KHỔNG TỬ LUẬN VỀ ĐỨC HẠNH CỦA "NƯỚC"

Vài suy nghĩ sau khi đọc:
KHỔNG TỬ LUẬN VỀ ĐỨC HẠNH CỦA "NƯỚC"
Tác giả: Lục Chân.

Đức Khổng Tử đang chăm chú ngắm dòng sông đang chảy về phương Đông. Tử Cống hỏi ông, “Khi một người quân tử nhìn nước như thế này, nhất định người ấy có được niềm vui khi ngắm nhìn nó. Tại sao vậy?”

Khổng Tử nói, “Bởi vì dòng nước vĩ đại có thể liên tục di chuyển về phía trước không ngừng. Nó làm điều tốt lành khi tưới mát cho đất đai ở khắp nơi mà nó chảy qua, ngay cả nó không tự quan tâm đến việc nó đang thực hiện một kỳ công to lớn. Nó giống như đức hạnh.”

“Khi nó chảy, dù cho có lúc ở nơi thấp hay có lúc ở nơi cao, nó đều theo một nguyên lý. Nó giống như công lý.”

“Dòng nước vĩ đại không bao giờ khô cạn hay dừng lại. Nó giống như Đạo.”

“Khi nó chảy vào thung lũng sâu vạn trượng, nó lao về phía trước mà không sợ hãi. Nó giống như lòng can đảm.”

“Nó luôn tự cân bằng mình. Nó giống như Pháp lý (Quy luật).”

“Khi nước làm đầy cái gì, nó tự nhiên chảy ra ngoài mà không cần bị cắt xuống. Nó giống như sự ngay thẳng.”

“Nó thật thận trọng để có thể đến bất kỳ đâu nó nên đến. Nó giống như việc khám phá những chi tiết nhỏ nhất trong mọi vật.”

“Nó khởi đầu từ nguồn và lập tức tuôn chảy về Đông. Nó giống như có những mục đích cao thượng.”

“Nó có thể đi vào và đi ra và không kể là nó đi đâu, nó có thể làm trong sạch mọi thứ ở đó. Nó giống như một vị hiền triết giỏi về giảng dạy.”

“Nước có rất nhiều đức hạnh, vì thế khi người có đức hạnh nhìn nó, họ nhất định sẽ quan sát nó cẩn thận và cảm thấy vui.” (Từ: Các sách văn tuyển của Khổng Tử)

Tôi đã thấy nhiều con sông nhưng không bao giờ để ý rằng nước có nhiều đức hạnh to lớn như vậy, những điều mà có thể được gọi là thờ ơ khi nhìn, có mắt mà không nhìn thấy, và vì điều này, tôi thật sự thấy hổ thẹn.

Một nghệ sỹ nước ngoài từng nói, “Không thiếu cái đẹp trong cuộc sống, chỉ thiếu những con mắt có thể nhìn thấy cái đẹp trong sự vật.”

Một triết gia Trung Quốc từng nói, “Không thiếu cái vĩnh cửu trong thế giới, chỉ thiếu những con mắt thông minh có thể khám phá những điều vĩnh cửu.”

Trường phái Đạo nói, “Người thuận theo đất, đất thuận theo trời, trời thuận theo Đạo, và Đạo thuận theo tự nhiên.” Hôm nay, sau khi đọc “Khổng tử luận về đức hạnh của Nước”, tôi đã hiểu được câu nói này nhiều hơn một chút.

(Sưu tầm trên mạng)

读 “孔子论水德” 的联想
作者: 陆真

孔子正在聚精会神地观赏向东奔流而去的河水。

子贡问道：“君子见到大水，就一定要观赏，这是为什么?”

孔子说：“因为大水能够不停地向前流动，惠溉四方，润泽八荒，却不自认为有功，就像德；

“它流动时，虽然有时在低处，有时在高处，但必定遵循同一个理，这就像义；

“水势浩荡，永不枯竭，永不停息，这就像道；

“它到了应该流向万丈深谷时，就勇往直前，并不惧怕，这就像勇；

“它总是趋向于平，这就像法；

“水满了不必用概（古代用于把升、斗口上多余的粮食刮平的木板）来刮平，它自然就流下去，这就像正；

“它周到得无所不至，该到的地方，它都流到了，这就像明察；

“它从源头出发以后，就奔向东方．这就像有志向；

“它可出可進，无论到哪里，都能把那里的万物净化，这就像善于教化的圣者。

“水的好品德有这么多，所以有德的人见了它，一定会高兴的仔细观看。”

笔者见河水甚多，但从来都没有发现水有这么多的美德。真是视而不见，有眼无珠，实在惭愧。

外国有一位艺术家讲：生活中不是缺少美，而是缺少发现美的眼晴。

中国有一位哲人讲：世界上不是缺少神仙，而是缺少发现神仙的慧眼。

道家讲：“人法地，地法天，天法道，道法自然。”

学了“孔子论水德”以后，笔者今天，有点明白了。

（资料来源：《孔子家语》）