Nước Đá khô hay còn gọi là băng khô, đá khói, nước đá khô, băng khói, đá CO2 là một dạng rắn của cacbon điôxít (CO2). Đây là tên gọi thông thường của cacbon điôxít ở dạng rắn (đóng băng). Thuật ngữ này được Prest Air Devices tạo ra năm 1925 (công ty thành lập năm 1923 tại thành phố Long Island, New York). Băng khô dưới áp suất thường không nóng chảy thành cacbon điôxít lỏng mà thăng hoa trực tiếp thành dạng khí ở -78,5 °C (-109,3 °F).
Vì thế nó được gọi là "băng khô" như là cách gọi để so sánh với băng "ướt" (nước đá thông thường). Băng khô được sản xuất bằng cách nén khí điôxít cacbon thành dạng lỏng, loại bỏ nhiệt gây ra bởi quá trình nén (tìm xem định luật Charles, và sau đó cho điôxít cacbon lỏng giãn nở nhanh. Sự giãn nở này làm giảm nhiệt độ và làm cho một phần CO2 bị đóng băng thành "tuyết", sau đó "tuyết" này được nén thành các viên hay khối.
NƯỚC ĐÁ KHÔ VÀ NHỮNG ỨNG DỤNG.
Nước đá khô.
Nước đá khô (dry ice) là dạng carbon dioxide đông lạnh (CO2, khí các-bô-níc) , là chất mà động vật thải ra và cây cần để quang hợp. Vì nhiệt độ thấp của nó (-78,50C), nước đá khô được dùng làm chất làm lạnh. Nó cũng tương đối dễ sản xuất.
Thỉnh thoảng các nhà khoa học chỉ cần một số lượng nhỏ nước đá khô. Điều này có thể làm bằng cách mở van của thùng các-bô-níc lỏng và đặt một cái túi vải ở miệng vòi. Một hỗn hợp khí các-bô-níc và nước đá khô được tạo ra khi một phần khí thoát ra cô đặc lại trong túi. Đây là cách trực tiếp nhất để tạo ra một lượng nhỏ nước đá khô dùng trong phòng thí nghiệm.
Để tạo ra đá khô với số lượng lớn, cần phải làm lạnh hơi. Đầu tiên, khí các-bô-níc hóa lỏng được tạo ra bằng cách nén khí các-bô-níc. Vì nhiệt độ của một chất tăng lên khi nó bị nén, khí phải được làm lạnh trong suốt quá trình nén để đẩy nhanh quá trình tạo lỏng. Nếu khí bên trong bình nén ở nhiệt độ phòng, quá trình hóa lỏng bắt đầu khi áp suất trong bình là 6.000 kilopascal (870 pound/ inch vuông)
Bước tiếp theo là tương đối đơn giản. Nếu có vấn đề khó khăn nào, thì đó là một số phân tử chuyển động nhanh, trong khi một số khác thì chậm. Vận tốc trung bình của chúng là những gì mà chúng ta biết là nhiệt độ. Nếu một bình ni-tơ lỏng được cho bay hơi một phần, những phân tử nhiều năng lượng hơn sẽ thoát ra, tạo ra động lượng trung bình của phân tử trong hỗn hợp, và vì vậy là nhiệt độ, giảm xuống. Sau khi đủ nhiệt để bay hơi, nhiệt độ của chất lỏng hạ xuống dưới điểm đông lạnh, sự chuyển pha xảy ra, và chúng ta thu được khí CO2 rắn – nước đá khô.
Nước đá khô được chứa trong thùng cách nhiệt. Khi để ra ngoài không khí, nó ngay lập tức thải ra khí các-bô-níc, vì sự chênh lệch nhiệt độ giữa nước đá khô và môi trường là rất lớn, nó bỏ qua giai đoạn hóa hỏng mà chuyển ngay thành khí. Một số chuyển thành dạng hơi, nhìn trông như sương mù.
Những ứng dụng của nước đá khô.
Được sử dụng trong hàng thập kỷ, nước đá khô đã trở nên ngày càng thông dụng trong 30 năm qua.
Sự sử dụng thông thường nhất là trong ngành thực phẩm, nơi nó được dùng để bảo quản những loại thực phẩm dễ hư hòng và thêm khí các-bô-níc vào chất lỏng. Thêm đá khô vào bất cứ nước trái cây nào hoặc nước cũng tạo thành đồ uống sủi bọt. Ví dụ, có thể làm đồ uống không cồn ở nhà bằng cách thêm nước đá khô vào tinh chất đồ uống và nước. Nước đá khô cũng ngăn sự phát triển của vi khuẩn, vì thế nó được dùng để bảo quản hạt giống khô, ngũ cốc, bột và làm chậm quá trình lên men nướng.
Sự sử dụng tiêu biểu của đá khô là làm lạnh trái cây. Trái cây làm đông lạnh bằng đá khô sẽ chắc chắn khi rã băng, không bị mềm nhũn. Pop Rock, một loại kẹo có các-bô-níc, sẽ “bùng nổ” khi cho vào miệng, được làm với nước đá khô nén áp suất. Những người đi dã ngoại có một ứng dụng khác với nước đá khô: chúng có thể giữ cho thực phẩm tươi lâu hơn mà không sợ chúng bị mềm nhũn.
Nước đá khô cũng dùng trong ngành dược, nơi chúng được dùng để bảo quản và vận chuyển những chế phẩm sinh học. Các bác sỹ thẩm mỹ dùng nước đá khô để làm đông mụn để dễ lấy ra.
Ngành công nghiệp giải trí rất hay dùng nước đá khô. Nước đá khô dùng làm sương mù trong các hiệu ứng đặc biệt. Khi đá khô tiếp xúc với nước, nó cô đặc và tạo thành dạng sương mù trắng dày. Nó được thực hiện bỡi một máy làm sương mù hoăc đơn giản là một dĩa kim loại dày. Vì nước đá khô có thể làm kim loại co rút lại, một sử dụng thông thường của nước đá khô là làm co rút các phụ tùng trước khi lắp ráp.
Một ứng dụng ít được biết đến của nước đá khô là đuổi muỗi và bọ gỗ cánh cứng. Muỗi thường được hấp dẫn bỡi CO2 và có xu hướng bay về phía nước đá khô. Đặt một ít nước đá khô xung quanh cái bẫy muỗi để đuổi nó tránh xa. Bọ gỗ cánh cứng cũng được loại bỏ khỏi đồ gỗ trong nhà bằng cách đặt một ít đá khô trong dụng cụ làm lạnh dán kín. Côn trùng và trứng của chúng sẽ ngợp trong vòng 24 giờ.
Nước đá khô cũng có thể gây nguy hiểm nếu như bất cẩn. Với nhiệt độ thấp, nước đá khô có thể làm da cháy lạnh và gây khó thở. Nên dùng găng tay khi cầm nước đá khô. Nếu dùng nước đá khô ở trong phòng kín, nên thông gió tốt.
(Sưu tầm trên mạng)
No comments:
Post a Comment