20 CÂU NÓI KINH ĐIỂN CỦA MẠNH TỬ

Những câu nói kinh điển của Mạnh Tử mang lại lợi ích to lớn cho bạn.

1. Cùng tắc độc thiện kì thân, đạt tắc kiêm thiện thiên hạ

【Giải nghĩa】 Một người, dù đang thất vọng hay đang thành công, nên cố gắng gánh vác trách nhiệm hết mức có thể. Khi có khả năng thì hãy giúp đỡ người khác thật nhiều, khi không đủ khả năng thì ít nhất cần tự lo cho bản thân mình. Bất kể bạn đang ở trong hoàn cảnh tốt hay xấu, đều cần phải kiên trì giữ vững các nguyên tắc đạo đức trong tâm và bảo trì sự chính trực cao quý.

2. Phú quý bất năng dâm, bần tiện bất năng di, uy vũ bất năng khuất

【Giải nghĩa】 Giàu sang, phú quý không thể để bản thân kiêu ngạo, xa hoa, dâm đãng, an dật, nghèo khó không thể thay đổi được tiết tháo của bản thân, và quyền thế không thể ngăn trở, khuất phục được chí hướng của mình.

3. Quân tử bất oán Thiên, bất vưu nhân

【Giải nghĩa】 Một người có đạo đức làm mọi việc sẽ không oán trách, than phiền ông Trời, cũng không trách móc người khác.

4. Tự bạo giả, bất khả dữ hữu ngôn dã; tự khí giả, bất khả dữ hữu vi dã

【Giải nghĩa】Những người tự làm thương tổn bản thân thì không nên nói với họ về đạo lý; những người đã từ bỏ bản thân thì không nên làm bất cứ điều gì với họ.

5. Cùng bất thất nghĩa, đạt bất ly Đạo

【Giải nghĩa】 Khi con người trong hoàn cảnh khốn cùng, không thể đánh mất tiêu chuẩn đạo đức; lúc hiển đạt thì cũng không thể làm trái với đạo đức.

6. Cung giả bất vũ nhân, kiệm giả bất đoạt nhân

【Giải nghĩa】 Người khiêm tốn và lịch sự sẽ không tùy tiện xúc phạm người khác, người tiết kiệm sẽ không chiếm đoạt của người khác.

7. Vô vi kỳ sở bất vi, vô dục kỳ sở bất dục

【Giải nghĩa】 Không làm những điều bản thân không nên làm, không tham lam muốn những thứ không thuộc về mình.

8. Nhân bất khả dĩ vô sỉ. Vô sỉ chi sỉ, vô sỉ hĩ

【Giải nghĩa】 Con người không thể không biết xấu hổ. Từ không biết xấu hổ đến biết xấu hổ, chính là có thể tránh khỏi xấu hổ.

9. Nhân cáo chi dĩ hữu quá tắc hỉ

【Giải nghĩa】 Khi nghe người khác chỉ ra khuyết điểm của bản thân thì vui mừng, đó được gọi là khiêm tốn tiếp nhận ý kiến.

10. Quân tử chi thủ, tu kỳ thân nhi thiên hạ bình

【Giải nghĩa】 Phẩm hạnh của bậc quân tử bắt đầu từ việc tu dưỡng bản thân, và sau đó là làm cho thiên hạ thái bình.

11. Phù chí, khí chi soái dã; khí, thể chi sung dã

【Giải nghĩa】 Tâm chí là thống soái của khí, nếu trong tâm có chính nghĩa, thì chính khí tràn ngập khắp toàn bộ thân thể.

12. Họa phúc vô bất tự kỷ cầu chi giả

【Giải nghĩa】Dù là tai họa hay hạnh phúc thì đó cũng đều là kết quả của hành động của chính mình.

13. Quân tử mạc đại hồ dữ nhân vi thiện

【Giải nghĩa】Việc lớn nhất mà một bậc chính nhân quân tử có thể làm là dùng thiện ý đối đãi với người khác.

14. Dĩ lực phục nhân giả, phi tâm phục dã, lực bất thiệm dã; dĩ đức phục nhân giả, trung tâm duyệt nhi thành phục dã

【Giải nghĩa】Cậy vào bạo lực để bắt người khác phục tùng thì không phải là thực tâm phục tùng, chỉ là không có đủ khả năng để chống lại; chỉ có dựa vào đạo đức khiến người khác phục tùng thì người ta mới thật lòng phục tùng.

15. Ái nhân giả nhân hằng ái chi, kính nhân giả nhân hằng kính chi

【Giải nghĩa】Người mà yêu mến người khác sẽ được người khác yêu mến; người mà tôn trọng người khác sẽ được người khác tôn trọng.

16. Bất hiệp trưởng, bất hiệp quý, bất hiệp huynh đệ nhi hữu

【Giải nghĩa】(Nguyên tắc kết bạn) Không dựa vào tuổi lớn, không dựa vào địa vị cao, không dựa vào thế lực của anh em để kết bạn.

17. Thanh văn quá tình, quân tử sỉ chi

【Giải nghĩa】Nếu danh tiếng hơn đức hạnh thực tế, bậc quân tử sẽ cảm thấy xấu hổ về điều đó.

18. Thiên tương giáng đại nhiệm ư tư nhân dã, tất tiên khổ kỳ tâm chí

【Giải nghĩa】Trời sắp giao cho người nào trọng trách lớn, trước tiên sẽ phải rèn luyện tâm lý và ý chí người ấy.

Trời sắp giao cho người nào trọng trách lớn, trước tiên sẽ phải rèn luyện tâm lý và ý chí người ấy. (Tranh: NTDVN)

19. Nhất nhật bạo chi, thập nhật hàn chi, vị hữu năng sinh giả dã

【Giải nghĩa】(Ngay cả một thứ rất dễ sinh trưởng) cũng không thể phát triển nếu nó chỉ phơi nắng trong một ngày và để ngoài trời đông lạnh trong mười ngày. Khuyên nhủ mọi người làm mọi việc có thuỷ có chung, và tập trung ý chí.

20. Ngã thiện dưỡng ngô hạo nhiên chi khí

【Giải nghĩa】Ta giỏi bồi dưỡng cái khí hạo nhiên (chính khí) mà ta có được, và dùng tấm lòng vô tư trong sáng để bồi dưỡng chính khí trong tâm.

Minh An biên dịch / Theo: ntdtv