TÚC THẠCH XÁ - BÙI HUY BÍCH

Túc Thạch Xá - Bùi Huy Bích

Tha hương dị huyện tứ như si,

Mãn địa trần sa hải nhất nhi (nhai).

Thái vu điền viên tà nguyệt chiếu,

Tân lang lý lạc vãn phong xuy.

Chẩm biên trích lậu thâm hàn dạ,

Đăng bạn phanh trà độc toạ thì.

Kiến thuyết quan binh công lược bạo,

Dân gia phiến tịch đãng vô di.

(Thôn Thạch Xá nay thuộc huyện Lệ Thuỷ, tỉnh Quảng Bình. Bài này ông làm khi ở Nghệ An vào Huế.)

宿石舍 - 裴輝璧

他鄉異縣思如癡

滿地塵沙海一涯

菜芋田園斜月照

檳榔里落晚風吹

枕邊滴漏深寒夜

燈畔烹茶獨坐時

見說官兵攻掠暴

民家片席蕩無遺

Nghỉ lại ở Thạch Xá

(Dịch thơ: Lương Trọng Nhàn)

Quê người đất lạ tứ ngây,

Mờ tung cát bụi bể đây bến bờ.

Vườn trăng luống củ giọi mờ,

Hàng cau trước xóm gió hờ khuya lay.

Giọt đông thánh thót đêm dài,

Âm thầm chén nước trà lài biếng khuây.

Quan binh nghe nói công đây

Sạch không manh chiếu dân này còn chi.

Sơ lược tiểu sử tác giả:

Bùi Huy Bích 裴輝璧 (1744-1802) tự Hy Chương, hiệu Tồn Am. Nhà thơ, nhà văn Việt Nam. Quê ở huyện Thanh Trì, trấn Sơn Nam, nay thuộc Hà Nội. Đỗ hoàng giáp năm 1769, làm quan đến chức hành tham tụng ở phủ Chúa Trịnh.

Tác phẩm của ông có các tập Bích Câu thi tập, Nghệ An thi tập, Thoái Hiên thi tập gồm nhiều bài phản ánh tình hình nhân dân đói khổ vì thiên tai, thuế khoá, binh dịch; nhiều bài tả cảnh đẹp thiên nhiên nơi Bùi Huy Bích làm quan hoặc ở quê hương. Thời Tây Sơn, Bùi Huy Bích ẩn náu ở Sơn Tây và viết cuốn Lữ trung tạp thuyết (1789) chép tản mạn những suy nghĩ về triết học, văn học, lịch sử, giống như một cuốn tuỳ bút. Bùi Huy Bích còn soạn bộ Hoàng Việt thi tuyển, chọn thơ các đời cho đến đời Cảnh Hưng (cuối Lê), trong đó có phụ thêm thơ của ông; bộ Hoàng Việt văn tuyển gồm phú, ký, minh, văn tế, chiếu, chế, sách, biểu, công văn, sắp xếp theo thể loại.

Nguồn: Thi Viện