Từ thế kỷ 11 đến thế kỷ 14, châu Âu thời trung cổ là quê hương của những người hát rong. Họ ban đầu xuất hiện ở Occitania vào thế kỷ 11 rồi sau đó lan rộng khắp lục địa. Những người nghệ sĩ này không bị ràng buộc bởi các chuẩn mực xã hội, thường sáng tác những câu thơ và giai điệu xoay quanh lý tưởng về tình yêu và tinh thần hào hiệp. Được trang bị đàn luýt và trống lục lạc, những người hát rong đã làm say đắm khán giả trong các cung điện quý tộc và hơn thế nữa, họ cho thấy sự kết hợp độc đáo giữa thơ ca và âm nhạc. Đáng buồn là rất ít tác phẩm của họ còn tồn tại.
Tranh vẽ những người hát rong thời trung cổ
Người hát rong sớm nhất có tác phẩm còn tồn tại cho đến ngày nay - Guilhèm de Peitieus - là công tước William IX của Aquitaine. Sinh năm 1071 sau Công nguyên, William là một nhân vật nổi tiếng với những thành tích trong quân sự và chính trị. Nhiều người coi ông là nhà hát rong đầu tiên trong lịch sử nhưng không phải ai cũng chắc chắn như vậy. Các nhà sử học âm nhạc đã chỉ ra rằng tác phẩm của ông chỉ tồn tại nhờ địa vị của ông. Một số người tin rằng Eble II của Ventadorn, mặc dù trẻ hơn William, là người hát rong thực sự đầu tiên, nhưng thật đáng buồn là không có tác phẩm nào của ông còn tồn tại.
Tóm lại, nếu William không phải là người hát rong đầu tiên thì chắc chắn cũng là một trong những người đầu tiên. Các nhà sử học đã dành hàng thế kỷ để xem xét các tác phẩm của William và họ nhận ra rằng nguồn gốc của truyền thống hát rong bị ảnh hưởng bởi nhiều nguồn khác nhau, âm nhạc Ả Rập chỉ là một trong số đó.
Mô tả ở thế kỷ 13 về một người hát rong
Người ta tin rằng truyền thống này lần đầu tiên trở nên phổ biến ở miền tây Aquitaine (tây nam nước Pháp ngày nay) trước khi lan sang Gascony và sau đó là miền đông Aquitaine và Provence. Vào thời kỳ đỉnh cao, khoảng năm 1200, nó lan sang Languedoc, Rouergue, Toulouse và Quercy. Trong thế kỷ 13, ngay trước khi suy tàn, nó bắt đầu lan sang Ý và Catalonia rồi câm chiếm khu vực ngày nay là Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha. Giai đoạn mở rộng này, từ năm 1170 đến khoảng năm 1213, sau này được gọi là rayonnement des troubadours (ảnh hưởng của những người hát rong).
Thời kì đỉnh cao của nghệ thuật hát rong là từ năm 1170 đến năm 1213. Tất cả những nghệ sĩ hát rong nổi tiếng nhất đều hoạt động trong thời kỳ này. Các thế hệ sau, đặc biệt là các học giả thế kỷ 14 và 15, tin rằng chính trong thời kỳ này mà thơ hát rong được sản xuất có chất lượng cao nhất. Cũng trong thời kì này, thể loại phổ biến nhất, canso (tình ca), đã ra đời.
Tranh vẽ "Người hát rong" của Honoré Daumier, 1868.
Đến cuối thời kỳ trung cổ, đặc biệt là thế kỷ 14, truyền thống hát rong đã suy tàn. Một trong những yếu tố lớn nhất ảnh hưởng đến truyền thống là bối cảnh chính trị và xã hội đang thay đổi ở châu Âu. Cả Chiến tranh Trăm Năm (Hundred Years' War) kéo dài từ năm 1337 đến 1453 và Cái chết đen (giữa thế kỷ 14) đều gây ra sự gián đoạn và biến động trên diện rộng. Sự hỗn loạn và bất ổn vào thời điểm này đã ảnh hưởng đến cuộc sống của những người hát rong. Chưa kể còn có những hình thức văn học mới và các phong trào văn hóa đang nổi lên để thay thế cái cũ. Vào cuối thế kỷ 15, truyền thống hát rong phần lớn đã chìm vào quên lãng.
Trí Tú / Theo: Techz
Link tham khảo:
No comments:
Post a Comment