VĂN CHÂM - MẠNH GIAO

Văn châm - Mạnh Giao

Đỗ quyên thanh bất ai,

Đoạn viên thanh bất thiết.

Nguyệt hạ thuỳ gia châm,

Nhất thanh trường nhất tuyệt.

Xử thanh bất vị khách,

Khách văn phát tự bạch.

Xử thanh bất vị y,

Dục linh du tử bi.

聞砧 - 孟郊

杜鵑聲不哀

斷猿聲不切

月下誰家砧

一聲腸一絕

杵聲不為客

客聞發自白

杵聲不為衣

欲令游子悲

Nghe tiếng chầy đập giặt áo

(Dịch thơ: Nguyễn Minh)

Chẳng buồn chi tiếng kêu chim cuốc

Cũng chẳng buồn vượn chốc chốc kêu

Chầy ai trăng sáng đập đều

Mỗi âm là mỗi lòng tiêu tán buồn

Tiếng chầy chẳng phát lên vì khách

Mà khách nghe tóc bạc như tơ

Tiếng chầy chỉ phát vu vơ

Nhưng làm du tử thẫn thờ nhớ quê.

Sơ lược tiểu sử tác giả:

Mạnh Giao 孟郊 (751-814) tự Đông Dã 東野, người Vũ Khang, Hồ Châu (nay là huyện Vũ Khang, tỉnh Chiết Giang) thời Trung Đường, cùng thời với Bạch Cư Dị, Hàn Dũ, Giả Đảo, Thường Kiến, Thôi Hộ... Ông công danh khá lận đận, đi thi nhiều lần không đỗ, mãi đến năm 46 tuổi mới đỗ tiến sĩ và năm 50 tuổi mới được bổ làm huyện uý Lật Dương (tỉnh Giang Tô), một chức quan nhỏ mà ông không màng tha thiết. Cảnh nhà nghèo túng quẫn, cuộc đời không lấy gì vui, nên thơ của ông thường châm biếm chê bai giới quý tộc quan liêu, lột tả nỗi niềm ta oán của giới trí thức không gặp thời như cảnh ngộ của ông, hoặc nỗi bất công của những người dân nghèo lao động tay lấm chân bùn.

Tác phẩm của ông còn lưu truyền cho hậu thế là Mạnh Đông Dã gồm 2 quyển. Thơ của ông gồm khoảng hơn bốn trăm bài nhạc phủ và cổ thi. Ông rất thận trọng, cân nhắc trong việc lựa chọn chữ nghĩa, ý từ, làm nhiều bài thơ rất khúc chiết, sâu sắc, khó hiểu. Bài Du tử ngâm của ông là một ngoại lệ, một bài thơ hay với lời lẽ giản dị, chân thật và dễ hiểu. Hàn Dũ đã mô tả tài năng về thơ của Mạnh Giao như là con ngựa bất kham, thông suốt kim cổ.

Nguồn: Thi Viện