MỎ QUẠ XÀO THỊT VỊT, NGỌT GÌ ĐÂU

Cuối tháng 11/2016, có dịp trẩy xuống miền Tây, thì đã là cuối mùa để chỉ kịp khám phá trái mỏ quạ xào thịt vịt một cách nửa chừng đứt hứng. Kiểu sướng nửa vời này chắc ai cũng biết cục ức to cỡ nào…

Cái quán của ông bạn ở Cần Thơ chỉ còn đúng hai trái mỏ quạ để vừa chụp hình một trái vừa xào thịt vịt một trái. Ông bạn bèn ra quyết tâm: “Phải kiếm giống về trồng. Chớ không lấy gì ăn?”

Những ông thầy dân gian

Trước đây, theo lời ông bạn kể, tuy trở thành đầu bếp mở nhà hàng đã nhiều năm, ông chỉ biết ăn bông mỏ quạ. Phải đợi đến khi ông sui bày cho ăn trái mới bật ngửa ra với chân lý sao mà nó ngon đến thế. Đúng là ăn miếng trái ngọt ngào gì đâu, ngọt quyến rũ hơn cả miếng thịt vịt xào cùng.

Sánh bề như sánh hoa hậu với á hậu 2. Một ông bạn khác lại bảo, bông mỏ quạ đáng hàng tiền bối thượng thừa.

Cỡ bông điển điển mà so với bông mỏ quạ, cũng giống như phượng so với gà… Tôi lại càng trớt quớt vì món ngon nghe kể để chỉ… hàm thụ.

Có điều rắc rối là mỏ quạ có nhiều loại, khiến ông Google lộn tùm lum. Có ông lương y (1) phân biệt được “mỏ quạ gai” và “mỏ quạ quả”, thì lại dẫn ý kiến cho rằng rượu mỏ quạ ngâm bằng mỏ quạ quả được cho thêm vào “một số vị thuốc nam hoặc thuốc bắc… có vị ngọt để làm giảm bớt vị đắng của mỏ quạ”.

Điều này không đúng với vị trái mỏ quạ xào thịt vịt tôi được thưởng thức hôm 24.11 – ngọt còn hơn cả thịt vịt. Có lẽ nó là loại “đại lão bản” “bóc lột” gần hết chất ngọt của thịt vịt chăng?

Trái với ông lương y nọ, nhiều ý kiến cho rằng rượu Phú Quốc ngâm bằng mỏ quạ gai, còn gọi là xuyên phá thạch. Nhưng loại cây họ dâu này có quả lại chỉ là quả giả, không cho quả đại chiều dài từ 5 – 8cm như mỏ quạ quả “lá hình bầu” phân biệt với một loại mỏ quạ quả “lá thường”.

Trái mỏ quạ - Ảnh: Internet

Trái mỏ quạ to không có lông, hạt nhỏ có lông mao dài từ 2 – 5cm. Nhờ thứ lông tơ này mà khi trái khô, nứt ra, hạt lại bay theo gió để sanh sôi nảy nở. Mỏ quạ to thuộc họ thiên lý, lụi tàn vào cuối tháng 11, những ngày định mệnh mà tôi ở miền Tây chỉ còn kịp ăn một trái.

Cây nào mỏ quạ hơn?

Cây thiên lý này gọi là mỏ quạ là gọi theo người Khmer Nam bộ, cho rằng trái nó giống mỏ quạ, từ mỏ quạ là dịch ra từ tiếng Khmer. Có lẽ để phân biệt người ta còn gọi là “dây mỏ quạ to”, “mộc tiền to” hoặc “song ly to”.

Còn cây xuyên phá thạch tại sao gọi là mỏ quạ lại giải thích do những cái gai già hơi cong xuống trông như mỏ con quạ – những cái gai già thì thấy giống mỏ quạ thiệt, còn cái đuôi trái mỏ quạ xào thịt vịt kia phải tưởng tượng thêm nhiều mới thấy hơi giông giống.

Có lẽ trải qua nhiều bận thử và sai, ông bạn nhận xét, trái mỏ quạ xào thịt vịt thấm hơn tôm hoặc mực. Càng nghĩ tôi càng mê man với sự phong phú vô cùng của quê nhà.

Càng ngày người ta càng quay lại với bà mẹ thiên nhiên, tìm đến những thứ cây trái hoang dã để sục sạo cái ngon. Đã được ăn củ hủ sậy lại còn được nhấm nháp trái mỏ quạ xào thịt vịt.

Món trái mỏ quạ xào thịt vịt càng ngon hơn khi mỏ quạ đã vào cuối mùa, chỉ còn lại vài trái cuối cùng.

Tôi cũng chưa từng uống rượu mỏ quạ đặc sản Phú Quốc được cho là bồi bổ sức khoẻ, chữa yếu sinh lý và đau nhức xương khớp… Yếu sinh lý và đau nhức xương khớp là hai thứ bệnh coi bộ dễ dụ người mua vì chúng khá bị bó tay trong điều trị bằng tây y.

Nhưng tìm hoài còn chưa thấy có kết quả nghiên cứu hoặc khảo sát một cách bài bản về tác dụng của loại rượu này.

Còn bạn đơn giản muốn khám phá cái ngon của trái mỏ quạ, hãy đợi tới tháng 3 trở đi, mỏ quạ ra hoa kết trái, trẩy xuống Cần Thơ. Chắc lúc này ông bạn tôi đã trồng được nhiều mỏ quạ. Tha hồ ăn món mỏ quạ xào hết thứ này đến thứ kia, cho đến khi thành… mỏ quạ.

Ngữ Yên

Theo TGTT