Cô đơn làm người ta sợ hãi, còn cô độc khiến người ta mạnh mẽ.
“Cô độc” – “孤獨”
Có người đã giải thích rằng: Hai chữ “Cô độc” – “孤獨” này nếu tách ra, có trẻ con (子 – Tử, trẻ em), có trái cây (瓜 – Qua – trái dưa), có thú vật (⺨- Khuyển – chó), có ruồi muỗi (虫 – Trùng – côn trùng), đủ để bày ra một con hẻm vào buổi tối mùa hè, đầy đủ hương vị cuộc sống. Nhưng nếu tất cả những thứ đó đều không liên quan gì đến bạn, thì tức là bạn cô độc.
Franz Kafka, tác giả của truyện ngắn nổi tiếng “Die Verwandlung” (Hóa thân), khi đi làm ông là một nhân viên của công ty bảo hiểm, sau giờ làm thì thường mang một hộp cơm đến căn phòng nhỏ nhất nằm ở phía cuối con hẻm rồi viết các tác phẩm của mình, ông từ chối giao tiếp với mọi người, chỉ tập trung viết và viết cho đến khuya mới về nhà.
Sự cô độc không phải là việc bị ruồng rẫy và bỏ rơi, mà là không có tri kỷ, không được thấu hiểu. Nhưng người cô độc thật sự sẽ không nói mình cô độc.
Càng cô độc, càng ưu tú
Năm 23 tuổi, Mộc Tâm (một họa sĩ, nhà văn nổi tiếng ở Trung Quốc) được vào làm giáo viên tại trường trung học số 1 ở Hàng Châu, đãi ngộ ở đây vô cùng tốt, lại còn được cấp miễn phí một căn nhà lớn, phía sau nhà còn có hồ bơi.
Thế nhưng, dù được ở trong một môi trường cao cấp như vậy, Mộc Tâm lại chỉ làm được 1 năm thì đã quyết định đi ẩn cư ở núi Mạc Can. Ông thuê một người mang theo hai rương sách lớn, mang theo chiếc mũ thường đội, chiếc túi thường đeo và đôi giày thường xỏ, đến ngọn núi yên tĩnh vắng vẻ này để làm điều không ai ngờ đến.
Trong căn nhà lớn hoang phế, ông đã dán một câu nói của tiểu thuyết gia người Pháp Gustave Flaubert lên bàn: “Sự rộng lớn của nghệ thuật đủ để chiếm cứ một người”. Vào ban ngày khi Mặt Trời vừa mọc cũng là lúc ông vừa thức dậy để đọc sách, và đêm đến thì ông lại viết những tác phẩm của mình dưới những ngọn nến. Gió lạnh bên ngoài đập vào cửa sổ, tuyết bay lất phất, trời lạnh thấu xương, ông đun nước pha một tách trà, rồi tiếp tục đọc sách.
Mộc Tâm cô độc, nhưng vì sự cô độc tách biệt với thế giới này mà mọi khoảnh khắc đều là sự tra tấn của ông đối với bản thân, mọi bước đi đều là sự khám phá chân lý. Từ đó mới sáng tác nên vô số tác phẩm đi vào lòng người. 6 năm sau, ông xuống núi cùng với hơn 100 truyện ngắn, tiểu thuyết, cùng vô số những bức tranh thủy mặc.
Arthur Schopenhauer, một triết học gia người Đức nói: “Không có sự cô độc tương xứng, thì không có sự bình thản trong nội tâm”. Đúng vậy, những gì một người có thể thực hiện được trong thời gian họ cô độc, quyết định rằng họ có phải người ưu tú hay không.
Người càng ưu tú, thì càng có khả năng đạt được sự bình thản trong tâm hồn. Càng là người xuất sắc, thì họ càng biết cách tránh tất cả các loại tương tác xã hội không hiệu quả trong cuộc sống.
Người càng cô độc, tâm hồn càng sâu sắc và phong phú
Khi Tô Đông Pha bị đày đến Hàng Châu, cuộc sống của ông rất khó khăn, ông phát hiện ra rằng chất lượng thịt lợn ở Hàng Châu rất tốt mà giá cả lại cực kỳ rẻ. Bởi vì những người giàu thì không ăn chúng, còn người nghèo thì lại không biết chế biến như thế nào. Trong hoàn cảnh thiếu thốn nguyên liệu, ông đã nghiên cứu và cho ra đời món “thịt Đông Pha” nổi tiếng.
Sau đó, người bạn thân Mã Chính Khanh đã giúp ông có được một vài mẫu đất hoang. Ông đã cởi đi chiếc áo của một văn nhân, mặc lên mình bộ đồ của nông dân, chăm chỉ xây đập, đào ao, còn nhờ người ở quê hương Tứ Xuyên tìm giúp ông giống cây trồng, thế rồi ông đã có một cánh đồng lúa mì thật lớn. Sau đó, ông xây một cây cầu nhỏ, một mái đình nhỏ ở chính giữa khu đất, để lúc ông rảnh rỗi thì đọc sách, viết chữ, và mời bạn bè đến uống rượu.
Ông từng 2 lần được Hoàng đế trọng dụng, và cũng 2 lần bị lưu đày. Sau khi Tô Đông Pha trải thấu sự cô độc, ông đã biến cuộc sống tầm thường thành một áng thơ ca thú vị. Ông đã thốt lên rằng: “Trong nhân gian có một hương vị gọi là tao nhã”. Sau đó, ông lại được trọng dụng, được trở về kinh thành đảm nhận chức quan lớn. Mỗi khi buồn chán hay bế tắc, ông luôn nhớ về những ngày tháng cô độc nhất đó, và rồi những nút thắt trong lòng lại dần được gỡ bỏ.
Những tháng ngày sung túc và êm đềm, không thể bồi dưỡng nên một tâm trí lạc quan rộng mở hay khả năng chịu đựng gió mưa của đời người. Mà sự trưởng thành chính là phải học được cách chung sống với cô độc, bởi vì không có gì tốt hơn sự cô độc để tôi luyện bản thân. Tận hưởng sự cô độc, bạn mới xứng đáng có được tự do.
Cô độc là để sống một cuộc đời tỉnh táo
Vào năm 2012, Vương Chú khi đó 49 tuổi đã giành giải thưởng Kiến trúc Pritzker, đây là lần đầu tiên Giải thưởng Kiến trúc Quốc tế lọt vào tay một người Trung Quốc, và ông thấu hiểu sự cô độc hơn bất kì ai khác.
Khi còn là một đứa trẻ, ông không có bạn bè, nên thường ở nhà một mình vẽ nguệch ngoạc và rồi yêu thích hội họa. Khi học đại học, ông là “người canh gác” cô độc nhất trong thư viện, nhưng chỉ trong 2 năm ông đã hoàn thành việc học của mình.
Sau khi tốt nghiệp, vì tình yêu cuồng nhiệt dành cho kiến trúc truyền thống, ông trở nên khác biệt và khó hiểu trong mắt người khác. Khi các kiến trúc sư xung quanh trở nên giàu có, thì chỉ có ông là làm việc quần quật cả ngày với các công nhân trên công trường xây dựng.
Trong thời gian dài, ông đã sống một cuộc sống cô độc và không được công nhận. Tuy nhiên, cũng chính vì sự cô độc này, đã khiến ông sống một cách tỉnh táo trong thế giới vật chất hỗn độn này, và cuối cùng đứng trên đỉnh của kiến trúc hiện đại.
Mọi người khi sinh ra vốn dĩ đã cô độc, chỉ là cách mà mỗi người đối mặt với nó khác nhau mà thôi. Khi đối mặt với sự cô độc, Tư Mã Thiên đã phớt lờ tất cả những điều nhạo báng và suy ngẫm một mình, vì thế nên mới viết ra bộ “Sử Ký” vang danh thiên hạ.
Khi đối mặt với sự cô độc, Diệp Vấn đã bỏ qua tất cả những tranh cãi, mà cứ kiên trì một mình tập luyện Vịnh Xuân quyền, từ đó mới khám phá ra điều tuyệt diệu thâm sâu nhất của Vịnh Xuân quyền. Khi đối mặt với sự cô độc, Lý An đã bỏ qua tất cả những lời đồn đại, mà đơn độc sáng tạo và sau đó đã làm nên các tác phẩm kinh điển như “Ngọa hổ tàng long”.
Trong tác phẩm “Trái tim là một thợ săn cô độc” nói rằng: “Con người càng hiểu biết, càng truy cầu cao, thì càng cô độc”. Trên đường đời, tôi thường hay nghĩ về những lời mà nhà văn Trương Tiểu Nghiên đã nói mà mắt ngấn lệ: “Sau này rất nhiều người hỏi tôi về tâm trạng khi một mình bước trên đường vào ban đêm, điều mà tôi đã nghĩ không phải là sự cô đơn và chiều dài của con đường, mà là đại dương tráng lệ và những ngôi sao tỏa sáng trên bầu trời”.
Cô độc và cô đơn không giống nhau: Cô đơn khiến bạn hoảng loạn, còn cô độc lại khiến bạn mạnh mẽ. Bởi vì kiên trì với niềm tin trong lòng, sẽ luôn luôn là bộ dạng chân thực nhất và tốt nhất của bạn.
Tuệ Tâm (Theo Soundofhope)
