Monday, December 30, 2024

QUY TUY THỌ - TÀO THÁO


Quy tuy thọ - Tào Tháo

Thần quy tuy thọ,
Do hữu cánh thì.
Đằng xà thừa vụ,
Chung vi thổ hôi.
Lão ký phục lịch,
Chí tại thiên lý;
Liệt sĩ mộ niên,
Tráng tâm bất dĩ.
Doanh súc chi kỳ,
Bất đãn tại thiên;
Dưỡng di chi phúc,
Khả đắc vĩnh niên.
Hạnh thậm chí tai!
Ca dĩ vịnh chí.

Bài thơ Thần quy tuy thọ được Tào Tháo sáng tác vào năm ông 63 tuổi để tỏ chí mình. Đây là một áng thơ độc đáo, ngắn gọn mà bi tráng. Tinh thần cả bài thơ là lạc quan, tuy biết rõ đời người có hạn, kẻ anh hùng nào rồi cũng chết, nhưng ông không hề vì thế mà buồn chán. (Theo Lịch sử văn học Trung Quốc, NXB Giáo dục, 2002)


龜雖壽 - 曹操

神龜雖壽
猶有竟時
騰蛇乘霧
終為土灰
老驥伏櫪
志在千里
烈士暮年
壯心不已
盈縮之期
不但在天
養怡之福
可得永年
幸甚至哉
歌以詠志


Rùa tuy thọ
(Dịch thơ: Lương Trọng Nhàn)

Rùa thần tuy thọ hơn người,
Có ngày cũng phải lìa đời vấn vương.
Rắn bay cưỡi gió gối sương,
Cuối cùng thành cát bụi đường mà thôi.
Ngựa già nằm phục tàu rồi,
Chí ngoài ngàn dặm có người nào hay.
Anh hùng bóng xế có ngày,
Khôn vơi tráng chí tỏ bày chi trai.
Người tuy phần số ngắn dài,
Do trời mà cũng do tài mà ra.
Dưỡng nuôi phần phúc của ta,
Cháu con an hưởng phúc nhà đời sau.
Thật là may mắc nhiệm mầu,
Cất lời tỏ chí vịnh câu ca này.

Sơ lược tiểu sử tác giả:

Tào Tháo曹操 (155–220) tức Nguỵ Vũ Đế 魏武帝, tự Mạnh Đức 孟德, tiểu danh A Man 阿瞞, Cát Lợi 吉利, người tộc Hán thuộc huyện Tiêu nước Bái cuối đời Đông Hán (nay là Hào Châu, tỉnh An Huy), làm quan tới chức Thừa tướng, tước Nguỵ vương. Ông được coi là một nhà chính trị, quân sự, văn học và là một thi nhân vĩ đại trong lịch sử Trung Quốc. Về mặt chính trị và quân sự, ông đã tiêu diệt hầu hết các thế lực cát cứ, thống nhất đại bộ phận khu vực phương bắc Trung Quốc, hình thành nền móng của nhà Tào Nguỵ (220–265). Trên lĩnh vực văn học, ông cùng hai con trai Tào Phi 曹丕 và Tào Thực 曹植 (gọi chung là Tam Tào) được coi là những đại biểu của văn học Kiến An, lịch sử gọi là Kiến An phong cốt. Sau khi Tào Phi phế Hán và xưng đế, tôn xưng ông là Đại Nguỵ Vũ Hoàng Đế, miếu hiệu Nguỵ Vũ Đế.

Nguồn: Thi Viện