố vàng, cái chuông đồng trên bàn tiếp tân để khách rung lên gọi chủ tiệm ra tiếp, đặc biệt là chiếc máy ảnh cơ "cổ lỗ sĩ” (khi chụp phải trùm khăn đen kín mít), song vẫn làm dịch vụ chụp ảnh cưới ngon lành cho các đôi uyên ương đến đây hôm nay!
Những ai có thời gian dư dả hơn một ngày còn có thể đặt chỗ (với giá gấp đôi vé vào cửa) nghỉ qua đêm tại khu du lịch này để xem được show diễn hiệu ứng ánh sáng và khói lửa tái hiện cuộc chiến dữ dội trên cánh đồng vàng Ballarat năm 1854. Nếu không, một ngày "đào vàng" sẽ khép lại bằng việc đến thăm Gold Museum sát bên cạnh thị trấn Sovereign Hill.
"Quí như vàng" ở đây là bộ sưu tập kỳ công những đồng tiền vàng từ nhiều quốc gia trên thế giới, phản ánh đa dạng những góc nhìn lịch sử của mỗi quốc gia đó. "Quí như vàng" ở đây còn có thể là bàn tay tài hoa và sức sáng tạo kỳ vĩ của con người khi gọt giũa những thỏi vàng thô tạp nham xấu xí từ lòng đất trở thành biết bao kiểu dáng đồ trang sức tinh xảo phục vụ nhu cầu thiện mỹ của con người.
Chiều muộn, những tưởng chúng tôi phải cuốc bộ trở lại nhà ga Ballarat cách vài cây số. Thật may, một chiếc xe buýt tuyến khác trờ tới, bác tài tốt bụng đã nhiệt tình cho cả nhóm lên xe quá giang một đoạn. Sự nhiệt tình của người Ballarat đã tạo nên ấn tượng đẹp trong lòng khách phương xa. Mới hay trong cuộc sống này, vàng tuy quí thật đấy, song tấm lòng vàng đắt giá hơn.
TRUNG NGHĨA
