LÂM GIANG TIÊN - DƯƠNG THẬN

Lâm giang tiên - Dương Thận

Cổn cổn Trường Giang đông thệ thuỷ,

Lãng hoa đào tận anh hùng.

Thị phi thành bại chuyển đầu không.

Thanh sơn y cựu tại,

Kỷ độ tịch dương hồng.

Bạch phát ngư tiều giang chử thượng,

Quán khan thu nguyệt xuân phong.

Nhất hồ trọc tửu hỉ tương phùng.

Cổ kim đa thiểu sự,

Đô phó tiếu đàm trung.

臨江仙 - 楊慎

滾滾長江東逝水，

浪花淘盡英雄。

是非成敗轉頭空。

青山依舊在，

幾度夕陽紅。

白髮漁樵江渚上，

慣看秋月春風。

一壺濁酒喜相逢。

古今多少事，

都付笑談中。

Lâm Giang Tiên (Bản dịch: không rõ tác giả)

Sông dài cuồn cuộc ra khơi,

Anh hùng: sóng dập, cát vùi thiên thu.

Dở hay, thành bại nào đâu?

Bể dâu chớp mắt, ngoảnh đầu thành mơ!

Non xanh còn đó trơ trơ,

Tà dương lần lửa sưởi hơ ánh hồng.

Lão tiều gặp lại ngư ông,

Bên sông gió mát, trăng trong, kho trời.

Rượu vò lại rót khuyên mời,

Cùng nhau lại kể chuyện thời xa xưa.

Kể ra biết mấy cho vừa?

Nói cười hỉ hả, say sưa quên đời.

Sơ lược tiểu sử tác giả:

Dương Thận 楊慎 (1488-1559) tự Dụng Tu 用修, hiệu Thăng Am 升庵, người Diên Hoà, Tân Đô, nguyên quán ở Lư Lăng, Giang Tây, là con của Nội các thủ phụ Dương Đình Hoà. Ông là một trong tam đại tài tử thời Minh cùng với Giải Tấn và Từ Vị.

Dương Thận 7 tuổi học văn, 11 tuổi làm thơ, 12 tuổi đã phóng tác Cổ chiến trường văn, Quá Tần luận, mọi người đều cho là lạ. Sau khi lên kinh có làm bài Hoàng diệp thị, được Lý Đông Dương tán thưởng, nhượng làm thầy. Năm Chính Đức thứ 6 đời Minh Vũ Tông (1511) Dương Thận đỗ trạng nguyên, tiến sĩ cập đệ, nhậm chức Hàn lâm tu soạn. Tháng 8 năm Chính Đức thứ 12 (1517), Minh Vũ Tông vi hành ra Cư Dung Quan, Dương Thận dâng sớ can gián không được, bị bức phải về quê.

Minh Thế Tông lên ngôi, Dương Thận lại được triệu ra Bắc Kinh nhậm chức Kinh Diên giảng quan. Đến năm Gia Tĩnh thứ 3 (1524), xảy ra sự kiện Đại lễ nghị, Dương Thận cùng Vương Nguyên Chính cả thảy hơn 200 người liều chết nằm khóc tại Tả Thuận môn, tự nói “Quốc gia nuôi kẻ sĩ 150 năm, trọng tiết tử nghĩa, chính là lúc này”. Số người bị đánh chết là 16 người. Mười ngày sau, Thế Tông vẫn chưa nguôi giận, lại ra lệnh đánh Dương Thận, sau đó đày đi Vĩnh Xương (Vân Nam) sung quân. Ông ở Vân Nam hơn 30 năm, ngao du nhiều thắng cảnh hết sức phóng khoáng. Minh Thế Tông đã 6 lần đại xá nhưng Dương Thận vẫn không chịu trở lại (theo luật nhà Minh thì đến năm 60 tuổi có thể chuộc thân để về nhà nhưng không ai dám chịu nhận), năm 68 tuổi Dương Thận về Lư Châu ở 3 năm, rồi lại bị áp giải về Nam Xương, đến tháng 7 năm Gia Tĩnh thứ 38 (1559) thì mất. Đầu năm Long Khánh thời Minh Mục Tông được tặng là Quang Lộc thiếu khanh, năm Thiên Khải thời Minh Hy Tông được truy đặt tên thuỵ là Văn Hiến.

Dương Thận là nhà thơ, nhà văn nổi tiếng thời nhà Minh. Minh sử đã nhận xét: “Minh thế ký tụng chi bác, trước tác chi phú, suy Thận vi đệ nhất. Thi văn ngoại, tạp trước chí nhất bách dư chủng, tính ư hành thế” (Ghi chép rộng, trước tác nhiều, Thận là đệ nhất. Ngoài thơ văn, các sáng tác khác có tới hơn trăm loại lưu truyền ở đời). Tác phẩm chủ yếu của Dương Thận là Điền Trình ký, Đơn duyên tổng lục, Cổ âm lạp yếu, Toàn Thục văn nghệ chí, Xuân Thu địa danh khảo...

Nguồn: Thi Viện

滚滚长江东逝水 杨洪基