Ngày nay, các dụng cụ cầm tay của thợ mộc như: cưa, khoan, bào, xẻng, thước cong, thước dài có đơn vị, thước góc vuông, lọ mực để vạch, cối đá xay lúa, bàn tính số…; cho đến thang quân sự, thang thủy chiến…; móc câu dùng để tấn công…đều được cho là do ông Lỗ Ban phát minh ra.
Lỗ Ban (507–?), ông họ Kỷ, tên là Công Chính. Ông sinh ra ở nước Lỗ, vì là người nước Lỗ nên được gọi là Lỗ Ban. Ông là một thợ mộc nổi tiếng khéo léo và sáng tạo nên được nhiều người biết đến. Về sau này, Lỗ Ban về sống ẩn dật ở núi Lịch Sơn (núi Thiên Phật ngày nay, phía đông nam thành phố Tế Nam) để tu luyện. Cuối cùng ông đã thành đạo và bạch nhật phi thăng.
Bởi Lỗ Ban thành thần tiên ai ai cũng biết, nên các đền thờ ông được xây dựng trên khắp đất nước Trung Quốc. Sau khi Lỗ Ban mất đi, hơn 2.000 năm sau, nhà văn Lý Khánh Thần của triều đại nhà Thanh đã ghi lại dấu tích của Lỗ Ban trong cuốn “Tuý Trà chí quái”.
Lỗ Ban ông tổ nghề mộc (ảnh: pinterest).
Truyện kể rằng, có một người đàn ông họ Viên, đến từ Lý Phú Đức Trang ở Lý Thành. Họ Viên này mắc chứng chán ăn do nghiện rượu, sau nhiều lần chữa trị đều không có kết quả, ông ta nằm đó chờ chết. Vợ ông là bà Lý Thị sống rất đạo đức. Bà thường hằng lạy Phật, nhưng bệnh tình của chồng không thuyên giảm.
Một hôm, nghe thấy tiếng gõ cửa, bà Lý đi ra thì thấy trước cửa nhà là một người thợ mộc với một túi đồ nghề gồm rìu và cưa. Ông ta nói với bà Lý: “Bà Phùng, bà con của bà, đã nói về bệnh của ông nhà cho tôi. Hãy để tôi vào xem bệnh cho ông ấy”
Bà Lý thấy đồ nghề mộc thì nói: “Bệnh của chồng tôi chưa đến mức đó. Có thể dời ngày làm quan tài lại được không?”; rồi toan đóng cửa.
“Chờ một chút!” – Người thợ mộc chặn cửa với mong muốn được vào trong. Nhưng bà Lý từ chối với lý do căn phòng chưa được dọn dẹp.
Người thợ mộc bèn nói: “Ta là thầy thuốc chữa bệnh.”
(ảnh: shenyunperformingarts)
Bà Lý hỏi: “Vậy ông có thể chữa được những bệnh gì?”
Người thợ mộc đáp: “Trừ bệnh hói đầu, những chứng bệnh khác đều không khó.”
Nghe người thợ mộc nói vậy, Lý phu nhân bỗng mừng rỡ, vội mời ông vào trong nhà. Sau khi người thợ mộc chẩn đoán bệnh cho ông Viên, thì lấy ra một viên thuốc màu đỏ cho uống. Thấy bà Lý có chút nghi hoặc, người thợ mộc nói thêm: “Vẫn chưa muộn đâu.”
Nói xong, ông mang giấy và nghiên bút ra, viết đơn thuốc đưa cho Lý phu nhân tự đi mua. Sau đó, ông cất những viên thuốc còn lại của mình vào chiếc túi dụng cụ trên lưng và rời đi. Bà Lý vội vàng hỏi tên và địa chỉ của ông, ông trả lời:
–“Tôi tạm thời đang ở một nhà trọ. Bây giờ tôi phải đến làm việc cho nhà họ Cao. Tôi sẽ không đến đây nữa, nhưng bà không cần phải đi tìm tôi đâu. Ông nhà chỉ cần uống ba thang thuốc tôi đã kê thì nhất định sẽ bình phục.” Nói xong liền rời đi.
Trong làng chỉ có Phạm tiên sinh biết về thuốc, nên bà Lý đã đến nhà ông để hỏi. Phạm tiên sinh nhìn đơn thuốc, cười nói: “Đều là thảo dược rất bình thường, không có ích lợi gì, nhưng cũng không có hại.” Tuy nhiên bà Lý vẫn đi mua thuốc và mang về cho chồng uống.
Không ngờ, vừa uống bát thuốc đầu tiên, bụng ông Viên sôi lên, rồi xì hơi như sấm. Trong một thời gian ngắn, ông đã đi vệ sinh ba lần và bụng đã cảm thấy đói. Bà Lý mang bát canh đến, ông Viên uống hết trong một hơi. Sau khi ông uống thêm hai liều nữa thì ông khỏi bệnh.
Ông Viên vui mừng nói: “Tội mắc bệnh nan y mà không chết! Làm sao có y thuật thần kỳ như vậy?”. Ông vội lên đường đi tìm ân nhân. Đầu tiên, ông đến nhà họ Cao. Nhà họ Cao quả thực đang được xây dựng và có rất nhiều người đâng làm việc. Nhưng khi được hỏi ai trong số họ là thầy thuốc thì mọi người đều không nhận. Ông Viên phải quay về trong sự tiếc nuối.
Ông Lỗ Ban sống trong ngôi miếu
Về đến nhà, ông kể lại sự việc với vợ, bà ấy khuyên ông nên đến nhà trọ để hỏi. Ngày hôm sau, ông Viên đến nhà trọ để tìm nhưng chủ quán nói không có người nào như vậy. Họ Viên đã tìm khắp mọi nơi khu nhà trọ mà vẫn không thấy tung tích. Bỗng ông nhìn thấy một cái miếu nhỏ trong góc phía tây của sân sau. Ông tò mò đến mở cửa xem, thì thấy trong đó có thờ một bức tượng của Lỗ Ban. Dung mạo tượng giống hệt người đã chữa bệnh cho ông.
Miếu thờ Lỗ Ban (ảnh: SofH)
Họ Viên chợt hiểu, chính Lỗ Ban đã chữa khỏi bệnh cho mình nên đã quỳ xuống cúi đầu, tạ ơn. Rồi về nhà bảo vợ ra miếu lễ tạ. Sau khi tin tức về sự xuất hiện của Lỗ Ban được lan truyền, mọi người thay nhau đến cúng bái và thắp hương cầu khấn. Bất kỳ chứng bệnh khó ăn khó tiêu nào, dùng đơn thuốc của Lỗ Ban đã kê thì đều khỏi.
Không chữa được bệnh cho người hói đầu
Vào một ngày nọ, có một người đàn ông đầu hói ở làng bên cũng mắc bệnh nên sai người đến nhà họ Viên để xin đơn thuốc. Hôm đó, ông Viên không có ở nhà, vì không có người biết chữ sao chép đơn thuốc nên bà Lý đã đưa đơn gốc cho ông ta, và nhiều lần dặn kỹ phải giữ nó cẩn thận kẻo làm mất.
Không ngờ trên đường về, người xin đơn thuốc bị say nắng ngã lắn ra đất. Người ta khiêng ông về nhà thì ông đã chết, còn đơn thuốc thì biến mất. Không lâu sau, người đàn ông hói đầu cũng chết. Lúc này, người ta mới nhớ đến lời Lỗ Ban đã từng nói, rằng ông có thể chữa khỏi bệnh cho tất cả mọi người trừ người bị hói đầu.
Theo ghi chép, gia đình Lỗ Ban là thợ thủ công truyền thừa qua nhiều thế hệ. Khi Lỗ Ban sinh ra, bầy sếu trắng từ đâu tới bay tới lượn xung quanh nhà, mang theo hương thơm ngào ngạt cả tháng không tan. Có người nói Lỗ Ban là thần tiên đầu thai xuống.
Lỗ Ban đã học được nhiều kỹ năng làm mộc khác nhau từ khi còn nhỏ. Không những học được, ông còn sáng tạo ra những dụng cụ mới và thiết kế nên những công trình bằng gỗ ghép mộng tinh xảo, chắc chắn, bền vững vượt thời gian, khiến người đương thời kinh ngạc.
Từ quan niệm nền văn hóa truyền thống, chúng ta cũng không quá ngạc nhiên khi người xưa khẳng định, Lỗ Ban là thần tiên hạ thế để dạy cho con người các kỹ năng của nghề làm mộc. Ngoài ra, ông có thể cho thuốc giúp người, cứu đời.
Minh Nguyệt biên dịch
Nguồn: Soundofhope
