Năm nay, hết tháng giêng, tháng hai rồi đến tháng ba mà tiết trời ở nông thôn miền Trung vẫn còn dịu mát. Vừa rồi, lại có thêm cơn mưa nhẹ nên cây cối trong vườn xanh rờn.
Mấy dây bí đỏ bên hiên nhà thi nhau đâm đọt bò ngang dọc kín một khoảng vườn. Đọt nhiều thì sai bông và nhiều nụ. Chính vì thế, những bữa cơm ở quê nhà thường có thêm những món ngon sạch bổ dưỡng từ nụ bí non.
Nhiều người cho rằng món ăn được chế biến từ nụ bí non là món ăn của những người sang trọng. Nói thế cũng không sai vì món này hiếm, sạch, bổ dưỡng và không phải lúc nào cần cũng có. Phải nhắc lại, đây là giống bí ngô, bí đỏ truyền thống quê hương từ bao đời. Người dân quê cứ trồng rồi hái giống để dành từ mùa này sang mùa khác. Đến mùa mưa thì đem trồng trong góc vườn, rồi cứ thế dây bí lớn lên cho hoa cho nụ chứ không phải bí công nghệ.
Vì sao không để nụ bí non thành trái mà hái ăn lúc còn non? Cái lý của người nông thôn đơn giản nhưng phù hợp với sở thích và kinh nghiệm. Ấy là dây bí ra nụ nhiều quá phải hái đi vì để nụ nhiều dây bí không nuôi nổi thành trái. Như vậy hái nụ để ăn vì ăn bí nụ non ngon hơn bí già và hái bí nụ để dưỡng những trái còn lại là lý do chính nhất.
Nụ bí thường được hái vào buổi sáng sớm. Hái như vậy để trên nụ còn đọng giọt sương đêm thì mới tươi ngon. Có thể hái thêm những bông bí đang nở vàng và những đọt bí đãi ngọn tươi non. Hái xong tước bỏ đi phần vỏ có lông tơ bên ngoài bông bí và đọt bí, đem ngâm tất cả vào nước muối loãng khoảng 15 phút rồi vớt ra, chế biến nhiều món ngon tùy sở thích của mình.
Các món thường làm có thể kể nụ bí non luộc chấm nước mắm trộn với đậu phụng rang giã nhỏ, nấu canh với tôm đất, xào với tỏi… nhưng quyến rũ với nhiều người nhất là xào với thịt bò. Sau khi tước bỏ phần vỏ lông tơ bên ngoài trên cuống hoa, những nụ bí nhỏ để nguyên, những nụ lớn có thể dùng dao chẻ làm đôi làm tư, cũng có thể chần qua một lần nước sôi hoặc để tươi rồi chế biến.
Thịt bò tươi cứ thế thái ra, càng nhiều càng ngon ngọt, rồi hành tiêu mắm ớt, trộn ướp, khử dầu phi hành, xào đảo cho đều tay làm sao cho thịt bò vừa thấm, nụ bí vừa chín tới để còn màu xanh và độ giòn ngọt. Nêm nếm cho vừa khẩu vị, cho ra đĩa trang trí, bày biện lên bàn, thế rồi cả nhà cùng nhau ngồi vào bàn ăn.
Bây giờ chất lượng đời sống tăng cao, có rất nhiều món ăn ngon trong bữa cơm gia đình. Tuy nhiên, món ngon từ nụ bí xào không phải lúc nào cũng có. Nhờ trời mưa thuận gió hiền nên mới có được những nụ bí non mượt mà như thế. Dù nó bình dân, đời thường nhưng lại là món ngon hiếm. Vị ngọt, giòn của nụ bí hòa lẫn mùi thơm đặc trưng của bông bí, đọt bí lan tỏa khắp giác quan. Cảm giác khi được ăn món ngon này chỉ biết nói thành hai chữ tuyệt vời chứ không thể có bút mực nào tả được.
Theo nhiều tài liệu, nụ bí non là “tiền thân” của quả bí ngô trưởng thành nên có rất nhiều dinh dưỡng tốt cho sức khỏe, giúp phục hồi tế bào trong tuyến tụy, ngừa tiểu đường hiệu quả, giúp giảm cân và chống béo phì. Nếu có dịp về quê, hãy thử cho được món ăn dân dã đang trở thành “đặc sản” này!
Mỹ Tuyết
